Sığırlarda Barınak, Nakil ve İnsan-Hayvan Etkileşimi gibi Bazı Faktörlerin Hayvan Refahı Üzerine Etkileri

Son yıllarda hayvan refahına olan ilginin artması, ulusal ve uluslararası alanda hayvancılık sektöründe konuyla ilgili mevzuatlarda düzenlemeler yapılmasına ve bu konuda birçok bilimsel çalışmanın yürütülmesine yol açmıştır. Bu çalışmada, hayvanlarda strese yol açarak refah düzeylerini etkileyen ve hayvan refahının temel belirleyici unsurların-dan olan barınak, nakil ve insan-hayvan etkileşimi gibi konularda sığır yetiştiriciliğinde faydalı olabilecek literatür bilgileri özetlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Barınak, hayvan refahı, insan-hayvan etkileşimi, nakil, sığır

The Effects on Animal Welfare of Some Factors Such As Shelter, Transportation and Human-Animal Interactions in Cattle

In recent years, the increase in interest on animal welfare has led to the production of many scientific stu-dies on this issue and to make changes in legislation regarding the livestock sector both the national and international areas. In this study, the main determinants of welfare in cattle such as shelter, transport and human-animal interac-tions, which led to stress, are summarized through the literature as they can be practical for the studies on cattle breed-ing.

Keywords:

