PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİNİN AKADEMİK ÖZ YETERLİK ÜZERİNDEKİ ETKİSİNDE ÖZ YÖNETİMLİ ÖĞRENMENİN ARACI ROLÜ

Akademik öz yeterlik inancı yüksek öğretmenler yetiştirmek, öğretmen yetiştirme programlarının ana amaçlarından biri olmalıdır. Çünkü yüksek akademik öz yeterlik inancı, öğretmenlerin sahip olması gereken temel becerilerden biridir. Öğretmenlerin lisans eğitimleri boyunca yüksek akademik öz yeterlik inancına sahip olarak mezun olmaları için problem çözme ve öz yönetimli öğrenme becerilerini de kazanmış olmaları gerekmektedir. Bu araştırmanın amacı öğretmen adaylarının problem çözme becerileri, akademik öz yeterlikleri ve öz yönetimli öğrenmeleri arasındaki ilişkiyi incelenmektir. Araştırma ilişkisel tarama modelinde düzenlenmiştir. Araştırmaya 240’ı kadın ve 95’i erkek olmak üzere toplam 345 öğretmen adayı katılmıştır. Katılımcıların yaşları 17 ile 32 arasında değişmektedir (Ort= 21.55, SS = 2.14). Veri toplama aracı olarak Problem Çözme Envanteri, Akademik Öz Yeterlik Ölçeği ve Öz Yönetimli Öğrenme Ölçeği kullanılmıştır. Bu çalışmada öne sürülen hipotez modelini test etmek için Çoklu Doğrusal Regresyon ve Basit Doğrusal Regresyon Analizi kullanılarak PROCESS SPSS Makrosu ile kullanılmıştır. Aracı değişken analizlerinde ise “Bootstrap” tekniği kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre problem çözme, öz yönetimli öğrenme ve akademik öz yeterlik arasında ilişkiler bulunmaktadır. Ayrıca problem çözme becerileri ile akademik öz yeterlik arasında öz yönetimli öğrenmenin kısmi aracılık rolünde olduğu görülmektedir. Sonuç olarak öğretmen adaylarının problem çözme becerileri artıkça öz yönetimli öğrenme becerilerinin de yükseldiği bunun sonucu olarak da akademik öz yeterliklerinde de artış olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Problem çözme, Akademik özyeterlik, Öz yönetimli öğrenme

The Mediating Role of Self Directed Learning in the Effect of Problem Solving Skills on Academic Self Efficacy

Training teachers with high academic self-efficacy beliefs should be one of the main objectives of teacher training programs. Because high academic self-efficacy belief is one of the basic skills that teachers should have. In order for teachers to graduate with high academic self-efficacy beliefs during their undergraduate education, they should also have acquired problem solving and self-directed learning skills. The aim of this study is to examine the relationship between pre-service teachers' problem solving skills, academic self-efficacy and self-directed learning. The research was organized in relational survey model. A total of 345 pre-service teachers, 240 female and 95 male, participated in the study. The ages of the participants ranged between 17 and 32 (Mean= 21.55, SD = 2.14). Problem Solving Inventory, Academic Self-Efficacy Scale and Self-Managed Learning Scale were used as data collection tools. In order to test the hypothesis model proposed in this study, Multiple Linear Regression and Simple Linear Regression Analysis were used with PROCESS SPSS Macro. "Bootstrap" technique was used in mediator variable analysis. According to the results obtained, there are relationships between problem solving, self-directed learning and academic self-efficacy. In addition, self-directed learning has a partial mediating role between problem solving skills and academic self-efficacy. As a result, it is seen that as pre-service teachers' problem solving skills increase, their self-directed learning skills also increase and as a result, their academic self-efficacy also increases.

