Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Sosyal Kurumlar ve Cinsiyet Endeksi Temelinde İncelenmesi: Türkiye’nin AB Üyesi Ülkeler ile Bazı Orta Doğu Ülkelerine Göre Durumu

Çalışmanın amacı, kadınlara yönelik ayrımcılık açısından Türkiye’nin Avrupa Birliği üyesi ülkeler ile Orta Doğu ülkeleri arasındaki yerini Sosyal Kurumlar ve Cinsiyet Endeksi göstergelerine göre belirlemektir. Bu amaçla, ele alınan ülkeler kümeleme analizi yardımı ile Sosyal Kurumlar ve Cinsiyet Endeksi göstergeleri bakımından benzerliklerine göre sınıflandırılmıştır. Çalışmada kullanılan endeks, toplumsal kurumlarda kadınlara karşı yapılan ayrımcılığı temsil eden ailede ayrımcılık, sınırlandırılmış vücut bütünlüğü, üretken ve finansal kaynaklara kısıtlı erişim ve sınırlandırılmış sivil özgürlükler şeklinde dört adet göstergeden oluşmaktadır. Yapılan hiyerarşik kümeleme analizi sonucunda ülkelerin 3 kümeye ayrılmasına karar verilmiştir. Ardından yapılan k-ortalamalar kümeleme analizi sonucunda, coğrafi olarak Orta Doğu ülkeleri arasında yer alan Türkiye’nin, tüm AB üyesi ülkeler ile aynı kümede yer aldığı sonucuna ulaşılmıştır. Analizin sonraki aşamasında ise kümeleme analizinden elde edilen sonuçların doğruluğunu test etmek amacıyla diskriminant analizi uygulanmıştır. Diskriminant analizinden elde edilen sınıflandırma sonuçları incelendiğinde ülkelerin tamamının k-ortalamalar kümeleme analizi yöntemiyle doğru sınıflandırıldığı görülmektedir. Sonuçlar genel olarak değerlendirilecek olursa, elde edilen bulgular, kadınlara yönelik ortaya konan ayrımcılık konusunda Türkiye’nin Orta Doğu’da yer alan ülkeler kadar kötü durumda olmadığını ve bu anlamda AB üyesi ülkeleri yakaladığını ortaya koymaktadır. Ancak elde edilen sonuçlar hem Türkiye’de hem de AB üyesi ülkelerde cinsiyet eşitliğinin tam olarak sağlanamadığını da göstermektedir. AB üyesi ülkelerde de Orta Doğu ülkelerine kıyasla oldukça düşük düzeyde de olsa benzer sorunların yaşandığı görülmektedir. Kadınlar temel hak ve özgürlüklerine, sosyal kurumlar temelinde eşitsizliklerin altında yatan nedenler belirlendikten sonra, ekonomik yapının güçlendirilmesi, ailelerin ve kız çocuklarının eğitim düzeylerinin artırılması ve maruz kaldıkları haksızlıklara ve şiddete karşı yasal yaptırımların uygulanmasıyla sahip olabilecektir

Anahtar Kelimeler:

Kümeleme Analizi, Diskriminant Analizi, Sosyal Kurumlar ve Cinsiyet Endeksi, Cinsiyet Ayrımcılığı

Examination of Discrimination Against Women Based on Social Institutions and Gender Index: The Status of Turkey According to EU Member and Some Middle East Countries

The purpose of the study is to determine the Turkey's position among the Europian Union member countries and Middle Eastern countries in terms of discrimination against women according to the Social Institutions and Gender Index indicators. For this purpose, countries are classified according to their similarities in terms of Social Institutions and Gender Index indicators with the help of cluster analysis. The index used in the study consists of four indicators that represent discrimination against women in social institutions: discrimination in family, restricted physical integrity, restricted access to productive and financial resources, and restricted civil liberties. As a result of the hierarchical cluster analysis, it is decided to divide the countries into 3 clusters. According to the k-means clustering analysis, It’s seen that Turkey is in the same cluster with all the EU member countries. In the next step of the analysis, discriminant analysis is applied to test the accuracy of the results obtained from the cluster analysis. When the classification results obtained from discriminant analysis are examined, it is seen that all countries are correctly classified by k-means cluster analysis method. If the results are evaluated in general, the findings obtained from the cluster analysis reveal that Turkey is not as bad as the countries in the Middle East in terms of discrimination against women, and that it has caught up with the EU member countries in this regard. However, the results show that gender equality is not fully achieved both in Turkey and in EU member states. Similar problems are experienced in EU member countries. But this situation is not as bad as in the middle east countries. Women will be able to have their basic rights and freedoms by strengthening the economic structure, increasing the education level of families and girls, and applying legal sanctions against the injustices and violence after identifying the underlying causes of inequalities on the basis of social institutions.

