İLKÖĞRETİM KURUMLARINDA GÖREVLİ OKUL MÜDÜRLERİNİN ÖĞRETİMSEL LİDERLİK DAVRANIŞLARININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ
Bu araştırma ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin algılarına göre okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışlarının ne düzeyde olduğunu ve öğretmenlerin öğretimsel liderliğe ilişkin görüşlerinin, cinsiyet, mesleki kıdem ve branş değişkenlerine göre farklılaşıp farklılaşmadığını tespit etmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemi 2012 - 2013 eğitim öğretim yılında Konya il merkezinde Meram ilçesindeki Milli Eğitim Bakanlığına bağlı resmi ilköğretim okullarında görev yapmakta olan 290 öğretmenden oluşmaktadır. Verilerin toplanmasında Şişman (2002) tarafından geliştirilen Okul Müdürlerinin Öğretim Liderliği Davranışları Anketi kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde standart sapma, ortalama, t-testi, Anova ve Kruskal-Wallis H testinden faydalanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışları anketinin boyutlarından öğretim süreci ve öğrencilerin değerlendirilmesi en yüksek düzeyde, öğretmenlerin desteklenmesi ve geliştirilmesi boyutunun ise en düşük düzeyde algılanan boyut olduğunu göstermiştir. Ayrıca, okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışları gösterme düzeylerine ilişkin öğretmen algılarının cinsiyet değişkenine göre anlamlı şekilde farklılaşmadığı; sözel ve güzel sanatlar branşlarındaki öğretmenlerin algılarının sınıf öğretmenleri ve diğer branşlardaki öğretmenlere göre daha yüksek olduğu; öğretmenlerin mesleki kıdemleri ile okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışlarına yönelik görüşleri arasına anlamlı bir fark olmadığı tespit edilmiştir. Araştırmanın sonuçları, okul yöneticilerinin öğretimsel liderlik davranışlarının geliştirilmesi bağlamında tartışılmıştır.
___
- Açıkalın, A. (1994). Teknik ve toplumsal yönleriyle okul yöneticiliği. Ankara: Pegem.
Yayın No: 10.
- Akgün, N. (2001). İlköğretim okulu müdürlerinin öğretim liderliği (Yayımlanmamış doktora
tezi). İzzet baysal Üniversitesi, Bolu.
- Aksoy, E. ve Işık, H. (2008). İlköğretim okul müdürlerinin öğretim liderliği rolleri. Sosyal
Bilimler Dergisi, 19, 235-249.
- Alig-Mielcarek, J. M. (2003). A model of school success: Instructional leadership,
academic press, and student achievement (Unpublished doctoral dissertation).
University of Ohio State, Columbus, US.
- Argon, T. ve M. Mercan (2009). İlköğretim okul yöneticilerinin öğretim liderliği rollerini
gerçekleştirebilme düzeyleri. 1. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi,
1-3 Mayıs, Çanakkale, Onsekiz Mart Üniversitesi.
- Bakioğlu, A. ve İnandı, Y. (2002). Öğretmenin kariyer gelişiminde müdürün görevleri.
Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 28, 513-529.
- Balcı, A. (1993). Etkili okul, kuram, uygulama ve araştırma. Ankara Üniversitesi Eğitim
Bilimleri Fakültesi. Ankara.
- Başaran, E. İ. (1994). Eğitim yönetimi. (4. Basım). Ankara: Gül Yayınevi.
- Cafoğlu, Z. (1995). Okulların güçlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi,
4, 549-557.
- Can, N. (2007). İlköğretim okulu yöneticisinin bir öğretim lideri olarak yeni öğretim
programlarının geliştirilmesi ve uygulanmasındaki yeterliliği. Eğitimde Kuram
ve Uygulama, 3, 228-244.
- Çalık, T., Sezgin, F., Kavgacı, H. ve Kılınç, Ç. A. (2012). Okul müdürlerinin öğretim
liderliği davranışları ile öğretmen öz yeterliği ve kolektif öğretmen yeterliği
arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12,
2488-2504.
- Çelik, V. (1999) Eğitimsel liderlik. (1. Baskı). Ankara: Pegem.
- Derbedek, H. (2008). İlköğretim okul müdürlerinin öğretimsel liderlik özelliklerinin öğretmenlerin
öz yeterlikleri üzerindeki etkileri (Bursa ili örneği), Yayımlanmamış
Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
- Gökyer, N. (2010). İlköğretim okulu müdürlerinin öğretim liderliği rollerini gerçekleştirme
düzeyleri ve bu rolleri sınırlayan etkenler. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu
Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 113-129.
