Salih YILMAZ, Ali ÇULHA, Ayşegül TAŞDEMİR

Okul Yöneticiliğinin Tercih Edilme Sebepleri ve Yönetici Görevlendirme Süreçlerinin İncelenmesi

Bu araştırmanın amacı, eğitim kurumlarına yönetici seçme sınavı ve mülakatlarına giren müdür, müdür yardımcısı ve öğretmenlerin, okul yöneticiliğini tercih etme sebepleri ve yönetici görevlendirme süreçlerine ilişkin görüşlerinin belirlenmesidir. Bu çalışma fenomonoloji deseninde nitel bir araştırmadır. Araştırmaya 6 okul müdürü, 10 müdür yardımcısı ve 16 öğretmen olmak üzere toplam 32 katılımcı katılmıştır. Araştırma verileri araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmış ve içerik analizi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonunda, katılımcıların okul yöneticiliğini tercih etme sebepleri, yönetici olma ideali ve öğretmenlik şartlarına alternatif bir arayış temaları altında toplanmıştır. Yönetici olma ideali teması altında okula katkı sağlama ve hizmet etme, yönetimde kendini daha etkili ve iyi hissetme, yöneticiliği sevme ve örnek yönetici olma kavramları öne çıkmaktadır. Öğretmenlik şartlarına alternatif bir arayış temasında ise yeni tecrübe ve arayış, ek ders ve norm durumları, sınıfların kalabalık olması, veli müdahaleleri ve yer değiştirme gibi durumlar öne çıkmıştır. Yönetici görevlendirme sürecinde merkezi sınavların kapsayıcı ve uygun olduğu; mülakatların sınav puanı doğrultusunda puanlanması yönetici görevlendirme sürecindeki objektifliği arttırdığı, öte yandan mülakatların gereksiz hâle geldiği belirtilmektedir. Bu bulguların okullara olası etkileri tartışılmış, gelecek uygulama ve araştırmalara yönelik öneriler ele alınmıştır.

Exploring Reasons Why Educators Choose to Become a School Administrator and Appointment Processes

This study aims to determine the views of principals, vice principals and teachers taking the exam and participating in the interviews to be selected as a school administrator, and on reasons of their preferences and the administrator appointment processes. This study is a qualitative research in phenomenology design. A total of 32 participants, 6 principals, 10 vice principals and 16 teachers, participated in the study. Research data were collected with a semi-structured interview form developed by the researchers and analyzed with content analysis. At the end of the study, the reasons of the participants’ preferences for being a school administrator were gathered under the themes of the ideal of being an administrator and seeking an alternative to teaching profession conditions. The concepts of contributing and serving to the school, feeling more effective and good in administration, liking of being an administrator and being a role model administrator come to the fore under the theme of the ideal of being an administrator. Situations such as new experiences and quest, lessons and norms, crowded classes, parent interventions and relocation appeared in the theme of seeking an alternative to teaching profession conditions. The results show that written exams are inclusive and appropriate in the administrator appointment process, besides scoring the interview results in line with the exam score increases the objectivity in this process to the participants. However, the interviews are considered as unnecessary. The effects of these findings on schools, suggestions for future applications and research are discussed.