Keywords:

Gender Discrimination, Social Institutions and Gender Index, Cluster Analysis, Discriminant Analysis.,

PDF

___

Albayrak, A. S. (2006). Uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
Aşan, Z. (2007). Kredi kartı kullanan müşterilerin sosyo ekonomik özelliklerinin kümeleme analiziyle incelenmesi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 256-267.
Bağdatlı Kalkan, S. (2018). Türkiye’deki illerin kadın temsiliyetine göre kümelenmesi: Optimal ölçeklemeye dayalı kümeleme analizi yaklaşımı, Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 7(4), 90-98.
Bayram, N. (2002). Diskriminant analizi: Akademisyenler üzerine bir uygulama. Öneri; İstanbul, 5(17), 219-229.
Bebekoğlu, G. ve Wasti, S. A. (2002). Çalışan Kadınlara Yönelik Cinsiyet Temelli Düşmanca Davranışların Sebepleri ve Sonuçları Üzerine Bir Araştırma. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(2),215-238.
Beşel, F. (2016). Uluslararası endeksler ışığında Türkiye. PESA, Politik, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi.
Branisa, B., Klasen, S., ve Ziegler, M. (2009). The construction of the Social Institutions and Gender Index (SIGI). IAI Discussion Papers, 184, Ibero-America Institute for Economic Research, University of Goettingen.
Branisa, B., Klasen, S., Ziegler, M., Drechsler D., ve Jütting, J. (2014). the ınstitutional basis of gender ınequality: The Social Institutions and Gender Index (SIGI). Feminist Economics, 20(2), 29-64.
Çelik, Ş. (2013). Kümeleme analizi ile sağlık göstergelerine göre Türkiye’deki illerin sınıflandırılması. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 14(2), 175-194.
Çeştepe, H. ve Berkün, S. (2016). Türkiye’de toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin aşılmasında kadın dostu kentler. S. Erdoğan, D. Ç. Yıldırım ve A. Gedikli (Eds.), Uluslararası Yönetim, Ekonomi ve Politika Kongresi Bildiriler Kitabı Cilt 3 içinde (ss. 2599-2611), İstanbul: Umuttepe Yayınları.
Çiçen, C., Boyacıoğlu, E. Z., ve Oğuzhan, A. (2020). Turizmde kadın işgücünün cinsiyet ayrımcılığı algısı: Edirne ilinde bir araştırma, Tourism and Recreation, 2(1), 54-63.
Çuhadar, P. (2020). Kurumlar, cinsiyet ve yolsuzluk ilişkisi: Merkezi ve Doğu Avrupa ülkeleri üzerine Panel VAR analizi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 348-363.
Eroğlu, F. ve İrdem, Ş. (2016). Toplumsal cinsiyet ayrımcılığı ve yönetim kademelerindeki yansımaları. Pamukkale İşletme ve Bilişim Yönetimi Dergisi, 3(2), 11-35.
Gençoğlu, P. ve Kuşkaya, S. (2016). Küresel Cinsiyet Uçurumu (Global Gender Gap) açısından Avrupa ve Orta Asya ülkelerinin değerlendirilmesi: İstatistiksel bir analiz. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(46), 696-705.
Hair, J. F. Jr., Black W. C., Babin B. J., ve Anderson, R. E. (2014). Multivariate data analysis (Seventh Edition). England: Pearson.
Kalaycı, Ş. (2009). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
Kavas Urul, A. (2016). 81 il için toplumsal cinsiyet eşitliği karnesi. TEPAV, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Yayınları.
Özkan, G. S. ve Özkan, B. (2010). Kadın Çalışanlara Yönelik Ücret Ayrımcılığı ve Kadın Ücretlerinin Belirleyicilerine Yönelik Bir Araştırma. Çalışma ve Toplum, 1(24), 91-104.
Şener, Ü. ve Demirdirek, H. (2014). Toplumsal cinsiyete dayalı veri çalışması. Ankara: Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırmaları Vakfı (TEPAV) Yayınları.
Şenol, D., Erdem, S., ve Uzun, Z. (2017). Ortadoğu ülkelerinin toplumsal cinsiyet algısının incelenmesi: Dünya değerler araştırması örneği. Uluslararası Ortadoğu Forum ve Çalıştayı, 27-29 Nisan 2017, Kırıkkale, 19-33.