Keywords:

Problem solving, Academic self efficacy, Self directed learning,

PDF

___

Alcı, B., Erden, M., & Baykal, A. (2008). Üniversite öğrencilerinin matematik başarıları ile algıladıkları problem çözme becerileri, öz yeterlik algıları, biliş üstü öz düzenleme stratejileri ve öss sayısal puanları arasındaki açıklayıcı ve yordayıcı ilişkiler örüntüsü. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 25(2), 53-68.
Altunçekiç, A., Yaman, S., & Koray, Ö. (2005). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik inanç düzeyleri ve problem çözme becerileri üzerine bir araştırma (Kastamonu ili örneği). Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 93-102.
Alver, B. (2005). Üniversite öğrencilerinin problem çözme becerileri ve akademik başarılarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, (21), 75-88.
Azar, A. (2010). Ortaöğretim fen bilimleri ve matematik öğretmeni adaylarının öz yeterlilik inançları. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 6(12), 235-252
Bandura A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. W.H. Freeman and Company, New York. Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological review, 84(2), 191. https://doi.org/10.1037/0033-295X.84.2.191
Baron, R. M., & Kenny, D. A. (1986). The moderator–mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of personality and social psychology, 51(6), 1173. https://doi.org/10.1037/0022-3514.51.6.1173
Cheng, Y. H., Tsai, C. C., & Liang, J. C. (2019). Academic hardiness and academic self-efficacy in graduate studies. Higher education research & development, 38(5), 907-921. https://doi.org/10.1080/07294360.2019.1612858
Choi, E.; Lindquist, R., & Song, Y. (2014). Effects of problem-based learning vs. traditional lecture on Korean nursing students’ critical thinking, problem-solving, and self-directed learning. Nurse Educ. Today, 34, 52–56. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2013.02.012
Cohen, L. (2007). Experiments, quasi-experiments, single-case research and meta-analysis. In L. Cohen, L. Manion & K. Morrison (Ed.), Research methods in education (6th ed., ss. 272-296). Routledge.
Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2000). Research methods in education (5th ed.). Routledge.
Çavdar, D., & Şahan, H. H. (2019). Analysis of relationship between academic success in maths, self sufficiency and attitude to maths lesson. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 13(2), 979-999.
Dağyar, M. (2014). Probleme dayalı öğrenmenin akademik başarıya etkisi: bir meta-analiz çalışması (Tez No. 378551) [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
Demircioğlu, Z. I., Öge, B., Fuçular, E. E., Çevik, T., Denizci-Nazlıgül, M., & Özçelik, E. (2018). Reliability, validity and Turkish adaptation of self-directed learning scale (SDLS). International Journal of Assessment Tools in Education, 5, 235-247. https://doi.org/10.21449/ijate.401069.
Derin, R. (2006). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin problem çözme becerileri ve denetim odağı düzeyleri ile akademik başarıları arasındaki ilişki (İzmir il örneklemi ) (Tez No. 189819 ) [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
Dönmez, S. (2011). Sınıf öğretmenlerinin fen ve teknoloji dersi öz-yeterlilik inançlarının denetim odağına göre farklılığının incelenmesi üzerine bir araştırma (Tez No. 296331 ) [Yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
Edmondson, D. R., Boyer, S. L., & Artis, A. B. (2012). Self-directed learning: A meta-analytic review of adult learning constructs. International Journal of Education Research, 7(1), 40-48.
Evrekli, E., İnel, D., & Türkmen, L. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının problem çözme becerilerinin araştırılması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(29), 167-178.
Eyvaz, A. (2017). Okul öncesi öğretmen adaylarının problem çözme becerilerinin incelenmesi [YayımlanmamışYüksek Lisans Tezi], Doğu Akdeniz Üniversitesi.
Hayes, A. F. (2009). Beyond Baron and Kenny: Statistical mediation analysis in the new millennium. Communication monographs, 76(4), 408-420. https://doi.org/10.1080/03637750903310360
