Hüseyin Sami ÖZTÜRK, Abdurrahman AKTAŞ, Ezgi DEMİRHAN-ÖZTÜRK

Nikaia'dan Yeni Yazıtlar XII. Pazaryeri Bölgesi’ndeki Ahmetler Köyü’nde Yer Alan Zeus Bronton Kutsal Alanı

2016 yılında, Bilecik ili Pazaryeri ilçesi Ahmetler köyünde muhtarının karantina alanı yapmayı bahane ederek izin almaksızın yaptığı inşaî faaliyet sırasında oluşan tahribat neticesinde tesadüfen bir kült alanı keşfedilmiştir (fig. 10-13). Köy muhtarının yapmış olduğu tahribat alanında in situ olarak mimari duvar kalıntıları ile yüzeye saçılmış vaziyette 10 tanesi yazıtlı olmak üzere çok sayıda adak altarı ele geçmiştir. Bunlardan biri çok kötü tahrip edildiği için makalede 9 yazıt tanıtılmaktadır.Bu yeni adak yazıtları bölge tarihi hakkındaki bilgilerimiz büyük ölçüde artmasına olanak sağlamaktadır.Yazıtların Türkçe çevirisi şöyledir:1. İyi talih olsun! Pronnoeitai Köyü, Tanrı’nın emri uyarınca ürünler ve bütün aile üyeleri için (bu sunağı) Khrestos oğlu Marcus ile Lucius’un epimeletes’liğinin 6. yılında; komarkhos Marcus oğlu Timotheos (ile) Gaius oğlu Pasion; epimeletes Khrestos oğlu Marcus (ile) Lucius Aterius oğlu Lucius (ile) Klemens oğlu Rufus (zamanında) Zeus Basilikos’a yaptırdılar. Onlar (ayrıca) Herakles’in de (bir heykelini diktiler).2. Askles’in Zeus Bronton’u için (bu sunağı), Tanrısal buyruğa uygun olarak Askles oğlu Marcus kuzenleriyle birlikte dikti.3. [İyi talih olsun! (?)].Çiftlik kâhyası/veya sadece kâhya Euangelos, Lucius’un kızı Domitia Arkesilaïs’in kurtuluşu ve toprak ürünlerinin (bereketi) için (bu sunağı) Zeus’un büstü ile birlikte, Aleksandros oğlu komarkhes Hermogas ile Glykon oğlu komarkhes Glykon (zamanında) Zeus Soter’e dikti.4. Askles’in Zeus Bronton’u için (bu sunağı), Tanrısal buyruğa uygun olarak Artemon’un oğulları Longus ve Artemon diktiler.5. İyi talih olsun! Tanrısal buyruğa uygun olarak, Artemon oğulları Longus, Askles ve Artemon (bu sunağı) Zeus Bronton’a diktiler.6. İyi talih olsun! Tanrısal buyruğa uygun olarak, Pronnoeitai köyü, Aurelius Ariston ile Aurelius Nikomakhos’un komarkhos’luğu sırasında (bu sunağı) Zeus Bronton’a diktiler.7. İyi talih olsun! Tanrısal buyruğa uygun olarak, Marcus oğulları Diokles, Nikomakhos ve Marcus ile Sextus oğlu Marcus kardeşleriyle birlikte, (bu altarı) Marcus ve Sextus’un Zeus Bronton Pithios’una diktiler.8. İyi talih olsun! Tanrısal buyruğa uygun olarak, ben, Aristainetos oğlu Asklas (bu altarı) Sosigenes ile Sotades/Sotadas’ın Zeus Bronton’una diktim.9. İyi talih olsun! Aleksandros, Asklepiodotos ve Trophimas’ın Zeus Bronton’u için (sunağı), Tanrısal buyruğa uygun olarak Ruphas ile Meilesios diktiler.

Anahtar Kelimeler:

Bithynia, Phrygia, Nikaia, Pronnoeitai köyü, adak yazıtı, komarkhes, Zeus Bronton, Ahmetler Köyü/Bilecik

New Inscriptions from Nikaia XII. Sanctuary of Zeus Bronton in Ahmetler Village, Pazaryeri District

In 2016 in Ahmetler village of Pazaryeri district in Bilecik province, as a result of the damage caused by the village headman’s illegal construction with the pretext of a quarantine area creation, a cult area was accidentally discovered. In the damaged area caused by the village mukhtar, in situ architectural wall remains and many offering stelae scattered all over the surface, 10 of which had inscriptions on them, were found. In this article, we present only nine inscriptions because one of them has been badly destroyed.These new offerings contribute greatly to our knowledge of the region’s history.

