Hocazade’de Haşrın Mahiyeti

Haşrın mahiyeti konusu felsefi düşüncede önemli bir tartışma konusudur. Meâd ve içeriğine ait tartışmalarının felsefe ve kelam boyutlarıyla İslam düşüncesinde karşılaşılan en zor konulardan biri olduğunu söylersek çok da abartmış sayılmayız. Konuya ilişkin görüşlerin çok açık bir biçimde farklılık göstermesi, tezlerin ve anti-tezlerin gölgesinde hakikati bulmayı oldukça zorlaştırmaktadır. Meselenin içerik hakkikatine dair beş görüş bulunmaktadır. İlk görüş sadece cisimle dirilişi savunur. İkinci görüş, cismani ve ruhani dirilişin reddini içerir. Üçüncü görüş konuya ilişkin fikir beyan etmekten uzak durmayı anlatır. Dördüncü ve beşinci görüşler ise diğer görüşlere göre daha yaygındır ve daha çok üne sahiptir. Dördüncü görüş, sadece ruhların diriltilmesi fikrini içerir. Beşinci görüş ise ruh ve ceset birlikteliği ile dirilişin gerçekleşeceğini savunur. Her grubun kendine göre argümanları bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

İlim, haşır, mead, diriliş, İslam, felsefe

The Nature of Resurrection According to Hocazade

The nature of resurrection is an important discussion topic in philosophical thinking. It goes without saying that mead and its content is one of the most difficult issues encountered in Islamic thought with its philosophical and wisdom dimensions. The fact that the views on the topic differ so clearly make it very difficult to find the truth in the shadow of theses and anti-theses. There are five views regarding the resurrection. The first view argues the resurrection only with the body. The second view involves the rejection of body and spiritual resurrection. The third view is to stay away from declaring an opinion concerning the topic. The fourth and fifth views are more common and have more reputation than others. The fourth view involves the idea of reviving only souls. The fifth view argues that a combination of soul and corpse will lead to a resurrection. Each categories has its own arguments.

Keywords:

Science, doomsday, mead, resurrection, Islam,

PDF

___

Akkâd, Abbas Mehmuud, eş-Şeihu’r-Reyis İbin Sina, Dar’ul Marif, Mısır, b.3, Trhz.
Aydın, Ali Arslan, el-Ba’s ve’l-Hulud beyne el-Mütekellimin ve’l-Felasife, Seha Yayınevi, İstanbul, b.1, 1998.
Deniz, Gürbüz, Kelam- Felsefe Tartışmaları, Fecr yayınları, Ankara, 2015.
Deniz, Gürbüz, İbn Sinâ’da Ruhsal Diriliş ve Bazı İtirazlar, Eskiyeni, Anadolu İlahiyat Akademisi Araştırma Dergisi, 29-Güz, 2014.
Gazzâlî, Ebu Hamid bin Muhammed bin Ahmed, Tehâfütü-l Felâsife, (Dirase ve Ta’lik: Adil Abdul- munim Ebu Abbas), Dar’ut Telaih, Kahire, 2011.
Hatıp, Abdülkerim, Allah ve’l İnsan, Dar’ul Marife, Beyrut, b.3, 1975.
İbn Rüşd, Abu el-Velid Muhammed bin Ahmed el-Endülüsi, Tehâfütü-t Tehâfüt, Mektebet İbn Sinâ, Kahire, 2011.
İbn Sinâ Abu Huseyin Ali Abdullah, el-Adhaviyye fi’l-Meâd, thk: Hasen Asi, Şems Tebrizi Yayınevi, İran, b.1, 1963.
İbn Sinâ, en-Necat, takdim: Macid Fahri, Dar’ul Afak el-Cedide, Beyrut, ty.
İbn Sinâ, Kitâbu’ş-Şifâ, çev. Muhittin Macit, Ekrem Demirli, Ömer Türken, Litera yayıncılık, İs- tanbul, 2013.
İCI, Adudüddin Abdurrahman, el-Mevakıf, thk: Abdurrahman Umeyra, Dar’ul Ciil, Beyrut, b.1, 1997.
Râzi, Muhemmed bin Ebibekir Abdulkadir, el-Mebahis el-Meşrıkıyye Fi’l İlahiyât ve’t Tebiyât, İnti- şarat Beydar, İran, b.1, 1951.
Seâdet, Riza, Müşkilet es-Sirâ Beyne el-Felsefe ve’d-Din, Dar’ul Fikir, Beyrut, b.1, 1990. Tûsî, Alâeddin Ali, Tehafütü’l-Felasife, çev: Recep Duran, Kültür Bakanlığı, Ankara, 1990.
Türker, Mübahat, Üç Tehafüt Bakımından Felsefe Ve Din Münasebeti, Türk Tarih Yayınları, Ankara, 1956.
Yaqoob, Luay Hatem, Hocazâde’nin Kitabü’t-Tehafüt Adlı Eserinin Tahkik ve Tahlili, Yayımlanma- mış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü) Ankara, 2017.
Vural, Mehmet, Gazzâlî Felsefesinde Bilgi ve Yöntem, Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 2004.