Heppner, P. P., & Petersen, C. H. (1982). The development and implications of a personal problem solving inventory. Journal of Counseling Psychology, 29, 66–75. https://doi.org/10.1037/0022-0167.29.1.66
Honicke, T., & Broadbent, J. (2016). The influence of academic self-efficacy on academic performance: A systematic review. Educational research review, 17, 63-84. https://doi.org/10.1016/j.edurev.2015.11.002
Hwang, Y., & Oh, J. (2021). The relationship between self-directed learning and problem-solving ability: The mediating role of academic self-efficacy and self-regulated learning among nursing students. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(4), 1738. https://doi.org/10.3390/ijerph18041738
Kandemir, M. (2010). Akademik erteleme davranışını açıklayacı bir model (Tez No. 279441) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
Karataş, K. (2013). Öğretmen adaylarının öz yönetimli öğrenmeye hazırbulunuşluklarının eleştirel düşünme eğilimleri, genel öz yeterlikleri ve akademik başarıları açısından yordanması (Tez No.337408) [Yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
Karataş, K., Arpaci, I., & Süer, S. (2023). Predicting academic self-efficacy based on self-directed learning and future time perspective. Psychological Reports, Onlinefirst. https://doi.org/10.1177/00332941231191
Kesicioğlu, O. S., & Güven, G. (2014). Okul öncesi öğretmen adaylarının özyeterlik düzeyleri ile problem çözme, empati ve iletişim becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 9(5), 1371-1383
Knowles, M. (1975). Self-directed learning: A guide for learners and teachers. Association. https://doi.org/10.1177/105960117700200220
Koca, F., & Dadandı, İ. (2019). Akademik öz-yeterlik ile akademik başarı arasındaki ilişkide sınav kaygısı ve akademik motivasyonun aracı rolü. İlköğretim Online, 18(1), 241-252.
Leary, H., Walker, A., Lefler, M., & Kuo, Y. C. (2019). Self‐Directed Learning in Problem‐Based Learning: A Literature Review. The Wiley handbook of problem‐based learning, 181-198. https://doi.org/10.1002/9781119173243.ch8
Manz, C. C., & Manz, K. P. (1991). Strategies for facilitating self‐directed learning: A process for enhancing human resource development. Human Resource Development Quarterly, 2(1), 3-12. https://doi.org/10.1002/hrdq.3920020103
Martinez, M. E. (1998). What is problem solving? The Phi Delta Kappan, 79(8), 605-609.
Ocak, G., & Eğmir, E. (2014). Öğretmen adaylarının problem çözme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Asya Öğretim Dergisi, 2(1), 27-45.
Oğuz, A. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının akademik öz yeterlik inançları. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 2(2), 15-28.
Oğuz, V. (2017). Okul öncesi öğretmen adaylarının problem çözme becerisi ile öğretmen öz yeterlik algıları arasındaki ilişki. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(1), 20-30.
Önol, M. (2013). Yaratıcı problem çözme etkinliklerinin bilimsel süreç becerilerine ve başarıya etkisi (Tez No. 337175) [Yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
Özsoy, G. (2005). Problem çözme becerisi ile matematik başarısı arasındaki ilişki, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 179-190. Preacher, K. J., & Hayes, A. F. (2008). Asymptotic and resampling strategies for assessing and comparing indirect effects in multiple mediator models. Behavior research methods, 40(3), 879-891. https://doi.org/10.3758/BRM.40.3.879
Robbins, S. B., Lauver, K., Le, H., Davis, D., Langley, R., & Carlstrom, A. (2004). Do psychosocial and study skill factors predict college outcomes? A meta-analysis. Psychological Bulletin, 130, 261–288.
Saeid, N., & Eslaminejad, T. (2017). Relationship between student's self-directed-learning readiness and academic self-efficacy and achievement motivation in students. International Education Studies, 10(1), 225-232. http://dx.doi.org/10.5539/ies.v10n1p225
Shahin, E. S., & Tork, H. M. (2013). Critical thinking and self-directed learning as an outcome of problem-based learning among nursing students in Egypt and Kingdom of Saudi Arabia. Journal of Nursing Education and Practice, 3(12), 103. https://doi.org/10.5430/jnep.v3n12p103