Keywords:

Bithynia, Phrygia, Zeus Bronton, Pronnoeitai village, votive inscription, Ahmetler village/Bilecik, Nicaea, komarches,

PDF

___

M. Adak – N. E. Akyürek-Şahin, Katalog der Inschriften im Museum von Adapazarı, Gephyra 2, 2005, 133-172.
M. Adak, Nemesis in der bithynischen Metropole Nikaia und ein Prokonsul der Provinz Asia, in: B. Takmer – E. N. Akdoğu-Arca – N. Gökalp-Özdil (eds.), Vir Doctus Anatolicus: Studies in Memory of Sencer Şahin – Sencer Şahin Anısına Yazılar, İstanbul 2016, 1-32.
N. E. Akyürek, Zeus Bronton: Die bildliche Repräsentation des großen Bauerngottes Phrygiens (Unpublished master’s thesis) Münster 1996.
N. E. Akyürek-Şahin, Büyük Çiftçi Tanrısı Zeus Bronton: Arkeolojik ve Epigrafik Belgelerle Phrygia’da bir Zeus Kültü, Olba 4, 2001, 163-182.
N. E. Akyürek-Şahin, Phrygia’da Çiftçi Tanrısı: Dii Brontonti eukhen (Akdeniz University, Unpublished dissertation) Antalya 2002.
N. E. Akyürek-Şahin, Bithynia’dan Yeni Yazıtlar, Olba 11, 2005, 75-102.
N. E. Akyürek-Şahin, Yazıdere (Seyitgazi) Zeus Kutsal Alanı ve Seyitgazi Müzesi’ndeki Adaklar: Bir ön rapor, ArkSan 120, 2005, 51-60.
N. E. Akyürek-Şahin, Yazıdere Zeus Kutsal Alanı: Phrygia’da Yerel Bir Tapınım Merkezi, İstanbul 2006.
N. E. Akyürek-Şahin, Phrygia’dan Yenzi Zeus Bronton Adakları, ArkSan 122, 2006, 89-124.
N. E. Akyürek-Şahin, Bithynia’dan yeni Zeus Bronton Adakları, Olba 20, 2012, 345-382.
N. E. Akyürek Şahin, Bilecik’ten Bir Grup Zeus Büstü ve Zeus Bronton, Gephyra 11, 2014, 121-171.
N. Eda Akyürek-Şahin – H. Uzunoğlu, New Inscriptions from the Museum of Bursa, Gephyra 17, 2019, 239-285.
A. Avram – O. Bounegru, Inschriften von Nikaia und Nikomedia aus dem Reisebericht von Botho Graef (1889), MDAI(A) 121, 2006, 264-280.
K. Belke, Bithynien und Hellespont I [TIB 13], Vieanna 2020.
Bulletin of the Institute of Classical Studies.
A. Çalık-Ross, The statue group of Herakles and Telephos from Seyitgazi in Phrygia, BICS 104, 2010, 171-179.
G. F. Chiai, Zeus Bronton und der Totenkult im kaiserzeitlichen Phrygien, in: J. Rüpke – J. Scheid (eds.), Bestattungsrituale und Totenkult in der römischen Kaiserzeit, Stuttgart 2010, 135-156.
N. Çokbankir, Modrena ve Nikaia Teritoryumundan Yeni Yazıtlar, Olba 18, 2010, 323-345.
Th. Corsten, Prosopographische und onomastische Notizen II, EA 39, 121-132.
Th. Corsten, The role and status of the indigenous population in Bithynia, in: T. Bekker-Nielsen (ed.), Rome and the Black Sea region: Domination, Romanisation, resistance, Aarhus 2006, 85-92.
F. Dönmez-Öztürk – H. S. Öztürk, Neue Inschriften aus Göynük und Mudurnu II, Philia 1, 2015, 123-128.
F. Dönmez-Öztürk, Göynük ve Mudurnu’dan Yeni Yazıtlar I, MJH II.2, 2012, 67-78.
F. Dönmez-Öztürk, Nikaia’dan Yeni Adak Yazıtları, Cedrus I, 2013, 285-292.
Th. Drew-Bear – C. Naour, Divinités de Phrygie, ANRW II/18.3, 1990, 1907-2044.
P. Frei, Inschriften und Reliefs. Ein Beitrag zur lokalen Religionsgeschichte Anatoliens, S. Buzzi – D. Käch et alii (eds.), Zona Archeologica. Festschrift für Hans Peter Isler zum 60. Geburtstag, Bonn 2001, 135-158.
F. T. Gignac, A Grammar of the Greek papyri of the Roman and Byzantine periods, I: Phonology, Milano 1976.
