KARAKTER ÇÖZÜMLEMELERİNİN KURGUDAKİ YERİ: “BİNTEPE’NİN HAYALETİ” ÖRNEĞİ

Karakter, bir yapıtta türlü yönleriyle ele alınan kişi olup yapıttaki olayların ve anlatımın biçimlenmesini sağlayan önemli ögelerden biridir. Karakterlerin başından geçenler, duyguları, düşünceleri, kendileri ve çevreleriyle yaşadıkları çatışmalar, olay örgüsünü devindirerek okurun yapıtla olan ilişkisini belirler. Okurun karakterlerle kuracağı özdeşim, okuma eylemine nitelik kazandırır. Bu durum özellikle çocuk yazınında önemli bir etkendir. Çocuklar, günlük yaşamlarındaki sınırlı kişiler dışında okudukları yapıtlarda yeni kişilerle karşılaşırlar. Karşılaştıkları yeni kişiler aracılığıyla yeni serüven ve deneyimler yaşar, yaşama ve insana dönük ilişkileri sezer, kişilerin karşılaşabileceği sorunları görerek uygun çözüm yollarına ilişkin bilgi edinirler. Yapıtta yer alan karakterlerin kendi düzeyinde olması çocuk okurların yalnızlık duygusunu azaltır. Karakterlerin iyi biçimlendirilmiş fiziksel ve ruhsal özellikleri, olayları yönlendirirken sergiledikleri tutumları, bu yapılandırmanın rastlantıdan uzak, inandırıcı bir biçimde dile getirilişi çocukları karakterler gibi duymaya, düşünmeye iter. Bu yapılandırmaya merak ögesinin eklenip kurguya sindirilmesi okurların özdeşim kurma yoluyla okuma sürecine etkin katılmasını sağlar.Çalışmada Nur İçözü’nün “Bintepe’nin Hayaleti” adlı yapıtında yer alan karakterlerin çözümlemesi yapılarak karakterlerin özellikleri, geliştirilme süreci örneklendirilecek, kurgudaki yeri belirlenmeye çalışılacaktır. Çözümlemelerden elde edilen verilerle yapıtın çocuk yazınındaki yeri tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Çocuk yazını, karakter çözümlemesi, Bintepe’nin Hayaleti

-

Character is one of the important element that forms events and expression in a work and it is examined with various aspects in work. Some elements such as character's experiences, emotions, thoughts, conflicts that are met with themselves and circle move plot and determine relation between work and reader. Identification that readers will correlate with the characters procures qualification for act of reading. This situation is specially an important factor in children's literature. Children meet new people who are except the limited people in their daily life when they read a work. They have new adventures and experiences by way of new person and they perceive relationship regarding to life and people. Since they face possible issue, they get information regarding appropriate solutions. Child readers feel loneliness less often by means of same age characters in a work. Children feel and think as characters by way of well-formed physical and mental features of the characters, attitudes of manage for events and this configuration must be away from coincidence and mention demonstratively. After curiosity element be incorporated into fiction readers participate process of reading effectively by identification. In this study, it will be analyse characters who appear in "Bintepe'nin Hayaleti" (The Ghost of Bintepe) of Nur İçözü and exemplify properties of characters and process of development, then will be determine place of them in fiction. It will be discuss place of the work in children’s literature by means of data that obtained from analysis

Keywords:

Children’s literature, character analysis, Bintepe’nin Hayaleti,

PDF

___

Aslan, C. (04-06 Ekim 2006). Yazınsal Nitelikli Çocuk Kitaplarının Çocuk Gelişim Sürecindeki Yeri. 2. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu Kitabı, s.189-200. Ankara.
Aytaç, G. (1999). Genel Edebiyat Bilimi. İstanbul: Papirüs Yayınevi.
Binyazar, A. ve Özdemir, E. (2006). Yazma Öğretimi/Yazma Sanatı, Yaratıcı Yazma Dersleri (3. Basım). İstanbul: Papirüs Yayınevi.
Çetin, N. (2009). Roman Çözümleme Yöntemi (7. Baskı). Ankara: Öncü Kitap.
Çotuksöken, Y. (2012). Türkçe Dil ve Edebiyat Terimleri Sözlüğü (2. Basım). İstanbul: Papatya Yayıncılık Eğitim.
Günay, V. D. (2013). Metin Bilgisi/Hem Metin Çözümleme Hem De Yaratıcı Yazma (4. Basım). İstanbul: Papatya Yayıncılık Eğitim.
Gürel, Z., Temizyürek, F. ve Şahbaz, N. K. (2007). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Öncü Kitap.
İçözü, N. (2008). Bintepe’nin Hayaleti. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
Karadeniz, A. (2004). Öykü Tekniği. Hece Öykü Dergisi (Dosya: Öykünün Kuramsal Bağlamı), Y:1, S:1, Şubat-Mart 2004. s. 61-66.
Kavcar, C. (1999). Edebiyat ve Eğitim (Genişletilmiş 3. Baskı). Ankara: Engin Yayınevi.
Kıbrıs, İ. (2010). Çocuk Edebiyatı (4. Baskı). Ankara: Kök Yayıncılık.
Kıran-Eziler, A. ve Kıran, Z. (2011). Yazınsal Okuma Süreçleri (4. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Oğuzkan, F. (2010). Çocuk Edebiyatı (9. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
Özdemir, E. (2002a). Eleştirel Okuma (5. Basım). Ankara: Bilgi Yayınevi.
Özdemir, E. (2002b). Yazınsal Türler (5. Basım). Ankara: Bilgi Yayınevi.
Püsküllüoğlu, A. (2008). Edebiyat Sözlüğü. İstanbul: Can Yayınları.
Sever, S. (2010). Çocuk ve Edebiyat (5. Basım). İzmir: Tudem Yayıncılık.
Sever, S. (2013). Çocuk Edebiyatı Öğretimi Nasıl Olmalıdır?. Bulunduğu yapıt: Çocuk Edebiyatı ve Okuma Kültürü (s. 111-144). İzmir: Tudem Yayıncılık.
Singh, M. ve Lu, M. (2006). Exploring the Function of Heroes and Heroines in Children's Literature from Around the World. (Education Oasis Staff tarafından uyarlanmış ve genişletilmiştir.) http://www.educationoasis.com/bc/articles/exploringheroes.htm Erişim tarihi: 29.03.2014
Tekin, M. (2012). Roman Sanatı I, Romanın Unsurları (10. Basım). İstanbul: Ötüken Yayınları.
Zivtci, F. (04-06 Ekim 2006). Çocuk Kitaplarında Kahramanın Yeri ve Önemi. 2. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu Kitabı, s.245-247. Ankara.