MEKÂN VE PANDEMİ: DEĞİŞEN ROLLER VE DÖNÜŞEN EVİN HALLERİ

Yaşanan her toplumsal kırılma kendi mimarisini ve mekânını yaratır. Özellikle deprem, savaş, salgın gibi toplumsal alt üstlerin yaşandığı süreçlerde bu durum daha belirgin ve daha hızlıdır. Son iki yıldır ülkemizi ve tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19 küresel salgını da kendi mekânını yaratım süreci içerisindedir. Bu durum ise içerik, işlev ve fiziksel bakımdan önceki dönemlerden ayrılan pandemi mimarinin ortaya çıkarması ile sonuçlanmıştır. Yeni dönem mimarisi olarak betimlenen bu mekânsal bakış açısı, ekonomik sermayeye bağlı olarak bireyin sahip olduğu sembolik sermaye öğeleri aracılığıyla kendini inşa etmektedir. Bu yüzden, elinizdeki bu çalışmanın ilk amacı salgın döneminde mekân tasarımlarımızın belirlenmesinde ve mekân algımızın değişmesinde belirleyici olan etkenleri irdelemektedir. Her tarihsel süreç kendi mimarisini ürettiği gibi bireyin mekâna yaklaşımını ve mekan algısını da şekillendirmektedir. Bu çerçevede, elinizdeki çalışma, salgın ile birlikte bireyin kente ve konuta/eve bakışının ne düzeyde değiştiği ortaya koymaktadır. Öte yandan pandemi ile birlikte alınan kararlar ve uygulanan kısıtlamalar sonucunda evde daha fazla vakit geçirmeye başlayan bireylerin yaşadıkları konutları nasıl ve neye göre tasarladıkları, karar süreçlerine etkileyen etkenlerin neler olduğu sorusuna cevap aranmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Mekân, Salgın, Pandemi, Ev, Habitus

Space and Pandemic: Changing Roles and States of the Transformed Hause

Every social rupture experienced creates its architecture and space. This situation is more evident and faster, especially insocial upheavals such as earthquakes, wars and epidemics. The Covid-19 global epidemic, which has affected our country and the whole world for the last two years, is in the process of creating its own space. This situation has resulted in the emergence of a pandemic architecture that differs from previous periods in terms of content, function, and physicality. This spatial perspective, which is described as the architecture of the new era, constructs itself through the symbolic capital elements of the individual, depending on the economic capital. Therefore, the first aim of this study is to examine the factors that determine our space designs and change our perception of space during the epidemic period. Each historical process produces its architecture and, also shapes the individual's approach and perception of space. This study reveals how much the individual's view of the city and residence/home has changed with the epidemic. On the other hand, an answer is sought to the question of how individuals who have started to spend more time at home with the pandemic design their homes and which factors affect their decision processes

Keywords:

