Kümeleme analizi ile Türkiye ve AB ülkelerinin beşeri sermaye göstergeleri açısından karşılaştırılması

Bu çalışma, beşeri sermayenin bileşenleri olan eğitim ve sağlık ile işgücü piyasalarına ilişkin göstergeler açısından Türkiye ve AB üyelerinin bir karşılaştırmasını yapmaktadır. Bu karşılaştırma Türkiye’nin AB’ye tam üyelik sürecinde demografik yapısının fırsat veya tehdit oluşturacağı tartışması açısından önemlidir. Eğitime (6), sağlık (7) ve işgücü piyasalarına (10) ilişkin toplam 23 değişken analizlere katılmış ve kümeleme analizi ile Türkiye bu göstergeler açısından AB üyesi ülkeler ile karşılaştırılmıştır. Yapılan analizlerde her üç alan (eğitim, sağlık ve işgücü) için, Türkiye’nin eski ve yeni üyelere benzemediği ortaya çıkmıştır. Bu ampirik sonuçlar, Türkiye’nin beşeri sermaye potansiyeli açısından AB için bir fırsat olacağı düşüncesini yeterince desteklememektedir. AB’nin geleceği açısından beşeri sermayesinin niceliği kadar niteliğinin de önemli olduğu unutulmamalıdır. Bu nedenle müzakere sürecinin devam ettiği dikkate alınırsa, Türkiye’nin bu alanlarda kapsamlı bir reform sürecine girmesi, bu reformlarla sahip olduğu beşeri sermaye potansiyelinin niteliğini hızla iyileştirmesi ve halen tehdit oluşturma potansiyeli olan bu konuyu fırsata dönüştürmesi gerektiği açıktır

A comparison of Turkey with the EU in terms of human capital indicatiors through cluster analysis

This paper compares Turkey with the EU countries in terms of compositions of human capital (education and health) and labour force indicators. This comparison is very important in the sense that the potential for human capital of Turkey may be an opportunity as well as a threat in the process of the EU membership. A total of 23 indicators including education (6), health (7) and labour force (10) are used in the research to compare Turkey with EU through cluster analysis. The results obtained by a comparison for each of the three group of indicators reveal that Turkey constitutes a separate cluster and does not resemble any member country. These empirical results do not support the view that Turkey’s potential for human capital does create an opportunity in the future of the EU. It must be kept in mind that for the EU the quality of human capital is as important as quantity of that. For this reason, as far as the negotiation process is concerned, Turkey should carry out a comprehensive reform in these areas and quickly improve the quality of her human capital to transform a potential threat to an opportunity.

