Yeni Davranışsal İktisat, Metodolojik Bireycilik ve Toplumsalın Reddi

Bu çalışmanın amacı, iktisadi analizde yirminci yüzyılın sonlarına doğru ortaya çıkan yeni yaklaşımlardan olan yeni davranışsal iktisat yaklaşımına metodolojik olarak bir eleştiri sunmak ve bu eleştiri doğrultusunda bu yaklaşımın günümüz iktisadi problemlerinin toplumsal boyutunu ihmal etmesi sebebiyle başarılı bir yaklaşım olmaktan uzak olduğunu savunmaktır. Yeni davranışsal iktisat, Neoklasik iktisadın sert çekirdeği olan rasyonalite kavrayışına yönelttiği eleştirilerle, iktisadi gerçekliğin daha gerçekçi bir analizi için umut vadeden bir yaklaşım gibi görünmekteyse de ortodoksinin metodolojik çerçevesinde yer alan en problematik kısmı olan metodolojik bireycilik yaklaşımını miras olarak devralmış ve bir anlamda ortodoksi ile bağını tam olarak koparmamıştır. Metodolojik bireycilik yaklaşımı, tüm iktisadi analizi, iktisadi karar alma sürecine ve yalnızca temsili bireye indirgemektedir. Bu indirgemecilik ise iktisadi analizde sosyal yapının ihmali anlamına gelmektedir. Dolayısıyla yeni davranışsal iktisat, metodolojik yönelimi dolayısı ile yapısal iktisadi problemleri ıskalamaya devam etmektedir. İktisadi sistemin yapısal problemlerinin bireysel sorumluluklar haline getirildiği neoliberal evrede ortaya çıkan bu yeni yaklaşımın aynı zamanda neoliberal politika önerilerini meşrulaştırma görevi üstlendiği de aşikardır.

Anahtar Kelimeler:

Yeni Davranışsal İktisat, Metodolojik Bireycilik, Neoliberalizm

New Behavioral Economics, Methodological Individualism and Dismissal of Societal

This paper aims to present a methodological criticism on the new behavioral economics approach, which is one of the novel approaches that emerged towards the end of the twentieth century in economic analysis, and in line with this criticism, to argue that new behavioral economics is far from being successful approach since it neglects the societal dimension of current economic problems. While new behavioral economics, with its criticism directed at the understanding of rationality that constitutes the hard core of neoclassical economics, appears as a promising approach for a more realistic analysis of economic reality, it inherited the methodological individualism approach, which is the most problematic part in the methodological framework of orthodoxy, and in a sense did not completely sever its ties with orthodoxy. The methodological individualism approach reduces the whole of economic analysis to the economic decision-making process and the representative individual. This reductionism means neglecting the social structure in economic analysis. Thus, the new behavioral economics continue to miss structural economic problems due to their methodological orientation. It is apparent that new behavioral economics, which emerged in the Neoliberal stage when the structural problems of the economic system were transformed into individual responsibilities, have also assumed the task of legitimizing the neoliberal policy proposals.

Keywords:

New Behavioral Economics, Methodological Individualism, Neoliberalism,

PDF

___

Akın, Z. & Urhan, B. (2010). İktisat Deneysel Bir Bilim Olmaya mı Başlıyor?. İktisat, İşletme ve Finans, 25(288), 9-28.
Allais, M. (1953). Le Comportement De L’homme Rationnel Devant Le Risque: Critique Des Postulats Et Axiomes De L’école Américain. Econometrica, 21(4), 503-546.
Arnsperger, C. & Varoufakis, Y. (2006). What is Neoclassical Economics?. Post-Autistic Economics Review, 38(1), 2-12.
Arrow, K. J. (1994). Methodological Individualism and Social Knowledge. The American Economic Review, 84(2), 1-9.
Becker, G. S. (1976). The Economic Approach to Human Behavior. Chicago: University of Chicago Press.
Bhaskar R. (2013). Natüralizmin Olanaklılığı, Çağdaş İnsan Bilimlerinin Felsefi Bir Eleştirisi. Vefa Saygın Öğütle (Çev.). Ankara: Pratika.
Camerer, C. F. & Loewenstein, G. (2004). Behavioral Economics: Past, Present, Future. C. F. Camerer & G. Loewenstein (Ed.), Advances in Behavioral Economics (3-51). New York: Russell Sage Foundation.
Colander, D. (2000). The Death of Neoclassical Economics. Journal of the History of Economic Thought, 22(2), 127-143.
Colander, D., Holt, R. & Rosser, J. B. Jr. (2004). The Changing Face of Mainstream Economics. Review of Political Economy, 16(4), 485-499.
Davis, J. (2011). Individuals and Identity in Economics. New York: Cambridge University Press.
Dequech, D. (2007). Neoclassical, Mainstream, Orthodox, And Heterodox Economics. Journal of Post Keynesian Economics, 30(2), 279-302.
Dold, M. (2022). Methodological Individualism in Behavioral Economics. N. Bulle & F. Di Iorio (Ed.), Palgrave Handbook of Methodological Individualism.
Duménil, G. & Lévy D. (2007). Neoliberal (Karşı) Devrim. A. Saad-Filho & D. Johnston (Ed.), Neoliberalizm Muhalif Bir Seçki (25-41). Şeyda Başlı & Tuncel Öncel (Çev.). İstanbul: Yordam.
Ellsberg, D. (1961). Risk, Ambiguity and Savage Axioms. Quarterly Journal of Economics, 75(4), 643-699.
Fine, B. & Milonakis D. (2014). İktisat Emperyalizminden Acayip İktisada, İktisat ve Diğer Sosyal Bilimler Arasında Değişen Sınırlar. Eren Kırmızıaltın & Hüsnü Bilir (Çev.). Ankara: Heretik Yayıncılık.
Giddens, A. (2018). Kapitalizm ve Modern Sosyal Teori. Ümit Tatlıcan (Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
Glimcher, P. W. & Rustichini, A. (2004). Neuroeconomics: The Consilience of Brain and Decision. Science, 306(5695), 447-452.
Hahn, F. H. (1984). Equilibrium and Macroeconomics. Oxford: Basil Blackwell
Hahn, F. H. (1985). In Praise of Economic Theory. Jevons Memorial Fund Lecture, University College, London.
Harvey, D. (2015). Neoliberalizmin Kısa Tarihi. Aylin Onacak (Çev.). İstanbul: Sel.
Hodgson, G. M. (1999). Evolution and Institutions: On Evolutionary Economics and the Evolution of Economics. Cheltenham, Edward Elgar.
Huws, U. (2017). Küresel Dijital Ekonomide Emek. Cemre Şenesen (Çev.). İstanbul: Yordam Kitap.
İnsel, A. (2011). Neo-Liberalizm Hegemonyanın Yeni Dili. İstanbul: Birikim Yayınları.
Kahneman, D. & Tversky, A. (1979). Prospect Theory: An Analysis of Decision under Risk. Econometrica, 47(2), 263-292.
Kahneman, D. & Tversky, A. (1981). The Framing Decision and the Psychology of Choice. Science. New Series, 211(4481), 453-458.
Kahneman D. & Tversky A. (1992). Advances in Prospect Theory: Cumulative Representation of Uncertainty. Journal of Risk and Uncertainty, 5(4), 297-323.
Kahneman, D. (2003). Maps of Bounded Rationality: Psychology for Behavioral Economics. American Economic Review, 93(5), 1449-1475.
Kamilçelebi, H. (2019). Davranışsal İktisat. İstanbul: Ijopec Publication.
