CEZA MUHAKEMESİNDE İSPAT

Ceza muhakemesinin amacı maddi gerçeğin aranarak ortaya çıkarılmasıdır. Ancak bu amaca ulaşmak için hukuk kaidelerini göz ardı eden her yolun benimsenmesine cevaz yoktur. Maddi gerçeğin temel insan hakları gözetilerek ve hukuka uygun delillerle hâkimde tam bir vicdani kanaatin oluşması ile elde edilmesi gerekmektedir. Ceza muhakemesinin amacı bir olguya ilişkin gerçeğin ortaya konulması olduğundan ispatın konusunu da bu maddi olgular oluşturur. Bu bakımdan sanık hakkında mahkûmiyet kararı verilebilmesi için atılı suçun sanık tarafından işlendiğinin sabit olması gerekir. Muhakeme sürecinin sonunda şüphenin giderilememesi durumunda ise “şüpheden sanık yararlanır” ilkesi gereğince sanık hakkında mahkûmiyet hükmü kurulamayacaktır. Ceza muhakemesinde -medeni muhakemenin aksine- yargılamanın süjelerinden biri ya da bir kaçı ispat yükü altında değildir. Ceza muhakemesi sonunda ortaya çıkması beklenen ispat mutlak nitelikte olmayıp nispi niteliktedir.

Anahtar Kelimeler:

İspat, ispatın konusu, ispatın nispiliği, ispat yükü, delil

PROOF IN CRIMINAL PROCEDURE

The aim of criminal procedure is to reveal the material truth by searching. However, it is not permitted to adopt every way that overlook the legal principles to achieve this aim. The material truth must be acquired through observing basic human rights and forming a full conscientious conviction in the judge with evidence in accordance with the law. Since the aim of criminal procedure is to present the truth about a fact, these material facts constitute the subject of the proof. In this regard, to be able for the accused to be given a verdict of conviction, it must be constant that the alleged crime was committed by the accused. In the event that the suspicion cannot be removed at the end of the trial process, a conviction will not be made for the accused in accordance with the principle of “the defendant benefits from doubt”. In criminal procedure -contrary to civil procedure- one or more of the subjects of the proceedings are not under the burden of proof. The proof that is expected to emerge at the end of the criminal procedure is not absolute, but relative.

Keywords:

Proof, subject of proof, relativity of proof, burden of proof, evidence,

PDF

___

BAŞLAR, Yusuf, Ceza Muhakemesinde IP Adresinin İspat Değeri, Yetkin Yayınları, Ankara, 2022.
BIÇAK, Vahit, Ceza Muhakemesi Hukuku, 4. Basım, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2018.
BİRTEK, Fatih, AİHM, Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay Kararları Işığında Ceza Muhakemesinde Delil ve İspat, 2. Basım, Adalet Yayınevi, Ankara, 2017.
BOZDAĞ, Ahmet / SARIUSTA, Kader, “Ceza Yargılamasında Mağdurun Beyanı ve Delil Değeri”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 2017, Cilt: 8, Sayı: 2, (s. 573-602).
CENTEL, Nur / ZAFER, Hamide, Ceza Muhakemesi Hukuku, 14. Basım, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2017.
DEĞİRMENCİ, Olgun, “Bilgi Toplumunun Delil Türü: Sayısal Deliller ve Bilimselliği”, Terazi Hukuk Dergisi, Yıl: 2014, Cilt: 9, Sayı: 97, (s. 14-28).
DERDİMAN, R. Cengiz, “Ceza Muhakemesinde İspat Kavramı ve Kapsamı”, Bursa Barosu Dergisi, Yıl: 2019, Sayı: 109, (s. 74-83).
DOĞAN, Koray, Ceza Muhakemesinde Belirsizlik Kuşkudan Sanık Yararlanır İlkesi “in dubio pro reo”, 2. Basım, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2018.
FEYZİOĞLU, Metin, Ceza Muhakemesinde Vicdani Kanaat, Yetkin Yayınları, Ankara, 2002.
GÖKCAN, Hasan Tahsin, “İstinaf Yasa Yolunda İspat ve Delilleri Değerlendirme Esasları”, TAAD, Yıl: 2012, Sayı: 10, (s. 421-454).
GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref / GÖLCÜKLÜ, Feyyaz, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İnceleme ve Yargılama Yöntemi, 11. Basım, Turhan Kitabevi, Ankara, 2016.
KARAKEHYA, Hakan / ARABACI, Murat, “Cumhuriyet Savcısının Hukuki Statüsü, Muhakemedeki Taraf Pozisyonu ve İspat Yükünün Bulunması Üzerine”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 2016, Cilt: 65, Sayı: 4, (s. 2059-2081).
KOCA, Mahmut, “Ceza Muhakemesi Hukukunda Deliller”, Ceza Hukuku Dergisi, Yıl: 2006, Sayı: 2, (s. 207-225).
KOYUNCU, Ali, “Ceza Adaleti Usul Hukuku İlişkisi ve Vicdani Kanaat”, Ankara Barosu Dergisi, Yıl: 2011, Sayı: 4, (s. 351-369).
KUNTER, Nurullah / YENİSEY, Feridun / NUHOĞLU, Ayşe, Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, 18. Basım, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2010.
ÖZBEK, Veli Özer / DOĞAN, Koray / BACAKSIZ, Pınar, Ceza Muhakemesi Hukuku, 13. Basım, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2020.
ÖZEN, Mustafa, Öğreti ve Uygulama Işığında Ceza Muhakemesi Hukuku, 3. Basım, Adalet Yayınevi, Ankara, 2019.
ÖZTÜRK, Bahri, Yeni Yargıtay Kararları Işığında Delil Yasakları (Hukuka Aykırı Olarak Elde Edilen Deliller, Yasak Kanıtlar), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi İnsan Hakları Merkezi Yayınları, Ankara, 1995.
ÖZTÜRK, Bahri / TEZCAN, Durmuş / ERDEM, Mustafa Ruhan, vd., Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, 14. Basım, ed. Bahri Öztürk, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2020.
ROXIN, Claus, “İspat Hukukunun Esasları”, çev. Yener Ünver, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 2005, Sayı: 8, (s. 265-289).
ŞAHİN, Cumhur / GÖKTÜRK, Neslihan, Ceza Muhakemesi Hukuku - II, 10. Basım, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2020.
TOPALOĞLU, MAHİR, “Ceza Yargılamasında İspatta Diyalektik Yaklaşım”, İstanbul Barosu Dergisi, Yıl: 2014, Cilt: 88, Sayı: 3, (s. 82-95).
TOROSLU, Nevzat / FEYZİOĞLU, Metin, Ceza Muhakemesi Hukuku, Savaş Yayınları, Ankara, 2009.
TOZMAN, Önder, “Suçsuzluk Karinesi: Türk Hukukundaki Sonuçları”, EÜHFD, Yıl: 2007, Cilt: XI, Sayı: 3–4, (s. 315-352).
ÜNVER, Yener, “Ceza Muhakemesinde İspat, CMK ve Uygulamamız”, Ceza Hukuku Dergisi, Yıl: 2006, Sayı: 2, (s. 103-205).
ÜNVER, Yener / HAKERİ, Hakan, Ceza Muhakemesi Hukuku, C. 1, 15. Basım, Adalet Yayınevi, Ankara, 2019.
YAVUZ, Mehmet, “Ceza Muhakemesinde İspat Sorunu”, TAAD, Yıl: 2012, Sayı: 9, (s. 151-176).
YAYLA, Mehmet, “Ceza Yargılamasında İspat İçin Yenilmesi Gereken Şüphe; Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri Sistemlerinin İncelenmesi”, Ankara Barosu Dergisi, Yıl: 2013, Sayı: 3, (s. 289-314).
YAYLA, Mehmet, Ceza Muhakemesi Hukukunda İspat ve Şüphe, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2016.
YENİSEY, Feridun / NUHOĞLU, Ayşe, Ceza Muhakemesi Hukuku, 8. Basım, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2020.
YURTCAN, Erdener, Ceza Yargılaması Hukuku, 16. Basım, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2019.