PDF

___

Acar, Y. (2002). İktisadi Büyüme ve Büyüme Modelleri, Bursa: Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı Yayını, No. 67.
Arrow, K. (1962). “The Economic Implications of Learning by Doing”, Review of Economic Studies, 29, 155-173.
Berber, Ş. (1999). “Beşeri Sermaye ve İktisadi Kalkınma”, Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1), 361-375.
Bloom, D.E., Canning, D. (2003). “The Health and Poverty of Nations: from theory to practice”, Journal of Human Development, 4(1), 47-71.
Bloom, D.E., Canning, D., Sevilla, J. (2001). “The Effect of Health on Economic Growth: Theory and Evidence”, NBER Working Paper Series, No. 8587. (November).
Canpolat, N. (2000). “Türkiye’de Beşeri Sermaye Birikimi ve Ekonomik Büyüme”, H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(2), 265-281.
Dura, C., Atik, H., Türker, O. (2004). “Beseri Sermaye Açısından Türkiye’nin Avrupa Birligi Karsısındaki Kalkınma Seviyesi”, 3.Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi Bildiriler Kitabı, (Eskişehir), 13-20.
Dülgeroğlu, E. (2003). Kalkınma Ekonomisi, Bursa: Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı Yayın No:148.
Erdoğdu, M. M. (2004). “Eğitimin Yol Açtığı Pozitif Dışsallıklar Ve İktisadi Kalkınma Üzerindeki Etkileri”, Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, II(2), 27-58.
Ergen, H. (1999). “Türkiye’de Eğitimin Ekonomik Büyümeye Katkısı”, Ekonomik Yaklaşım, 10(35), 21-52.
Erkekoğlu, H. (2007). “AB’ye Tam Üyelik Sürecinde Türkiye’nin Üye Ülkeler Karsısındaki Göreli Gelisme Düzeyi: Çok Degiskenli Istatistiksel Bir Analiz”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi ,14,28-50.
Glomm, G., Ravikumar, B. (1997). “Productive Government Expenditures and Long-run Growth”, Journal of Economic Dynamics and Control, 21, 183-204.
Hair, J. F., Anderson, R.E., Tatham, RL. (1998). Multivariate Data Analysis, New Jersey: Prentice Hall Inc.
Karagül, M. (2002). Beşeri Sermayenin İktisadi Gelişmedeki Rolü ve Türkiye Boyutu, Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayın No. 37.
Kaynak, M. (2003). “Kalkınma İktisadının Kilometre Taşları ve Teknoloji”, Ekonomik Yaklaşım, 14(49), 12-43.
Kelly T. (1997). “Public Expenditures and Growth”, Journal of Development Studies, Vol. 34/1, 60-84.
Mazgit, İ. (2002). “Bilgi Toplumu ve Sağlığın Artan Önemi”, I. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi, Kocaeli Üniversitesi, 10-11 Mayıs, Hereke - Kocaeli.
Mushkin, S. (1962). “Health as an Investment”, Journal of Political Economy, Vol.70, 129-157.
Neil, T. H. (2002). Applied Multivariate Analysis, Secaucus, NJ, USA: Springer-Verlag New York.
Özdamar, K. (1999). Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi-2, Kaan Kitabevi, İstanbul.
Ranis, G., Stewart, F., Ramirez, A. (2000). “Economic Growth and Human Development”, World Development, 28(2), 197-219.
Romer, P.M. (1986). “Increasing Returns and Long Run Growth”, Journal of Political Economy, 94 (5), 1002-1037.
Sharma, S. (1996). Applied Multivariate Techniques, New York: John Wiley and Sons Inc..
SPSS (1999). Base 10.0 Applications Guide, Chicago.
Tabachnicknick, B., Fidel, L. (1996). Using Multivariate Statistics, North Ridge: Harper Collins College Publisher.
Taban, S. (2007). “Türkiye’de Sağlık ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi”, Sosyo Ekonomi, 2(4), 31-46.
Taban, S., Kar, M. (2008). “Beşeri Sermaye ve Kalkınma”, S.Taban ve M. Kar (der.). Kalkınma Ekonomisi: Seçme Konular, (ss. 325-351), Bursa. Ekin Kitabevi.
Taban, S., Öz, B. (2008). “Bilgi Ekonomisinde Teknoloji: Kümeleme Analizi Yaklaşımıyla Türkiye-Avrupa Birliği Ülkeleri Karşılaştırması” İ. G. Yumuşak (der.). Bilgi, Ekonomi ve Yönetim, (ss. 253-264), İstanbul: Avcı Ofset Matbaacılık.
Tatlıdil, H., Cinel, O. (1997). “Türkiye’nin AT Üyeligi ve Beseri Kalkınma Durumu”, Hazine Dergisi, 6, 53-68.
Todaro, M. P. (1997). Economic Development, Addision-Wesley Reading, Massachusetts.
Tuna, Y., Yumuşak, İ. (2002). “Beşeri Kalkınma İndeksi ve Türkiye Analizi”, I. Ulusal Bilgi Ekonomi ve Yönetim Kongresi, 10-11 Mayıs, Kocaeli Üniversitesi, Hereke, İzmir
UNDP (2005). Human Development Report, UNDP.
(2006). Human Development Report, UNDP.
Wang, E.C. (2002). “Public Infrastructure and Economic Growth: A New Approach Applied to East Asian Economies, “Journal of Policy Modeling, Vol. 24, 411-435.
World Bank (2006). World Development Indicators, The World Bank, New York, http://devdata.worldbank.org/wdi2006/contents/Section5.htm (25/09/2007).