Jeopolitiğin Rusya Federasyonu'na Etkilerinin Kuzey Kafkasya-Gürcistan-Güney Osetya Çerçevesinde İncelenmesi

Jeopolitik, üst hareket tarzını üreterek diğer unsurlara yön veren politikanın dayanacağı bilgi ve imkanların temelidir. Rusya Federasyonu (RF) öncesi dönemdeki Rus politikalarında 'jeopolitik' dışlanıyorken, RF döneminde bunun değiştiği görülmektedir. SSCB'nin dağılmasının ardından Kafkasya'nın jeopolitik durumunda da köklü bir değişim yaşanmıştır. Önceleri SSCB'nin tam kontrolü altında bulunan bu bölgeye karşı uluslararası alanda oluşan ani ilgi hem Kafkasya devletlerini hem de RF'yi etkilemiştir. Çalışmada, RF'nin dağılma sonrası dönemdeki politik yaklaşımının jeopolitik temele sahip olduğu ve bu temel doğrultusunda etkilenen unsurları olarak başta ulusal güvenliği olmak üzere, dış ilişkileri, devlet yönetimi, askerî ve ekonomik yapılanması üzerinde durulmuştur. Kuzey Kafkasya'daki jeopolitik durumun RF açısından Gürcistan jeopolitiği ile ilişkisinin Güney Osetya'nın kilit konumu çerçevesinde önem kazandığı ortaya konmuştur.

The Effects of Geopolitics to RF in the Circumstance of North Caucasus-Georgia-South Ossetia

Jeopolitik, üst hareket tarzını üreterek diğer unsurlara yön veren politikanın dayanacağı bilgi ve imkanların temelidir. Rusya Federasyonu (RF) öncesi dönemdeki Rus politikalarında 'jeopolitik' dışlanıyorken, RF döneminde bunun değiştiği görülmektedir. SSCB'nin dağılmasının ardından Kafkasya'nın jeopolitik durumunda da köklü bir değişim yaşanmıştır. Önceleri SSCB'nin tam kontrolü altında bulunan bu bölgeye karşı uluslararası alanda oluşan ani ilgi hem Kafkasya devletlerini hem de RF'yi etkilemiştir. Çalışmada, RF'nin dağılma sonrası dönemdeki politik yaklaşımının jeopolitik temele sahip olduğu ve bu temel doğrultusunda etkilenen unsurları olarak başta ulusal güvenliği olmak üzere, dış ilişkileri, devlet yönetimi, askerî ve ekonomik yapılanması üzerinde durulmuştur. Kuzey Kafkasya'daki jeopolitik durumun RF açısından Gürcistan jeopolitiği ile ilişkisinin Güney Osetya'nın kilit konumu çerçevesinde önem kazandığı ortaya konmuştur.