- Gümüşeli, A. İ. (1996). İstanbul ilindeki ilköğretim okulu müdürlerinin öğretim liderliği
davranışları (Yayımlanmış Araştırma). Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
- Gümüşeli, A.İ. (2001). Çağdaş okul müdürlerinin liderlik alanları. Kuram ve Uygulamada
Eğitim Yönetimi, 28, 531-548.
- Hearn, R. M. (2010). An evaluation of instructional coaching at selected high schools
in North Louisiana and its effect on student achievement, organizational
climate, and teacher efficacy (Doctoral dissertation). Retrieved from ProQuest
Dissertations and Thesis database (UMI: 3411210).
- Heck, R. H, Larsen, T. J. ve Marcoulides, G. A.(1990). İnstructional leadership and
school achievement: validation of a causal model. Educational Administration
Quarterly, 94-125.
- İlgar, L. (1996). Eğitim yönetimi, okul yönetimi, sınıf yönetimi. (1. Basım). İstanbul:
Beta.
- İnandı, Y. ve Özkan, M. (2006). Resmi ilköğretim okulları ve liselerde görev yapan yönetici
ve öğretmenlerin görüşlerine göre müdürler ne derece öğretim liderliği
davranışları göstermektedir. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2,
123-149.
- Kazancıoğlu, M. M. (2008). Özel okullarda üst düzey yöneticilerin liderlik tarzları ve
okul etkililiği üzerine bir çalışma (İstanbul örneği) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans
Tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
- Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
- Krug, S. E. (1992). Instructional leadership, school instructional climate, and student
learning outcomes. Project Report. Illionis: National Center for School
Leadership. http://www.eric.ed.gov (ED 359 668).
- Mcevan, E. (1994). Steps to effective ınstructional leadership, USA: Scholastic Inc.
Özdemir, S. ve Sezgin, F. (2002). Etkili okullar ve öğretim liderliği.
Kırgızistan Türkiye
- Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3, 266-282.
Özdemir, S. ve Yalın, H. (2000). Öğretmenlik mesleğine giriş. Ankara: Nobel.
Özden, Y. (2010). Eğitimde yeni değerler: eğitimde dönüşüm. Ankara, Pegem.
Paksoy, M. (2002). Çalışma ortamında insan ve toplam kalite yönetimi. İstanbul: İ.Ü.
İşletme Fakültesi.
- Şahin, S. (2008). A comparative study on instructional leadership styles of the school
principals in Turkey and the United States. International Conference on
Educational Sciences. Doğu Akdeniz Üniversitesi, KKTC.
- Şahin, S. (2011). Öğretimsel liderlik ve okul kültürü arasındaki ilişki (İzmir ili örneği).
Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11, 1909-1928.
- Şentürk, C. ve Sağnak, M. (2012). İlköğretim okulu müdürlerinin liderlik davranışları ile
okul iklimi arasındaki ilişki. Türk eğitim Bilimleri Dergisi, 10, 29-47.
Şişman, M. (2002). Öğretim liderliği. Ankara: Pegem.
- Şişman, M. (2012). Eğitimde mükemmellik arayışı: etkili okullar. Ankara: Pegem.
Tahaoğlu, F. ve Gedikoğlu, T. (2009). İlköğretim okulu müdürlerinin liderlik rolleri. Kuram
ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 58, 274-298.
- Taş, A. (2000). İlköğretim okulu yöneticilerinin öğretim liderliği rollerini gerçekleştirme
düzeyleri (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Taylor, J. E. (2004). Distributed instructional leadership and teachers’ perceptions of and
motivation instructional improvement (Unpublished Doctoral Dissertation). The
University of Michigan, Michigan.
- Ünal, A. ve Çelik, M. (2013). Okul yöneticilerinin öğretimsel liderlik davranışı ile öğretmenlerin
örgütsel vatandaşlık davranışlarının analizi. Uşak Üniversitesi Sosyal
Bilimler Dergisi, 6, 239-258.
- Wagner, L. (1999). Instructional leadership in high-poverty schools (Unpublished
Doctoral Dissertation). University of La Verne, US.
- Yılmaz, E. (2010). İlköğretim okulu müdürlerinin öğretimsel liderlik rolleri ile etkili okul
arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
Gazi Üniversitesi, Ankara.