Osmanlı Devleti’nin Son Dönemlerinde Eskişehir’de Yaşayan İranlılar

Çalışmamızda 19.yüzyılın ikinci yarısından Cumhuriyet’in ilânına kadar olan süreçte Eskişehir’de bulunmuş İranlılar konu edilmiştir. Kırım, Kafkas ve Rumeli göçmenlerine ev sahipliği yapan şehir, bir süre İran tebaasını da ağırlamıştır. 19. Yüzyılın ortalarında komşu memleketlere başlattıkları göç çerçevesinde Anadolu’ya gelen İranlılardan bir kısmı iş ve ticaret amacıyla Eskişehir’e gelmiştir. Söz konusu süreci Osmanlı arşiv belgelerinden hareketle takip etmek mümkündür. Belgeler incelendiğinde şehbenderlik ile ilgili meseleler ve şahısları ilgilendiren meseleler (iş, borç, evlilik vb.) olmak üzere iki ana başlık ortaya çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Eskişehir, Nüfus, Osmanlı, İran, Şehbender

Persians Living In Eskişehir In Late Ottoman Era

This research explores the state of the Persians living in Eskişehir from the mid 19th century until the proclamation of the Turkish Republic in 1923. Home to immigrants from Crimea, Caucasia and Rumelia in the past, the town of Eskişehir did also host the Iranian subjects for a while. Some of the Persians coming to Anatolia as part of the process of migration to neigboring countries around mid 19 th century settled in the town of Eskişehir for trade. The story of these Persian can be followed through Ottoman archival documents. These documents, however, are classified under two categories, one dealing with the consulate responsible for commercial affairs (shahbandar), the other assigned to internal affairs such as a marriages, debts and loans and other transactions.

Keywords:

Ottoman Iran/persia, eskişehir, population,

PDF

___

Akdemir, S. (2017). Arşiv Belgelerine Göre Osmanlı Dönemi Anadolu’da İran Şehbenderlikleri. Süleyman Demirel Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Dergisi. Sayı 39.Isparta.
Akın, S.H (2018). 1823-1908 Yılları Arasında Osmanlı-İran İlişkileri (44/2 Numaralı Düvel-i Ecnebiye Defterine Göre). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Muğla.
Atabaki, T. (2010). Mustarip Ziyaretçiler: Çar İmparatorluğu’nun Sınırlarında İran Madunları. Devlet ve Maduniyet. İstanbul.
Bilgi, N. (2010). Osmanlı Devleti’nin 1917 Yılı Yabancı Nüfusu. Tarih İncelemeleri Dergisi. C.XXV, S.1.
Çakmak, A. (2020). Türk Dışişleri Teşkilatının Gelişimi: Hariciye Nezareti. İstanbul.
Gümüşsoy, E. (2014). Osmanlı Devleti’nin Son Dönemlerinde Eskişehir Hapishanesi (1890-1920).Tarih Okulu Dergisi. Yıl 7. Sayı XX.
Han Melik Sasanî. (2006). Payitahtın Son yıllarında Bir Sefir. İstanbul.
Karal, E.Z. (1995). Osmanlı İmparatorluğu’nda İlk Nüfus Sayımı 1831. T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası. Ankara.
Karpat, K. (2010). Osmanlı Nüfusu (1830-1914). İstanbul.
Menekşe, M. (2018). 1844-1845 Yıllarında Eskişehir’in Mahalle ve Köylerinin Nüfusuna Dair Bazı Bilgiler. Vol.5/31.
Neccaroğlu, E. (2019). Eskişehir Kazası İlk Nüfus Sayımına Göre Müslüman Nüfus Ve Değerlendirilmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir.
Oğuzoğlu,Y-Emecen, F. (1995). Eskişehir. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi.
Serbestoğlu, İ. (2011), Zorunlu bir modernleşme Örneği Olarak Osmanlı Tabiiyyet Kanunu. OTAM. 29/Bahar.
Serbestoğlu, İ. (2012). Öteki Perspektifiyle Osmanlı Kadınının İranlılarla Evlenme Yasağı. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi.C.5, S.7.