___

  • Kitaplar: ALPAY Yalın Ertürk, Rusya Ülke Analizi, basım yeri belirtilmemiş, Türkiye İhracatçılar Meclisi, 2005.
  • BRZEZİNSKİ Zbigniew, Büyük Satranç Tahtas, İnkılap, İstanbul, 2005.
  • DAVUTOĞLU Ahmet, Stratejik Derinlik, Küre Yayınları, İstanbul, 2001.
  • DENK Nevzat, 21. yüzyıla Girerken Türkiye'nin Jeopolitik durumu ve Jeostratejik Öneminin Yeniden Belirlenmesi, Harp Akademileri Basım Evi, İstanbul, 2000.
  • DUGİN Aleksandr, Rus Jeopolitiği, Küre, İstanbul, 2005.
  • HASKINCI ve İLYAS, İTO 2003 Rusya Ülke Etüdü, İstanbul, İTO, 2003.
  • İLHAN Suat, Jeopolitik Duyarlılık, TTK, Ankara, 1989
  • İLHAN Suat, Kafkasya'nın Gelişen Jeopolitiği, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları 162, seri VIII, sayı A.3, Ankara, 1999.
  • KAGARLİTSKİ Boris, Bugünkü Rusya, Tarih, Toplum, Kuram, İthaki Yayınları, İstanbul, 2008.
  • SAPMAZ Ahmet, Rusya'nın Transkafkasya Politikası ve Türkiye'ye Etkileri, Ötüken Yayınları, İstanbul, 2008.
  • SLOAN & GRAY, Geopolitics, Geography and Strategy, Frank Cass Publishers, Oxon, 2005.
  • TEZKAN Yılmaz, Kadim Komşumuz Yeni Rusya, Ülke Kitapları, basım yeri belirtilmemiş, 2001.
  • TARAKÇI Nejat, Devlet Adamlığı Bilimi: Jeopolitik ve Jeostratej, Çantay Yayınevi, İstanbul, 2003.
  • Türkiye Stratejik Araştırmalar ve Eğitim Merkezi, Jeopolitik, Jeopolitik Gelişmeler ve Ekonomik Millî Güç Unsurları Arasında İlişkiler, Harp Akademileri Basımevi, İstanbul, 1991.
  • USLUBAŞ Fevzi, İmparatorlukların Bataklığı, Toplumsal Dönüşüm Yayınları, İstanbul, 2005.
  • YALÇINKAYA Alaeddin, Kafkasya'da Siyasi Gelişmeler: Etnik Düğümden Küresel Kördüğüme, Lalezar Kitapevi, Ankara, 2006. Makaleler:
  • AĞACAN Kamil, “ABD'nin Kafkasya Politikası”, O. Yeşilot içinde, Değişen Dünya Düzeninde Kafkasya, 2005, Kitabevi Yayınları, İstanbul, 31-46.
  • AKPINAR Erdal, “Bakü-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı ve Türkiye Jeopolitiğine Etkiler”, Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2005, Cilt:5, Sayı:2.
  • BHATTY & BRONSON, “NATO's Mixed Signals in the Caucasus and Central Asia”, Survival, 2000, Vol:42, No:3, 129-145.
  • BÜYÜKAKINCI Erhan, “Vladimir Putin Dönemi Rus Dış Politikasına Bakış, Söylemler, Arayışlar ve Fırsatlar”, E. Büyükakıncı içinde, Değişen Dünyada Rusya ve Ukrayna, 2004, Phoenix Yayınevi, Ankara, 137-163.
  • ÇAŞIN Mesut Hakkı, “Aç Kurtların Son Valsi: ABD-Rus Çatışması Nereye?”, Jeopolitik, Aylık Strateji Dergisi, Haziran 2006, Yıl:5, Sayı:29, 41-51.
  • DEVLET Nadir, “Rusya Federasyonu'nun Güney Kafkasya Siyaseti ve Türkiye'ye Etkileri”, O. Yeşilot içinde, Değişen Dünya Düzeninde Kafkasya, 2005, Kitapevi Yayınları, İstanbul, 1-17.
  • ERDEM Tanju, “Türk Boğazları ve Montreux Sözleşmesi”, Jeopolitik Aylık Strateji Dergisi, Haziran 2006, Yıl:5, Sayı:29, 10-15.
  • ERİCSON J., “Rusya Yabana Atılamaz: Jeopolitik Gerçekler ve Fanteziler”, ed. Sloan & Gray, Jeopolitik, Strateji ve Coğrafya içinde, 2003, ASAM Yayınları, Ankara, 323-357.
  • ERİŞEN Cengiz, “Rusya Federasyonu’nda Ulusal Güvenlik Yaklaşımı ve Askerî Doktrinler”, E. Büyükakıncı içinde, Değişen Dünyada Rusya ve Ukrayna, 2004, Phoenix Yayınevi, Ankara, 165-194.
  • GOLDMAN M. I., “Putin and the Oligarchs”, Foreign Affairs, 2004, Vol:83, No:6, 33-44.
  • GRAY C. Sloan, “Coğrafya ve Strateji: Uygulamada Jeopolitik”, ed. Sloan & Gray, Jeopolitik, Strateji ve Coğrafya içinde, 2003, ASAM Yayınları, Ankara, 215-237.
  • HATİPOĞLU Esra, “After Empire: Georgia-Russia Relations and the Prospects for Stability in the South Caucasus”, Turkish Review of Eurasian Studies, Annual 2004-4, 173-191.
  • HATİPOĞLU Esra, “Avrupa Komşuluk Politikaları'nın Güney Kafkasya Boyutu”, O. Yeşilot içinde, Değişen Dünya Düzeninde Kafkasya, 2005, Kitabevi Yayınları, İstanbul, 19-30.