H. Güney, New inscriptions from the Choria Considiana: Çalçak Roman necropolis, AS 66, 2016, 125-139.
H. Güney, New votive inscriptions from Northeast Phrygia, ZPE 216, 2020, 147-155.
T. S. F. Jim, On Greek dedicatory practices: The problem of hyper, GRBS 54, 617-638.
G. Laminger-Pascher, Index Grammaticus zu den Griechishen Inschriften Kilikiens und Isauriens I (mit 3 Textabbildungen), Wien 1973.
Th. Corsten (ed.), A Lexicon of Greek Personal Names, Volume VA: Coastal Asia Minor: Pontos to Ionia, Oxford 2010.
J. -S. Balzat – R. W. V. Catling – É. Chiricat – F. Marchand (eds.), Associates Editor Th. Corsten, A Lexicon of Greek Personal Names, Volume VB: Coastal Asia Minor: Caria to Cilicia, Oxford 2013.
J. -S. Balzat – R. W. V. Catling – É. Chiricat – Th. Corsten (eds.), A Lexicon of Greek personal names, Volume VC: Inland Asia Minor, Oxford 2018.
W. Liebenam, Städteverwaltung im römischen Kaiserreiche, Leipzig 1900.
C. W. M. Cox – A. Cameron (eds.), Monumenta Asiae Minoris Antiqua, V: Monuments from Dorylaeum and Nacolea, Manchester 1937.
Ch. Marek – M. Adak, Epigraphische Forschungen in Bithynien, Paphlagonien, Galatien und Pontos, İstanbul 2016.
H. S. Öztürk – A. Aktaş, Zeus Bronton Kült Alanı, Aktüel Arkeoloji 60, 2017, 28-29.
H. S. Öztürk – E. Demirhan, Nikaia’dan Yeni Yazıtlar VI, Phaselis II, 2016, 167-177.
H. S. Öztürk – E. Demirhan-Öztürk, Nikaia (Bithynia) Egemenlik Alanı Epigrafik-Tarihi Coğrafi Yüzey Araştırması Çalışmaları - 2017, Araştırma Sonuçları Toplantısı 36.2, 2019, 255-262.
H. S. Öztürk – F. Dönmez-Öztürk, Göynük ve Mudurnu’dan Yeni Yazıtlar III, Cedrus 3, 2015, 243-256.
H. S. Öztürk – S. Kılıç-Aslan, Nikaia’dan Yeni Yazıtlar II, Gephyra 9, 2012, 101-110.
H. S. Öztürk – C. Pilevneli, Nikaia: Yeni Yazıtlar III, MJH II.3, 2012, 187-201.
H. S. Öztürk, Nikaia’dan Yeni Yazıtlar IV: İznik Arkeoloji Müzesi (Bursa), Cedrus 1, 2013, 293-298.
H. S. Öztürk, Nikaia’dan Yeni Yazıtlar V, Cedrus III, 2015, 257-267.
H. S. Öztürk – E. Demirhan-Öztürk – H. Nikolayidis – A. Gündüz, Nikaia’dan Yeni Yazıtlar VII, TÜBA-AR 22, 2018, 223-243.
W. Pape – G. Benseler, Wörterbuch der griechischen Eigennamen: Nachdruck der dritten Auflage, I/II, Graz 1959.
H. W. Pleket, Religious history as the history of mentality: The ‹believer› as servant of the deity in the Greek World, in: H. S. Versnel (ed.), Faith, hope and worship, Leiden 1981, 152-192.
A. Burnett – M. Amandry – I. Carradice (eds.), Roman provincial coinage, Volume II: From Vespasian to Domitian (AD 69-96), London 1999.
RPC IV.1 V. Heuchert (ed.), Roman provincial coinage, Volume IV.1: From Antoninus Pius to Commodus: Cyrenaica to Bithynia-Pontus. [Online: https://rpc.ashmus.ox.ac.uk/volumes].
S. Şahin, Zeus Bennios, in: S. Şahin – E. Schwertheim – J. Wagner (eds.), Studien zur Religion und Kultur Kleinasiens II. Festschrift für Friedrich Karl Dörner zum 65. Geburtstag am 28. Februar 1976, Leiden 1978, 771-790.
M. Şahin – D. Yavaş – R. Okçu – D. Şahin, İznik Yüzey Araştırması 2006, AST 25.1, 2008, 11-26.
Chr. Schuler, Ländliche Siedlungen und Gemeinden im hellenistischen und römischen Kleinasien, Munich 1998.
S. Yeni, The family of Lillis from Nikaia, Gephyra 11, 2014, 115-119.