Eleştirel Söylem Çözümlemesi Bağlamında Haber Metinlerinin İncelenmesi: Pippa Bacca Cinayeti Örneği
Haber metinlerinin, sosyal mekanizmaları toplum adına gözetleyen ve şeffaf olarak sunan bir yapıya sahip olduğu düşünülmektedir. Ancak bu durum egemen gücün medyayı tekeline almasıyla birlikte uzun sürmemiş ve haber üreticilerine ele aldıkları konuları meşrulaştırıcı bir güç vermiştir. Eleştirel yaklaşımlar ise, iktidarın medya aracılığı ile gerçekleştirdiği bu meşrulaştırmaya karşı çıkmaktadır. Medya metinlerinin, haberlerin toplumsal iktidarın kurulmasındaki rolü söylem çözümlemesi ile sunulmaya çalışılmaktadır. Söylem çözümlemesi ile dilin ve temsilin nasıl üretildiğinin yanı sıra, temsil, anlam, iktidar arasındaki ilişkiler, kimlikler ve öznelliklerin oluşumu incelenmektedir. Eleştirel söylem analizi, güç, hâkimiyet, hegomanya, sınıf farkı, cinsiyet, ırk, ideoloji, ayrımcılık, çıkar, kazanç, yeniden oluşturma, dönüştürme, gelenek, sosyal yapı ya da sosyal düzen gibi temaları ön plana çıkaran ve araştırma alanı olarak bu konuları işleyen söylem analizi yöntemidir. Bu bağlamda çalışma, Türkiye’de öldürülen İtalyan sanatçı Giuseppina Pasqualino (Pippa Bacca) ile ilgili yazılı basında çıkan haberlerin farklı gazetelerde eleştirel söylem çözümlemesi açısından ne şekilde ele alındığını incelemek amacıyla oluşturulmuştur. Çalışma kapsamında Teun A. van Dijk’ın eleştirel söylem çözümlemesi modeli kullanılmıştır. Van Dijk, eleştirel söylem analizinde sosyobilişsel yaklaşımının kurucusudur, bu yaklaşım eleştirel söylem çözümlemesinin sosyo psikolojik yönüne aittir ve sosyal temsil kuramına dayanmaktadır. Van Dijk; biliş, söylem ve toplum arasında etkileşim kurmaktadır ve güce erişim sağlama araçları olarak söylemin kontrolüne odaklanmaktadır. Daha çok stereotipleşme, etnik kötüye kullanım ve egemen gruplara direnme ile ilgilenmektedir.
Analysis of the News Text in the Context of Critical Discourse Analysis: The Case of Pippa Bacca
It is thought that news texts have a structure that observes social mechanisms for the society and presents them transparently. However, this situation did not take long with the monopolization of the dominant power and gave the news producers a legitimate power. Critical approaches are opposed to this legitimacy that the government does through the media. The role of media texts and news in the establishment of social power is tried to be presented by discourse analysis. In addition to how language and representation are produced through discourse analysis, the relations between representation, meaning, power, identities and the formation of subjectivities are examined. Critical discourse analysis, power, domination, hegemony, class difference, gender, race, ideology, discrimination, interest, gain, re-creation, transformation, tradition, social structure or social order, such as the themes and highlighting themes such as the field of processing discourse analysis method. work in this context, the Italian artist Giuseppina Pasqualino killed in Turkey (Pippa Bacca) written in the press about what the critical discourse analysis of the news in different newspapers has been created to examine the way it handled. Teun A. van Dijk’s critical discourse analysis model was used in the study. Van Dijk is the founder of the socio-cognitive approach in critical discourse analysis, which belongs to the socio-psychological aspect of critical discourse analysis and is based on the social representation theory. Van Dijk; it interacts with cognition, discourse and society, and focuses on the control of discourse as means of providing access to power. He is more interested in stereotyping, ethnic abuse, and resistance to dominant groups.
___
- Büyükkantarcıoğlu, N. (2012). Söylem İncelemelerinde Eleştirel Dilbilimsel Boyut:
Eleştirel Söylem Çözümlemesi ve Ötesi, Ömer Özer (Ed.), Haberi Eleştirmek,
Konya: Literatürk.
- Dursun, Ç. (2013). İletişim Kuram Kritik. Ankara: İmge Yayınları.
- Güllüoğlu, Ö. (2012). Söylenmeyenin Analizi: Bellona Markasına Yönelik Tüketici
Algısı Üzerine Bir Söylem Analizi. Ö. Güllüoğlu (Ed.). İletişim Bilimlerinde
Araştırma Yöntemleri Yazılı Metin Çözümleme (s. 225- 274). Ankara:
Ütopya Yayınevi.
- Kress, G. (1985). Linguistic Processes in Sociocultural Practice. Victoria, Australia:
Deakin University Press.
- Machın, D. Ve Mayr, A. (2012). How to Do Critical Discourse Analysis: A Multimodal
Introduction. London: Sage Publications.
- Özer, Ö. (2012). Teun Van Dijk Örneğinde Eleştirel Söylem Çözümlemeleri, Ö. Özer
(Ed.) Haberi Eleştirmek, Konya: Literatürk.
- Özer, Ö. (2010), Liberal Basın. Literatürk Yayınları
- Yegen, C. (2014). İnternet haberciliğinde kadın cinayeti haberlerinin sunumu: Posta
Gazetesi Örneği. The Turkish Online Journal of Design Art and Communication,
4(2), 15-28.
- Van Dijk, Teun A. (1988). New Analysis: Case Studies of International and National
News in the Press, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates Publishers
- Van Dijk, Teun A. (1988a). News as Discourse. New Jersey: Lawrence Erlbaum
Associates Publication.