Sobel, M. E. (1982). Asymptotic confidence intervals for indirect effects in structural equation models. Sociological methodology, 13, 290-312. https://doi.org/10.2307/270723
Sözen, K. K., Güntürk, İ., & Kuloğlu, N. (2021). Hemşirelik öğrencilerinde öz-yeterlilik algısı ile problem çözme becerisi arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Sağlık ve Toplum, 31(2), 131-138.
Şahin Kölemen, C., & Erişen, Y. (2017). Mesleki ve teknik ortaöğretim öğrencilerinin problem çözme ve eleştirel düşünme becerileri ile akademik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Türkiye Eğitim Dergisi, 2(1), 42-60.
Şahin, Ç. (2004). Problem çözme becerisinin temel felsefesi, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, l0, 160-171.
Şahin, E. (2010). İlköğretim sınıf öğretmenlerinin, öğretim stili tercihlerinin, cinsiyetlerinin, mesleki kıdemlerinin, öz yeterlik algılarının ve öz yönetimli öğrenmeye hazır bulunuşluk düzeylerinin mesleki yeterlikleri üzerindeki etkisi. (Tez No. 279132) [Doktora tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
Şahin, E., & Erden, M. (2009). Özyönetimli öğrenmeye hazırbulunuşluk ölçeği'nin (öyöhö) geçerlik ve güvenirlik çalışması, Education Sciences, 4(3), 695-706.
Şahin, N., Şahin, N. H., & Heppner, P. P. (1993). Psychometric properties of the Problem solving Inventory in a group of Turkish university students. Cognitive Therapy and Research, 17, 379-396. https://doi.org/10.1007/BF01177661
Şeker, E. (2019). Üniversite öğrencilerinin problem çözme becerileri ile akademik öz yeterlikleri arasındaki ilişki. (Tez No. 555241) [Yüksek Lisans tezi, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.). Pearson.
Tanrıseven Üredi, İ. , Şengül, S., & Gürdal, A. (2008). Matematik öğretiminde problem çözme stratejisi olarak canlandırma kullanılmasının öğrenci başarısına ve hatırlama düzeyine etkisi. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 25(2), 21-33.
Tekkol, İ. A., & Demirel, M. (2016). Öğretmen adaylarının öz-yönetimli öğrenme becerilerine ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 6(12), 151-168.
Tomás, J. M., Gutiérrez, M., Georgieva, S., & Hernández, M. (2020). The effects of self‐efficacy, hope, and engagement on the academic achievement of secondary education in the Dominican Republic. Psychology in the Schools, 57(2), 191–203. https://doi.org/10.1002/pits.22321
Tunca, N., & Alkın-Şahin, S. (2014). Öğretmen adaylarının bilişötesi (üst biliş) öğrenme stratejileri ile akademik öz-yeterlik inançları arasındaki ilişki. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 4(1), 47-56.
Wong, F. M. F., Tang, A. C. Y., & Cheng, W. L. S. (2021). Factors associated with self-directed learning among undergraduate nursing students: A systematic review. Nurse Education Today, 104, 104998. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2021.104998
Yenice, N. (2012). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik düzeyleri ile problem çözme becerilerinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(39), 36-58.
Yenilmez, K. (2016). Öğretmen adaylarının akademik öz-yeterlikleri ve matematik öğretimine yönelik öz-yeterliklerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (29), 316-323. https://doi.org/10.14582/DUZGEF.746
Yenilmez, K., & Kakmacı, Ö. (2008). İlköğretim matematik öğretmenliği bölümü öğrencilerinin öz yeterlilik inanç düzeyleri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 1-21.
Yıldırım, A., Hacıhasanoğlu, R., Karakurt, P., & Türkleş, S. (2011). Lise öğrencilerinin problem çözme becerileri ve etkileyen faktörler. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 905-921.
Yılmaz, Ü. (2022). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinde öz yönetimli öğrenme ve akademik öz-yeterlik ilişkisi. (Tez No. 751377) [Yüksek Lisans tezi, Trabzon Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
Zhang, X. H., Meng, L. N., Liu, H. H., Luo, R. Z., Zhang, C. M., Zhang, P. P., & Liu, Y. H. (2018). Role of academic self-efficacy in the relationship between self-directed learning readiness and problem-solving ability among nursing students. Frontiers of Nursing, 5(1), 75-81. https://doi.org/10.1515/fon-2018-0011