Karabulut, G. (2017). Mutluluk ve İktisat. İstanbul: Derin Yayınları.
Katona G. (1951). Psychological Analysis of Economic Behavior. New York: McGraw-Hill.
Katona, G. (1975). Psychological Economics. New York: Elsevier.
Kibar, S. (2017). Dört Bireyci Kuramın Toplumsal Adalet Sorununu Ele Alışlarındaki Temel Varsayımlarının Bir Eleştirisi. Kaygı Uludağ̆ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, 28, 1-16.
Laibson, D. & List, J. A. (2015). Principles of (Behavioral) Economics. American Economic Review, 105(5), 385-390.
Lavoie, M. (2006). Do Heterodox Theories Have Anything in Common? A Post- Keynesian Point of View. Journal of Economics, 3(1), 87-112.
Lawson, T. (2013). What Is This ‘School’ Called Neoclassical Economics?. Cambridge Journal of Economics, 37, 947-983.
Naidu, S., Rodrik, D. & Zucman, G. (2020). Economics After Neoliberalism: Introducing the Efip Project. AEA Papers and Proceedings, 110, 366-371.
Oğuz, Ş. (2011). Tekel Direnişinin Işığında Güvencesiz Çalışma/Yaşama: Proletarya-dan “Prekarya”ya mı?. Mülkiye Dergisi, 35(271), 7-24.
Öğütle, V. S. (2013). Metodolojik Bireyciliğin Eleştirisi. İstanbul: Ayrıntı
Özel, H. (2000). The Explanatory Role of the General Equilibrium Theory: An Outline into a Critique of Neoclassical Economics. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1), 257-285.
Özel, H. (2021). Yöntembilgisel Bireycilik, Niyetlenilmemiş Sonuçlar ve Sosyal Teori. Derya Güler Aydın (Ed.), İktisat Metodolojisi (123-170). Ankara: Nobel Yayıncılık.
Özkazanç, A. (2009). Toplumsal Vatandaşlık ve Neo-liberalizm Sorunu. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 64(1), 247-274.
Rustichini, A. (2009). Neuroeconomics: What Have We Found and What Should We Search For?. Current Opinion on Neurobiology, 19(6), 672- 677.
Schoemaker, P. J. H. (1982). The Expected Utility Model: Its Variants, Purposes, Evidence and Limitations. Journal of Economic Literature, 20(2), 529-563.
Sennett, R. (2021). Yeni Kapitalizm Kültürü. Aylin Onocak (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Sent, E.M. (2004). Behavioral Economics: How Psychology Made Its (Limited) Way Back into Economics. History of Political Economy, 36(4), 735-760.
Simon, H. A. (1955). A Behavioral Model of Rational Choice. Quarterly Journal of Economics, 69(1), 99-118.
Simon, H. A. (1956). Rational Choice and the Structure of the Environment. Psychological Review, 63(2), 129-138.
Simon, H. A. (1959). Theories of Decision-Making in Economics and Behavioral Science. American Economic Review, 49(3), 253-283.
Standing, G. (2019). Prekarya Yeni Tehlikeli Sınıf. Ergin Bulut (Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
Thaler, R. (1980). Toward a Positive Theory of Consumer Choice. Journal of Economic Behavior & Organization, 1(1), 39-60.
Thaler, R (1985). Mental Accounting and Consumer Choice. Marketing Science, 4(3), 199-214.
Udehn, L. (2001). Methodological Individualism: Background, History and Meaning. London: Routledge.
Veblen, T. B. (1898). Why is Economics not an Evolutionary Science?. The Quarterly Journal of Economics, 12(4), 373-397.
Veblen, T. B. (1899). The Preconceptions of Economic Science. The Quarterly Journal of Economics, 13(4), 396-426.
Weintraub, E. R. (2002). Neoclassical Economics. Concise Encyclopaedia of Economics, Library of Economics and Liberty, Liberty Fund
Yılmaz, H. (2018). Davranışsal İktisadın Politika Yapımına Etkisi. IJOPEC Publication No: 2018/38.
Zak, P. J. (2004). Neuroeconomics. Philosophical Transactions of the Royal Society B, 359(1451),1737-1748.