Ayla ÜNSAL, Papatya KARAKURT, Serhat YILDIRIM

Hemşirelerin Hemşirelik Tanılarına Yönelik Algılarının Bazı Değişkenler Yönünden İncelenmesi: Bir Şehir Hastanesi Örneği

Amaç: Hemşirelik mesleği kuramsal bilgi ve beceriyi içeren, uygulama gerektiren bir sağlık disiplinidir. Bu nedenle her profesyonel disiplinde olduğu gibi hemşirelik mesleğinde de uygulamalar için bilimsel metotlar kullanılmaktadır. Hemşirelik bakımına bilimsel ve planlı bir yaklaşım getiren yöntem ise hemşirelik sürecidir. Hemşirelik sürecinin ikinci aşaması olan hemşirelik tanısı, hemşirelik uygulamalarına temel oluşturur. Bu araştırma, hemşirelerin hemşirelik tanılarına yönelik algılarını bazı değişkenler yönünden incelenmek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı türdeki bu araştırmaya bir şehir hastanesinde görev yapan, gönüllü 265 hemşire katılmıştır. Araştırma verilerinin toplanmasında hemşirelerin sosyo-demografik ile hemşirelik tanılarına ilişkin bilgilerinin sorgulandığı tanıtıcı özellikler formu ve Hemşirelik Tanılarını Algılama Ölçeği (HTAÖ) kullanılmıştır. Verilerin analizinde sayı, yüzde, ortalama, Kruskall Wallis, Mann Whitney U ve Spearman Korelasyon analizi kullanılmıştır. Bulgular: Hemşirelerin yaş ortalamasının 32.19±7.81, %74.7’sinin kadın, %58.1’inin lisans mezunu olduğu, %30.9’unun 6-10 yıldır çalıştığı belirlenmiştir. Hemşirelerin %93.2’sinin hemşirelik sürecine ilişkin eğitim aldığı, %92.5’inin hemşirelik sürecini gerekli bulduğu ve %62.6’sının sürecin veri toplama aşamasında sorun yaşadığı saptanmıştır. Hemşirelerin hastalarına en sık; enfeksiyon riski, bilgi eksikliği, beslenmede değişiklik ve düşme riski tanılarını koydukları bulunmuştur. Araştırma kapsamına alınan hemşirelerin HTAÖ puan ortalamasının 2.27±0.67 olduğu belirlenmiştir. Hemşirelerin cinsiyeti, eğitim durumu ve çalıştıkları birim ile hastanın durumunu açık bir şekilde tanımlama ve kavramsal yön puan ortalamaları arasında anlamlı fark olduğu saptanmıştır. Sonuç: Hemşirelerin sürecin her aşamasında sorun yaşamasına rağmen hemşirelik tanılarının algılamasında olumlu bakış açısına sahip oldukları ve bazı değişkenlerin hemşirelik tanılarını algılamayı etkilediği belirlenmiştir. Hemşirelere sürecin aşamalarına özellikle de tanılama aşamasına yönelik hizmet içi eğitimler verilebilir.

Assessing Nurses’ Perceptions towards Nursing Diagnosis in Some Variables: An Example of City Hospital

Objective: Nursing profession is a health discipline that includes theoretical knowledge and skills and requires practice. Therefore; scientific methods are used for practice in nursing profession as in every professional discipline. The method that has brought a scientific and planned approach to nursing care is nursing process. Nursing diagnosis, being the second phase of nursing process, provides a basis to nursing practices. The current study was undertaken to assess nurses’ perceptions towards nursing diagnosis in some variables. Methods: Nurses (n=265) who worked at a city hospital participated in this descriptive study voluntarily. To collect study data; Information Request Form that targeted at information on nurses’ socio-demographic characteristics and their nursing diagnosis and Perceptions of Nursing Diagnosis Survey (PNDS) were used. For the analyses of the data; numbers, percentages, means, Kruskall Wallis test, Mann Whitney U test and Spearman Correlation analysis were used. Results: It was found that nurses’ average age was 32.19±7.81, 74.7% of them were female, 58.1% of them had undergraduate academic degree and 30.9% of them worked for 6-10 years. It was identified that 93.2% of the nurses had training about nursing process, 92.5% of them found nursing process necessary and 62.6% of them had difficulty in data collection/assessment phase of nursing process. Nurses mostly diagnosed risk for infection, lack of knowledge, change in nutrition and risk for fall in their patients. Average PNDS score of the participant nurses was found to be 2.27±0.67. It was seen that there were significant differences between nurses’ gender, educational status and the clinical department where they worked and average scores of clear representation of patient situation and conceptual orientation. Conclusion: It was identified that although nurses had difficulty in every phase of the process, they had positive views of perceiving nursing diagnoses and some variables affected their perception towards nursing diagnosis. Nurses can be given on-job trainings about every phase of nursing process, particularly, about diagnosis phase.