PDF

___

Akın, U. (2012). Okul yöneticilerinin seçimi ve yetiştirilmesi: Türkiye ve seçilmiş ülkelerden farklı uygulamalar, karşılaştırmalar. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2), 1-30.
Aksel, N. ve Elma, C. (2019). 1980 sonrası uygulanan yönetici atama ölçütlerine yönelik yönetici ve öğretmen görüşleri. Black Sea Journal of Public and Social Science, 2(1), 46-54.
Arabacı, İ., Şanlı, Ö. ve Altun, M. (2015). Okul yöneticilerinin yetiştirilme ve atama yöntemlerine ilişkin sendika temsilcilerinin, maarif müfettişlerinin ve okul yöneticilerinin görüşlerinin değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(31), 166-186.
Aslanargun, E. (2011). Türkiye’de okul yönetimi ve atama yönetmelikleri. Education Sciences, 6(4), 2646-2659.
Bass, T. S. (2006). To be or not to be: Issues influencing educators’ decisions to enter the principalship. AASA Journal of Scholarship and Practice, 2(4), 19-30.
Beach, G. & Keiser K.A. (2011). To be or not to be ... a school leader: motivators of educational administration candidates. Retrieved from https://digitalcommons.unomaha.edu/edadfacproc/7
Bingül, M. ve Hacıfazlıoğlu, Ö. (2011). Sınıf öğretmenlerinin yönetici olma eğilimleri: İstanbul Esenyurt ilçesi örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 861- 881.
Bush, T. & Jackson, D. (2002). A preparation for school leadership: International perspectives. Educational Management & Administration, 30(4), 417-429.
Cemaloğlu, N. (2005). Türkiye de okul yöneticisi yetiştirme ve istihdamı varolan durum, gelecekteki olası gelişmeler ve sorunlar. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 249-274.
Cooley, V. & Shen, J. (1999). Who will lead? The top 10 factors that influence teachers moving into administration. NASSP Bulletin, 83(606), 75-80.
Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri (M. Bütün ve S. B. Demir, Çev. Ed.). Ankara: Siyasal Yayın Dağıtım.
Creswell, J. W. & Miller, D. L. (2000). Determining validity in qualitative inquiry. Theory to Practice, 39(3), 124-130.
Davis, B. W., Gooden, M. A. & Bowers, A. J. (2017). Pathways to the principalship: an event history analysis of the careers of teachers with principal certification. American Educational Research Journal, 54(2), 207–240. https://doi.org/10.3102/0002831216687530
Doğan, S., Demir, S. B. ve Pınar, M. A. (2014). Yönetici görüşlerine göre MEB 2013 yılı yönetici atama ve yer değiştirme yönetmeliği. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 7(2), 224-245.
Eğer, H. (2018). Yönetici atamalarına ilişkin öğretmen görüşleri. Tezsiz yüksek lisans projesi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
Erginer, A., ve Köse, M. F. (2012). Okul yöneticiliğini tercih ve ayrılma nedenlerine ilişkin nitel bir çalışma. Qualitative Studies, 7(4), 14-28.
Güçlü, N., Şahin, F., Yavuz-Tabak, B. ve Sönmez, E. (2016). Türkiye’de okul yöneticisi görevlendirmeye ilişkin yönetici adayı görüşleri. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(1), 51-71.
Günay, G., ve Özbilen, F. M. (2018). Öğretmenlerin okul yöneticiliği istekliliğini etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Electronic Turkish Studies, 13(19).
Karip, E., ve Köksal, K. (1999). Okul yöneticilerinin yetiştirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18(18), 193-207.
Kılınç, A. Ç., Koşar, S., Emre, E. & Koşar, D. (2017). Okul yöneticiliği görevinden öğretmenliğe dönüş: Yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri. TÜBAV Bilim Dergisi, 10(3), 53-73.
Konan, N., Çetin, R. B., ve Yılmaz, S. (2017). Okul müdürü görevlendirmeye ilişkin öğretmen görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(1), 147-160.
Konan, N., Çelik, O. ve Çetin, R. B. (2018). Türkiye’de okul yöneticisi görevlendirme sorunu: Bir meta sentez çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44, 92-113.
Konan, N., Yılmaz, S. ve Bozanoğlu, B. (2017). Okul müdür yardımcısı görevlendirilmesine ilişkin yönetici ve öğretmen görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 23(1), 105-134. doi: 10.14527/kuey.2017.004