Space, Epidemic, Pandemic, Home, Habitus,

PDF

___

Anadolu Ajansı, (2021), Kovid-19 döneminde müstakil evlere talep arttı, (Yayın Tarihi: 12.05.2020), https://www.aa.com.tr/tr/sirkethaberleri/finans/kovid-19-doneminde-mustakil-evlere-talep-artti-/657199, (Erişim Tarihi: 05.12.2021).
Anadolu Ajansı, (2021a), Salgında Evde Kalanlar Mobilyayı Yeniledi, Satışlar 50 Milyar Lirayı Aştı (Yayın Tarihi: 08.01.2021), https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/salginda-evde-kalanlar-mobilyayi-yeniledi-satislar-50-milyar-lirayi-asti/2102846, (Erişim Tarihi: 09.11.2021).
Alcocer, A.&Martella, F. (2020), Public House: The City Folds Into the Space of the Home, The Architectural Review, https://www.architectural-review.com/essays/public-house-the-city-folds-into-the-space-of-the-home (Erişim Tarihi: 28.10.2021).
Alver, K. (2020), Ev Başlangıçtır, Eşiktir, İlk Bakıştır, 1968 Dergisi, 6: 64-66.
Aşkın, S. (2020), Covid-19 Sonrası Konut: Tasarım Süreci Üzerinden Eve Dair Düşünceler, Manifold Dergisi, https://manifold.press/covid-19-sonrasi-konut(Erişim Tarihi: 28.10.2021).
Ayata, S. (1988), Kentler Orta Sınıf Ailelerde Statü Yarışması ve Salon Kullanımı, Toplum ve Bilim Dergisi, 42: 5-25.
Aytaç, Ö. (2017), Kent, Metropol ve Değişen Yer/Mekân İmajları, Mukaddime, 8 (1): 1-23.
Bauer, S. W. (2016), Batı Biliminin Öyküsü: Aristoteles'in Yazılarından Büyük Patlama Kuramına, (Çev. Mehmet Moralı) İstanbul: Alfa Yayınları.
BBC NEWS, (2020), Koronavirüs ve Mimari: Açık Ofis Dönemi Bitti mi?, (Yayınlanma Tarihi: 13.04.2021), https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-52273894 (Erişim Tarihi: 29.10.2021).
Bilgin, R. & Diğer, H. (2021), Küresel Salgın (COVİD-19) Sürecinde Evde Yaşam Tatmini, Alternatif Politika Dergisi, 13 (2): 409-438.
Bourdieu, P. (2018), Sosyoloji Meseleleri, (Çev. Filiz Öztürk vd.) Ankara: Heretik Yayınları.
Bourdieu, P. (2006), Pratik Nedenler (Çev: Hülya Uğur Tanrıöver) İstanbul: Hil Yayınları.
Bumin, K. (2016), Demokrasi Arayışında Kent, Konya: Çizgi Kitapevi.
Çam, Y. (2020), Covid-19 Süreci ve Kentsel Mekânların Kullanımının Yeniden Planlanması, Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4 (2): 67-79.
Cumhuriyet Gazetesi, (2021), Bahçeli ev fiyatları yüzde 64 arttı, (Yayın Tarihi: 26.07.2021), https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/bahceli-ev-fiyatlari-yuzde-64-artti-1855251, (Erişim Tarihi: 05.11.2021).
Deutsche W. (2021) DeutscheWelle Türkçe, Koronavirüs tehlikesi kentlerde daha yüksek, (Yayın Tarihi: 28.07.2020), https://www.dw.com/tr/koronavir%C3%BCs-tehlikesi-kentlerde-daha-y%C3%BCksek/a-54343087 (Erişim Tarihi: 27.10.2021).
Dizman, İ. (2017), Ordu: Çoklu Bir Kimlik Bileşkesi, Karadeniz’in Kaybolan Kimliği,(Der. Uğur Biryol), İstanbul: İletişim Yayınları.
Erman, T. (2017), Belleklerde Gecekondu, Bir Varmış Bir Yokmuş: Toplumsal Bellek, Mekân ve Kimlik Üzerine Araştırmalar (Der: Tahire Erman & Serpil Özaloğlu), İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
Hatipoğlu E. B. (2017), Altındağ’da Dönüşen Yoksul Kadın Deneyimleri Üzerinden “ Bir Varmış Bir Yokmuş Gecekondu, Bir Varmış Bir Yokmuş: Toplumsal Bellek, Mekân ve Kimlik Üzerine Araştırmalar (Der: Tahire Erman & Serpil Özaloğlu), Koç Üniversitesi Yayınları: İstanbul.
Gottdiener, M. (2005), Postmodern Göstergeler: Maddi Kültür ve Postmodern Yaşam Biçimleri, (Çev. Erdal Cengiz vd.), Ankara: İmge Kitabevi.
Güven Yüksel, C. (2021), Pandemi ile Değişen Konut İç Mekânını Yeniden Düşünmek, Çevrimiçi Sanat ve Tasarım Dergisi, 10 (2): 88-102.
Harvey, D. (2013), Asi Şehirler: Şehir Hakkından Kentsel Devrime Doğru, (Çev. Ayşe Deniz Temiz), İstanbul: Metis Yayınları.
Karakaş, M. (2019), Kent, Mekân ve Toplum Sosyolojisine Giriş, Kent Mekân ve Toplum, Ankara: Tezkire Yayınları.
Keleş, R. (2014), 100 Soruda Türkiye’de Kentleşme, Konut ve Gecekondu, İstanbul: Cem Yayınevi.
Koyuncu, A. A. & Akkaya, C. (2019), Mekân Tasavvuru ve Sosyolojide Mekâna ilişkin Temel Yaklaşımlar, Kent Mekân ve Toplum,(Ed. Mehmet Karakaş), Ankara: Tezkire Yayınları.
Lefebvre, H. (2017), Kentsel Devrim, (Çev. Selim Sezer), İstanbul: Sel Yayınları.
Maı, U. (2010), Doğu Alman Kentlerinde Kültür Şoku ve Kimlik Bunalımı, Mekân, Kültür, İktidar: Küreselleşen Kentlerde Yeni Kimlikler, (Der. Ayşe Öncü &PetraWeyland), İstanbul: İletişim Yayınları.
Öncü, A. (2016), İdealimizdeki Ev Mitolojisi Kültürel Sınırları Aşarak İstanbul’a Ulaştı, Mekân, Kültür, İktidar: Küreselleşen Kentlerde Yeni Kimlikler, (Der. Ayşe Öncü & Petra Weyland), İstanbul: İletişim Yayınları.
Özaloğlu, S. (2017), Hatırlamanın Yapıtaşı Mekânın Bellek ile İlişkisi Üzerine, Bir Varmış Bir Yokmuş: Toplumsal Bellek, Mekân ve Kimlik Üzerine Araştırmalar (Der: Tahire Ermen & Serpil Özaloğlu), İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
Palabıyık, A. (2020), Pierre Bourdieu Sosyolojisinde Habitus, Sermaye ve Alan Üzerine, Habitus Toplum Bilim Dergisi, 1: 1-22.
Payne, J. F. (1889), Plague Ancient and Modern or the Black Death and the Sweating Sikness, London: Adlard and Son.
Rouen, De A. (2017), 1950’lilerin İstanbul’u: Konaktan Apartmana, Bir Varmış Bir Yokmuş: Toplumsal Bellek, Mekân ve Kimlik Üzerine Araştırmalar (Der: Tahire Erman & Serpil Özaloğlu), İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
Shields, R. (1991), Places On the Margin: Alternative Geographies of Modernity, Londra: Routledge.
Şentürk, Ü. (2014), Mekan Sadece Mekan Değildir: Kentsel Mekanın Yeni Tezahürleri, Doğu Batı Düşünce Dergisi: Şehir Yazıları-1, 67: 85-105.
Şolt, B. H. (2021), Covid-19 Pandemisinde Kentlerde Yaşanan Değişimler ve Kentsel Hizmetler, Uluslararası Yönetim ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (15): 39-47.
Taşçı, H. (2014), Bir Hayat Tarzı Olarak Şehir, Mekân, Meydan, İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Tuna, R. (2020). Yaşam Mekânlarımız Nasıl Değişecek? Pandemide Kentsel Sistem: Yaşama, Çalışma ve Sosyalleşme Mekânlarında Yeni Standartlara Doğru, (Ed. Sema Ergönül vd.) Spektrum: Tasarım Rehberleri- 1, 15-18.