Kentsel Planlama Açısından İl Afet Risk Azaltma Planlarının Değerlendirilmesi

Ülkemizde yaşanan afetler sonrası elde edilen deneyimler son yıllarda başarılı sayılabilecek müdahale ve iyileştirme çalışmalarının yürütülmesine katkı sağlamış olsa da afet sonrası ortaya çıkan kayıpları azaltmak açısından bu başarı tek başına yeterli değildir. Afet yönetimindeki uluslararası gelişmeler afet kayıplarını ortaya çıkmadan önce azaltabilmenin önemine vurgu yapmaktadır. Bu da “risk yönetimi odaklı” bir afet yönetiminden söz etmek demektir. Afetlere yönelik uluslararası düzeyde olduğu kadar ulusal düzeyde de benimsenen “afet risk yönetimi” anlayışının merkezi ve yerel düzeyde kapsamlı ve birbiriyle koordineli olarak yürütülmesi afetlere dirençli kentlerin inşası açısında da oldukça önemlidir. Bu çalışmada, Sürdürülebilir Kentleşme ve Mekânsal Gelişme İlkelerinden bir tanesi olan risklerden arınmış, güvenli ve nitelikli yaşam çevrelerinin oluşturulması yaklaşımı ile il Afet ve Acil Durum Yönetim Başkanlığı il müdürlüklerinin koordinasyonunda, 2021 yılı sonuna kadar 81 ilde tamamlanması hedeflenen İl Afet Risk Azaltma Planları kentsel planlama açısından değerlendirilmiştir. Değerlendirme sonuçları, dayanıklı kentlerin inşası için önemli bir yere sahip olan afet risk azaltma planlarının başarıya ulaşmasının zarar azaltma ilkesine dayalı bütüncül bir strateji ile mümkün olacağını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Afet Planlama, Hazırlık, İl Risk Azaltma Planı (İRAP), Kentsel Planlama

Evaluation of Provincial Disaster Risk Reduction Plans in Terms of Urban Planning

Although the experiences of disaster in our country have contributed to the practice of the intervention and recovery works that can be considered successful in recent years, this success alone is not enough in terms of reducing the losses that occur after the disaster. International developments in disaster management emphasize the importance of reducing disaster losses before they occur. This means talking about a “risk management focused” disaster management. It is also important for the construction of disaster-resilience cities that the understanding of “disaster risk management” adopted at national as well as international level regarding disasters is comprehensive and coordinated at central and local level. In this study, under the coordination of provincial Disaster and Emergency Management Presidency directorates with the approach of creating risk-free, safe and qualified living environments, which is one of the Sustainable Urbanization and Spatial Development Principles, the Provincial Disaster Risk Reduction Plan, which is aimed to be completed in 81 provinces by the end of 2021, Its contribution to the creation of strong cities has been evaluated in terms of urban planning. The results of the evaluation show that the success of disaster risk reduction plans which have an important place for the construction of resilient cities will be possible with an integrated strategy based on the mitigation principle.

Keywords:

Disaster Planning, Preparedness, Urban Planning, Risk Mitigation Plan (IRAP),

PDF

___

Leblebici, Ö. (2014), “Afetlerde Kamu Yönetiminin Rolü ve Toplum Temelli Afet Yönetimine Doğru”. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(2), 457-477.
Gürsoy, O. (2019), Akıllı Kent Yaklaşımı ve Türkiye’deki Büyükşehirler İçin Uygulama İmkânları (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
İPKB. (2018). “Afete Dirençli Şehir Planlama ve Yapılaşma”. Erişim adresi: https://www.ipkb.gov.tr/e-kutuphane/afete-direncli-sehir-planlama-ve-yapilasma_62/ (Erişim tarihi: 01.02.2021).
İPKB. (2014). “Afete Dirençli Şehir Planlama ve Yapılaşma”. Erişim adresi: https://www.ipkb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/10/ISMEP3_AfeteDirenC3A7liC59EehirPlanlama26YapC4B1laC59Fma-1.pdf (Erişim tarihi: 30.12.2020).
TAMP. (2013). “Türkiye Afet Müdahale Planı”. Erişim adresi: https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr /2419/files/Afet_Mud_Pl_ResmiG_20122013.pdf (Erişim tarihi: 15.03.2021).
AHDER. (2021). “Bütünleşik Afet yönetimi nedir? (2021)”. Erişim adresi: https://www.ahder.org/definici ones/butunlesik-afet-yonetimi-nedir (Erişim tarihi: 15.03.2021).
Şanlı, T. (2021). “Kentsel Planlamaya Giriş”. Erişim adresi: https://avys.omu.edu.tr/storage/app/public/ tugce.sanli/137040/KENT_103_1-2.pdf. (Erişim tarihi: 01.02.2021).
Okay, N. (2018). “Dirençli Kentler İçin Afet Risk Azaltma”. Şehir ve Toplum Dergisi, 10, 117-127
Khazai, B, Bendimeard, F, Cardona, O.D, Carreño M-L, Barbat A.H, Burton C.G. (2015). “A Guide to Measuring Urban Risk Resilience”. EMI: Philippines.
Kadıoğlu, M, Türkoğlu, H, Okay, N, Tezer, A. ve diğ. (2011). “Küçükçekmece İlçesinde Afet Risk Yönetimi Kapasitesinin Geliştirilmesi Araştırma Projesi Raporu”. İstanbul: Küçükçekmece Belediyesi ve İTÜ Afet Yönetim Merkezi.
Okay, N, Tezer, A, Terzi, F, Akman Pek, N. ve Okumuş G. (2013). “Bayrampaşa İlçesi’nde Afet Risk Yönetimi Kapasitesinin Geliştrilmesi. Afet Risk Yönetiminde Mekansal Planlamanın Entegrasyonu için Risk Analizi ve Zarar Azaltma Önerileri”. İstanbul: Bayrampaşa Belediyesi
Tezer A, Okay N, Terzi F. (2015). “Gaziosmanpaşa İlçesi’nde Güvenli Yerleşim için Mekansal Risk Yönetim Kapasitesinin Geliştirilmesi” Proje Raporu. İstanbul: Gaziosmanpaşa Belediyesi.
Ersoy, M. (2012). Kentsel Planlama Kuramları. Ankara: İmge Yayınları.
URL-1. (2021). “Kentsel Planlamanın Temel Nitelikleri”. Erişim adresi: https://acikders.ankara.edu. tr/pluginfile.php/27326/mod_resource/content/0/NOT%2012.pdf (Erişim tarihi: 15.03.2021).
İRAP. (2020). “İl Afet Risk Azaltma Planı Hazırlama Kılavuzu”. Erişim adresi: https://irap.afad.gov.tr/ (Erişim tarihi: 01.03.2021).
Kuterdem, K, Akın, D, Nurlu, M, (2009). “Afet Zararlarının Azaltılmasında Birleşmiş Milletler Kaynaklı Çalışmalar ve 2005-2015 Yılları Arasında Bir Yol Haritası olarak Hyogo Çerçeve Eylem Planı”. Türkiye’nin Afet Yönetimi 11. Yuvarlak Masa Toplantısı. Ankara: ODTÜ,
UNISDR. (2015). “Sendai Afet Risk Azaltma Çerçevesi (2015-2030)”. Erişim adresi: http://uclg-mewa.org/uploads/file/748e86d91ae4409e9188794ddb6c004d/Sendai_TR.pdf (Erişim tarihi: 05.02.2021).