Köse, M. F. ve Erginer, A. (2011). Yönetici adayı öğretmenlerin yöneticiliği tercih nedenleri. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 6(2), 123-146.
Lee, S. W. & Mao, X. (2020). Recruitment and selection of principals: A systematic review. Educational Management Administration & Leadership. https://doi.org/10.1177/1741143220969694
Myung, J., Loeb, S. & Horng, E. (2011). Tapping the principal pipeline: Identifying talent for future school leadership in the absence of formal succession management programs. Educational Administration Quarterly, 47(5), 695-727.
Neuman, W. L. (2013). Toplumsal araştırma yöntemleri: Nitel ve nicel yaklaşımlar (S. Özge, Çev.). Ankara: Yayınodası.
Oyman, N. ve Turan, S. (2014). Yeni atanan okul yöneticilerinin okul müdürlüğüne hazırlık ve yetiştirilme programlarına ilişkin düşünceleri. Turkish Journal of Educational Studies, 1(1), 1-31.
Özdoğru, M. (2019). Okul yöneticilerinin liyakat ilkesi hakkındaki görüşleri. Eğitim ve Teknoloji, 1(2), 111-121.
Pijanowski, J. C. & Brady, K. P. (2009). The influence of salary in attracting and retaining school leaders. Education and Urban Society, 42(1), 25–41. https://doi.org/10.1177/0013124509342952
Pounder, D. G. (2011). Leader preparation special issue: Implications for policy, practice, and research. Educational Administration Quarterly, 47(1), 258-267.
Recepoğlu, E. ve Kılınç, A.Ç. (2014). Türkiye’de okul yöneticilerinin seçilmesi ve yetiştirilmesi, mevcut sorunlar ve çözüm önerileri. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(2), 1817-1845, Ankara-Turkey.
Sezer, Ş. ve Engin, G. (2021). Okullara yönetici seçme, yetiştirme ve atamaya ilişkin yönetici görüşleri: durum çalışması. Eğitim ve Bilim, 46(206), 263-280
Shen, J., Cooley, V. E. & Wegenke, G. L. (2004). Perspectives on factors influencing application for the principalship: a comparative study of teachers, principals and superintendents. International Journal of Leadership in Education, 7(1), 57-70.
Stone-Johnson, C. (2014). Not cut out to be an administrator: Generations, change, and the career transition from teacher to principal. Education and Urban Society, 46(5), 606-625.
Süngü, H. (2012). Türkiye, Almanya, Fransa ve İngiltere’de okul müdürlerinin atanması ve yetiştirilmesi, Sakarya University Journal of Education, 2(1), 33-48.
Tanrıöğen, A., Erol, E. ve Eroğlu, D. (2011). Bazı Avrupa Birliği ülkelerindeki eğitim yöneticiliği politikası. VI. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi, 16–17 Nisan 2011.
Taş, A. ve Önder, E. (2004). 2004 yılı ve sonrasında yayınlanan eğitim kurumları yöneticilerinin atama ve yer değiştirmelerine ilişkin yönetmeliklerin karşılaştırması. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (12), 171-185.
Walker, A. & Kwan, P. (2009). Linking professional, school, demographic, and motivational factors to desire for principalship. Educational Administration Quarterly, 45(4), 590-615.
Walker, A., Stott, K. & Cheng, Y. C. (2003). Principal supply and quality demands: a tale of two Asia-Pacific city states. Australian Journal of Education, 47(2), 197-208.
Winter, P. A. & Morgenthal, J. R. (2002). Principal recruitment in a reform environment: Effects of school achievement and school level on applicant attraction to the job. Educational Administration Quarterly, 38(3), 319-340
Yıldırım, A. (2018). Views of school administrators regarding the assignment of school principals. European Journal of Educational Research, 7(3), 695-705.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
Yılmaz, K., Altınkurt, Y., Karaköse, T. ve Erol, E. (2012). Okul yöneticilerine uygulanan zorunlu yer değiştirme uygulaması hakkında okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşleri. E-international Journal of Educational Research 3(3), 65-83.
Yolcu, H. ve Bayram, A. (2015). Okul yöneticisi seçme sürecini deneyimleyen yönetici adaylarının sözlü sınav yöntemine ilişkin algıları. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi - Journal of Qualitative Research in Education, 3(3), 102-126. http://dx.doi.org/10.14689/issn.21482624.1.3c3s5m