Sürücü özellikleri, anket türü ve levha tasarımının trafik levhalarının doğru bilinme düzeyleri üzerindeki etkisi

Trafik işaretlerinin trafik güvenliğini artırması için trafik işaretlerinin anlamı yol kullanıcıları tarafından doğru olarak bilinmelidir. Bu çalışmada trafik levhalarının bilinirliği, yapılan anketten yola çıkarak ele alınmıştır. Çalışmanın ilk amacı; sürücü özellikleri ile trafik işaretlerinin bilinirliği arasındaki ilişkiyi analiz etmektir. İstatistiksel testler gerçekleştirilmiş ve 4 değişkenin sürücülerin seçilen trafik işaretlerini bilme düzeyinde etkili olduğu görülmüştür. Diğer bir amaç ise yapılan anketin türünün trafik levhalarının bilinme ölçümüne etkisini belirlemektir. Bu amaçla, seçilen trafik levhaları aynı anket katılımcılarına hem açık uçlu hem de çoktan seçmeli formlarda sorulmuştur. Sonuçlar üzerinde "Bağımlı Örneklem t Testi" yapılmış ve açık uçlu ve çoktan seçmeli anketlerin sonuçları arasında anlamlı fark tespit edilmiştir. Son olarak, levha tasarımının trafik işaretlerinin bilinirliğine etkisi incelenmiştir. Bu amaçla, yapılan ankete sürücü belgesi olmayan (trafik eğitimi almamış) katılımcılar dahil edilmiş ve bu katılımcılar tarafından bile doğru bilinen 8 levha "İyi Tasarlanmış Levhalar" olarak adlandırılmıştır. Benzer şekilde, 7 levha "Kötü Tasarlanmış Levhalar" olarak adlandırılmıştır. Yapılan "Bağımlı Örneklem t Testi" sonucu, İyi Tasarlanmış ve Kötü Tasarlanmış levhaların bilinme seviyeleri arasında büyük bir fark olduğunu göstermiştir. Sonuç olarak, "İyi Tasarlanmış" levhaların tasarım özelliklerinin, "Kötü Tasarlanmış" levhaların tasarımlarını iyileştirmek için analiz edilebileceği sonucuna varılmıştır. Ayrıca çalışmanın sonuçları trafik eğitimleri ve kampanyalarının içeriklerinin hazırlanmasında kullanılabilir.

Anahtar Kelimeler:

trafik levhaları, levha bilinirliği, sürücü özellikleri, levha tasarımı

PDF

___

[1] World Health Organization (WHO), Global status report on road safety 2018, 2018.
[2] Ben-Bassat, T., & Shinar, D., The effect of context and drivers’ age on highway traffic signs comprehension, Transportation research part F: traffic psychology and behaviour, 33, 117-127, 2015.
[3] Schulz, P., Labudda, K., Bertke, V., Bellgardt, S., Boedeker, S., Spannhorst, S., ... & Toepper, M., Age effects on traffic sign comprehension, IATSS Research, 2019.
[4] Dewar, R. E., Kline, D. W., & Swanson, H. A., Age differences in comprehension of traffic sign symbols, Transportation Research Record, (1456), 1994.
[5] Al-Madani, H., & Al-Janahi, A. R., Assessment of drivers' comprehension of traffic signs based on their traffic, personal and social characteristics, Transportation research part F: Traffic psychology and behaviour, 5(1), 63-76, 2002.
[6] Ng, A. W., & Chan, A. H., The guessability of traffic signs: effects of prospective-user factors and sign design features, Accident Analysis & Prevention, 39(6), 1245-1257, 2007.
[7] Kirmizioglu, E., & Tuydes-Yaman, H., Comprehensibility of traffic signs among urban drivers in Turkey, Accident Analysis & Prevention, 45, 131-141, 2012.
[8] Çakıcı, Z., & Murat, Y. S., Trafik işaretlerinin bilinirliği üzerine bir araştırma: Denizli örneği, Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 6(1), 21-30. 2017.
[9] Taamneh, M., & Alkheder, S., Traffic sign perception among Jordanian drivers: An evaluation study, Transport policy, 66, 17-29, 2018.
[10] Wolff, J. S., & Wogalter, M. S., Comprehension of pictorial symbols: Effects of context and test method, Human factors, 40(2), 173-186, 1998.
[11] Shinar, D., Dewar, R. E., Summala, H., & Zakowska, L., Traffic sign symbol comprehension: a cross-cultural study, Ergonomics, 46(15), 1549-1565, 2003.
[12] Ben-Bassat, T., & Shinar, D., Ergonomic guidelines for traffic sign design increase sign comprehension, Human factors, 48(1), 182-195, 2006.
[13] Ou, Y. K., & Liu, Y. C., Effects of sign design features and training on comprehension of traffic signs in Taiwanese and Vietnamese user groups, International Journal of Industrial Ergonomics, 42(1), 1-7, 2012.
[14] Bañares, J. R., Caballes, S. A., Serdan, M. J., Liggayu, A. T., & Bongo, M. F., A comprehension-based ergonomic redesign of Philippine road warning signs, International Journal of Industrial Ergonomics, 65, 17-25, 2018.
[15] Ben-Bassat, T., Shinar, D., Almqvist, R., Caird, J. K., Dewar, R. E., Lehtonen, E., Salmon,P.M., Sinclair, M., Summala, H., Zakowska, L., and Liberman, G., Expert evaluation of traffic signs: conventional vs. alternative designs, Ergonomics, 62(6), 734-747, 2019.
[16] International Standards Organization (ISO), International standard for safety colours and safety signs: ISO 3864, 1984.