  • HATİPOĞLU Esra, “Güney Kafkasya ve Orta Asya'da Büyük Güçler Arasındaki Oyun: Bölgesel Örgüt ve Oluşumların Rolü”, USAK içinde, Güney Kafkasya ve Güç Politikası, 2008, USAK, Ankara, 1-29.
  • KONA Gamze Güngörmüş, “Rusya Federasyonu’nun Kafkasya Politikası”, Jeopolitik, Stratejik Araştırmalar Dergisi, Yaz 2004, Yıl:3, Sayı:1, 97-115.
  • KUZİO Taras, “Bağımsız Devletler Topluluğu İçinde Jeopolitik Çoğulculuk: GUUAM’ın Ortaya Çıkışı”, Y. Tezkan içinde, Kadim Komşumuz Yeni Rusya, 2001, Ülke Kitapları, basım yeri belirtilmemiş, 94-126.
  • MANGOTT Gerhard, “Dizlerinin üzerine çöken dev: Rusya’nın küresel rolü üzerindeki yapısal kısıtlamalar”, Y. Tezkan içinde, Kadim Komşumuz Yeni Rusya, 2001, Ülke Yayınları, basım yeri belirtilmemiş, 64-93.
  • PAMİR Necdet, “Orta Asya ve Kafkasya’da Güvenlik Arayışları Sürecinde Bölgedeki Enerji Kaynakları’nın Rolü”, Jeopolitik, Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 2003, Yıl:2, Sayı:7, 101-119.
  • Putin’in konuşması, Permanent Mission of the Russian Federation to the United Nations, UN Millennium Summit (2000). New York.
  • PUSHKOV Aleksei, “Rusya ve Yeni Dünya Düzeni”, Y. Tezkan içinde, Kadim Komşumuz Yeni Rusya, 2001, Ülke Kitapları, 38-50.
  • RUTLAND Peter, “Putin'in İktidar Yolu”, Y. Tezkan içinde, Kadim Dostumuz Yeni Rusya, 2001, Ülke Kitapları, basım yeri belirtilmemiş, 151-190.
  • SAGRAMOSO Domitilla, “Violence and Conflict in the Russian North Caucasus”, İnternational Affairs, 2007, 681-705.
  • SCHULZE Peter W., “Geopolitics at Work: the Georgian-Russian Conflict”, Journal of International Law 1, Gottingen Journal of International Law 1, 2, 2009, 329-240.
  • TOAL Gerard, “Russia’s Kosovo: A Critical Geopolitics of the War Over South Ossetia”, Eurasian Geography and Economics, 2009, 1-37.
  • ÜNSAL Şamil, “Son Dönem Rusya Federasyonu ve Türk-Rus İlişkileri”, Jeopolitik, Aylık Strateji Dergisi, Haziran 2006, Yıl:5, Sayı:2, 80-95.
  • YALÇINKAYA Haldun, “Soğuk Savaş Sonrası Savaşın Değişimi, Soğuk Savaş Dönemi ve Sonrası Savaş Tarihi sonuçlarının Türkiye’nin Güvenliğine Etkileri”, X. Askerî Tarih Sempozyumu Bildirileri 20-22
  • Nisan 2005, 2006, Genelkurmay Basımevi, Ankara. Internet:
  • KÜLEBİ Ali, RF Silahlı Kuvvetleri ve Askerî Doktrini, 2006 http://www.tusam.net/makaleler.asp?id=358&sayfa=53, (Erişim tarihi: 002009).
  • MCDERMOTT Roger N. “Russia’s Conventional Armed Forces and the 09spring/mcdermott.pdf+2008+South+Ossetia+War, (Erişim tarihi: 12.06.2009). http://www.carlisle.army.mil/usawc/parameters/Articles/09spring/mcd ermott.pdf (Erişim tarihi: 05.08.2012).
  • OMELİCHEVA Mariya Y., “Counterterrorism Policy: Variations on an Imperial Theme”, 2008 http://www.allacademic.com//meta/ p_mla_apa_research_citation/2/6/7/6/5/pages267654-1.php, tarihi:16.10.09.) mariya-2010-08.pdf, (Erişim tarihi: 05.08.2012). (Erişim http://kups.ku.edu/people/vitae/cv-omelicheva
  • =gtUgUJGkHInctAbwzYCwCA&usg=AFQjCNEnJi7L9tecicr3-Kcs3z2- PYpqHQ&sig2=JxGFMUqOs_4kuOFr-tfLzA, (Erişim tarihi:05.08.2012).
  • SEZER D. B., “Rusya Federasyonu’nun Türkiye’nin Bulunduğu Coğrafyaya Katkıları ve Etkileri”, Türkiye'nin Etrafında Barış Kuşağı Nasıl Oluşturulur? Genelkurmay Basımevi, İstanbul, 42-52, 2002. http://www.google.com/books?id=iEraO0XJ55sC&printsec=frontcove r&dq=Geopolitics,+Geography+and+Strategy&ei=ajdcS
  • CkLKqizASL8qT-BQ&hl=tr&cd=1#v=onepage&q=&f=false, (Erişim tarihi:05.08.2012).
  • TOUMARKİNE Aleksandre, “Geçmiste ve Günümüzde Kuzey Kafkasya'nın Jeopolitik Önemi”, 2001 http://www.samsunbkd.org/ index.php?option=com_k2&view=item&id=235:ge%C3%A7mi%C5% 9Fte-ve-g%C3%BCn%C3%BCm%C3%BCzde-kuzey-kafkasyanin- jeopolitik-%C3%B6nemi&Itemid=83, (Erişim tarihi:05.08 2012).
  • TARVER-WAHLQUIST M. & TSYGANKOV A. P., “Duelling Honors: Realism, Constructivism and the Russia-Georgia Divide”, 2008, citation/2/6/7/6/5/pages267654-1.php, (Erişim tarihi: 16.11.09).