Animal welfare, cattle, human-animal interaction, shelter, transport,

PDF

___

1. Akbaş AA. Çiftlik hayvanlarında davranış ve refah ilişkisi. MAKÜ Sag Bil Enst Derg 2013; 1(1): 42-9.
2. Akbay AH, Tuna YT. Tekirdağ ili süt sığırı işletmelerinin hayvan refahına uyumu, Yük-sek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ, 2010.
3. Akman N. Pratik sığır yetiştiriciliği. Ankara Üniversitesi Zootekni Bölümü, Ankara, Türk Ziraat Mühendisleri Birliği Vakfı, 1998; ss. 100-2.
4. Alpan O. Sığır yetiştiriciliği ve besiciliği. An-kara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Zoo-tekni Bölümü. 4. Baskı. Ankara, 1998; s. 294.
5. Altınçekiç ŞÖ, Koyuncu M. Nakil koşulları-nın hayvan refahı üzerine etkileri. Hayvan-sal Üretim 2010; 51(1): 48-56.
6. Altınçekiç ŞÖ, Koyuncu M. Organik hayvan-cılık işletmelerinde insan-hayvan ilişkileri. Türkiye I. Organik Hayvancılık Kongresi. Temmuz 1-4, 2010, 484-489, Kelkit-Türkiye.
7. Altınçekiç ŞÖ, Koyuncu M. Çiftlik hayvanları ve stres. Hayvansal Üretim 2012; 53(1): 27-37.
8. Atasoy F. Hayvan refahının tanımı, önemi ve yetiştiricilikte refahın değerlendirilmesi. Modern hayvan yetiştiriciliği ve refah ilişkile-ri, deney hayvanlarında refah. Eskişehir, Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2332, Web-Ofset Tesisleri, 2011; ss.108-56,
9. Ayyılmaz T, Uzmay C, Kaya İ. Süt sığırı ahırlarında inek konforu esaslı serbest du-rak tasarımı. Hayvansal Üretim 2011; 52(2): 46-57.
10. Baylan M, Canoğulları S, Ayaşan T. Tavuk-çulukta farklı yetiştirme sistemleri ve hay-van refahı. Türkiye I. Organik Hayvancılık Kongresi. Temmuz 1-4, 2010, 422-9, Kelkit-Türkiye.
11. Bozkurt Z, Kılıç İ, Hacan Gücüyener Ö, Lenger ÖF. İnsan-hayvan etkileşimlerinin hayvan refahına etkisi. Kocatepe Vet J 2013; 6(1): 41-50.
12. Breuer K, Hemsworth PH, Coleman GJ. The effect of positive or negarive handling on the behavioural and physiological res-ponses of nonlactating heifers. Appl Anim Behav Sci 2003; 84(1): 3-22.
13. Gallo C, Lizondo G, Knowles TG. Effects of journey and lairage time on steers transpor-ted to slaughter in Chile. Vet Rec 2003; 152(12): 361-4.
14. Hemsworth PH. Human-animal interactions in livestock production. Appl Anim Behav Sci 2003; 81: 185-9.
15. Huertas SM, Gil AD, Piaggio JM, Eerden-burg FJCM Van. Transportation of beef cattle to slaughterhouses and how this rela-tes to animal welfare and carcase bruising in an extensive production system. Anim Welfare 2010; 19(3): 281-5.
16. İzmirli S, Yaşar A. A survey on animal wel-fare attitudes of veterinary surgeries, veteri-nary students, animal owners and society in Turkey. Kafkas Univ Vet Fak Derg 2010; 16(6): 981-5.
17. Kara Karslıoğlu N, Koyuncu M. Sığırlarda taşıma sırasında hayvan refahına etki eden faktörler. Kafkas Univ Vet Fak Derg 2011; 17(3): 511-6.
18. Kılıç İ, Bozkurt Z, Tekerli M, Koçak S, Çeli-keloğlu K. Afyonkarahisar ili koyunculuk işletmeleri çalışanlarının hayvan refahını etkileyen faktörlerle ilgili algıları. Lalahan Hayv Araş Enst Derg 2013; 53(1): 29-38.
19. Koyuncu M, Altınçekiç ŞÖ. Çiftlik hayvanla-rında refah. Ulud Üniv Zir Fak Derg 2007; 21(2): 57-64.
20. Ninomiya S. Satisfaction of farm animal behavioral needs in behaviorally restricted systems: Reducing stressors and environ-mental enrichment. Anim Sci J 2014; 85(6): 634-8.
21. Özhan M, Tüzemen N, Yanar M. Büyükbaş hayvan yetiştiriciliği (Süt ve et sığırcılığı). Erzurum, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakül-tesi Ofset Tesisi 2009; s. 176.
22. Resmi Gazete, 24.12.20111, Hayvanların Nakilleri Sırasında Refahı ve Korunması Yönetmeliği, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/12/20111224-2.htm, Erişim tarihi: 13.07.2015.
23. Resmi Gazete, 23.12.2011, Çiftlik Hayvan-larının Refahına İlişkin Genel Hükümler Hakkında Yönetmelik, http://www.resmigazete. gov.tr/eskiler/2014/11/20141122-6.htm, Erişim tarihi: 08.12.2014.
24. Savaş T, Yurtman Yİ, Tölü C. Hayvan hak-ları ve hayvan refahı: Felsefi bakış-nesnel arayışlar. Hayvansal Üretim 2009; 50(1): 54-61.
25. Schwartzkopf-Genswein K, Stookey JM, Berg J, Campbell J, Haley DB, Pajor E, McKillop I. Code of practice for the care and handling of beef cattle: review of scientific research on priority issues. Beef Code of Practice Scientists’ Committee. The Natio-nal Farm Animal Care Council (NFACC). November 19, 2012, Canada. Erişim Adre-si: www.nfacc.ca, Erişim tarihi: 23.06.2015.
26. Spoolder HAM. Animal welfare in organic farming systems. J Sci Food Agr 2007; 87(15): 2741-6.
27. Şeker İ, Özen A, Güler H, Şeker P, Özden İ. Elazığ’da kırmızı et tüketim alışkanlıkları ve tüketicilerin hayvan refahı konusundaki görüşleri. Kafkas Univ Vet Fak Derg 2011; 17(4): 543-50.
28. Şentürk B. Hayvan refahı. Vet Hekim Der Derg 2006; 77(4): 46-51.
29. Ünal N. Hayvan refahı ders notları. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Zootekni Anabilim Dalı, Ankara, 2007.
30. Ünal N, Teke B, Özbeyaz C. Ankara Ticaret Borsası Kesimhanesi’ne yapılan kasaplık hayvan nakillerinde bazı koşulların hayvan refahı bakımından incelenmesi. Ankara Üniv Vet Fak Derg 2008; 55(1): 51-6.
31. Van Horne PLM, Achterbosch TJ. Animal welfare in poultry production systems: Im-pact of EU standarts on world trade. World’s Poutry Sci J 2008; 64(1): 40-52.
32. Waiblinger S, Boivin X, Pedersen V, Tosi M, Janczak AM, Visser EK, Jones RB. As-sessing the human-animal relationship in farmed species: A critical review. Appl Anim Behav Sci 2006; 101(3-4): 185-242.
33. Waiblinger S, Menke C, Coleman G. The relationship between attitudes, personal characteristics and behaviours of stockpe-ople and subsequent behaviour and pro-duction of dairy cows. Appl Anim Behav Sci 2002; 79(3): 195-219.
34. Windschnurer I, Schmied C, Boivin X, Waiblinger S. Reliability and inter-test relati-onship of tests for on-farm assessment of dairy cows’ relationship to humans. Appl Anim Behav Sci 2008; 114(1-2): 37-53.
35. Yener H, Atalar B, Mundan D. Şanlıurfa ilindeki sığırcılık işletmelerinin biyogüvenlik ve hayvan refahı açısından değerlendirilme-si. Harran Üniv Vet Fak Derg 2013; 2(2): 87-93.
36. Yıldız U, Saatcı M. An evaluation of the welfare in the large and small animal trans-portations made from Sarıkamış. Kafkas Univ Vet Fak Derg 2009; 15(3): 363-8.