PDF

___

Acaroğlu, R., Şendir, M., Kaya, H., Soysal, E. (2007). Bireyselleştirilmiş hemşirelik bakımının hasta memnuniyeti ve sağlığa ilişkin yaşam kalitesine etkisi. İstanbul Üniversitesi Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 15(59), 61-67.
Andsoy, I.I., Güngör, T., Dikmen, Y., Nabel, E.B. (2013). Hemşirelerin bakım planını kullanırken yaşadıkları güçlükler. Journal of ContemporaryMedicine, 3(2), 88-94.
Avşar, G.,Öğünç, A.E., Taşkın, M., Burkay, Ö.F. (2014). Hemşirelerin hasta bakımında kullandıkları hemşirelik süreci uygulamalarının değerlendirilmesi. Anadolu Hemş. Sağlık Bil. Dergisi,17(4), 216-221.
Ay, F. (2003). Hemşirelik yüksekokulu II. sınıf öğrencilerinin bakım planlarında sıklıkla kullandıkları hemşirelik tanılarının belirlenmesi. Hemşirelik Sınıflama Sistemleri Sempozyum Kitabı, 5-7 Haziran 2003,Başkent Üniversitesi, Ankara.ss:129-139.
Ay, F.(2008). Uluslararası alanda kullanılan hemşirelik tanıları ve uygulamaları sınıflandırma sistemleri.Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri Dergisi, 28(4), 555-561.
Ayan, S. (2012). Hemşirelik öğrencilerinin NANDA-I hemşirelik tanılarını belirleme yetkinliğinin saptanması. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Babadağ, K., Kaya, H., Kaya, N., Aktaş, A. (2004). Öğrencilerin NANDA hemşirelik tanılarında yaptıkları terminolojik hatalar. Hemşirelik Forumu, 7(4), 33-37.
Baykara Z.G.,Eyikara E. (2019). Hemşirelik tanılarında tartışmalı konular. Çelik S.Ş., Karadağ A. (Eds.). Hemşirelik Bakım Planları:Tanılar, Girişimler ve Sonuçları kitabı içinde (s.7-13). İstanbul:Akademi Basın ve Yayıncılık.
Beckstead, J.W. (2009).Taxonomies of nursingdiagnoses: Apsychologist’sview. Int J Nurs Stud, 46(3),295-301.
Birol, L. (2013). Hemşirelik süreci: Hemşirelik bakımında sistematik yaklaşım.(10. Baskı) İzmir: Berke Ofset Matbaacılık.
Carpenito-Moyet, L.J. (2012). Handbook of nursingdiagnosis (Çeviri: Erdemir, F.). İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi.
Craven, R.F.,Hirnle, C.J. (2010). Fundamentals of nursinghumanhealthandfunction.(4. Edition) Philedelphia: Lippincott Williamsand Willkins.
DeLaune, C.S.,Ladner, P.K. (2006). Fundamentals of nursin gstandards & practice. (3. Edition) Canada: Thomson Delmar Learning.
Erdemir, F. (2003). Hemşirelik tanıları nedir ve ne değildir? Erdemir, F., Yılmaz, E. (Ed.), NANDA hemşirelik tanıları taksonomisi II. hemşirelik sınıflama sistemleri sempozyum kitabı içinde (s. 17-44). Ankara: Başkent Üniversitesi Yayını.
Erdemir, F. (2010). Hemşirelik sınıflama sistemleri. IV. Ulusal Psikiyatri Hemşireliği Kongresi (Uluslararası Katılımlı) 24-26 Haziran 2010 Ondokuz Mayıs Üniversitesi Atatürk Kongre ve Kültür Merkezi, Samsun. ss:24-29.
Gallagher-Lepak, S. (2018). Hemşirelik tanısının temelleri. Herdman T.H.,Kamitsuru S. (Ed.), Acaroğlu R, Kaya H. (çeviri eds.). Hemşirelik Tanıları Tanımlar ve Sınıflandırma 2015-2017 kitabı içinde (s.21-30). İstanbul:Nobel Tıp Kitabevleri.
Idvall, E., Berg, A., Katajisto, J., Acaroğlu, R., Antunes Da Luz, M., Efstathiou G, Suhonen, R. (2012). Nurses’ sociodemographic background and assessments of ındividualized care. Journal of Nursing Scholarship, 44(3), 284–293.
Irving, K.,Treacy, M., Scott, A., Hyde, A., Butler, M., MacNeela, P. (2006). Discursivepractices in Thedocumentation of patientassessments. Journal of Advanced Nursing, 53(2): 151-159.
Hakverdioğlu, G.,Khorsid, L., Eşer, İ. (2009). Examination of nursing diagnoses used by nursing studentsand their opinions about nursing diagnoses. Int J Nurs Terminol Classif, 20(4), 162-168.
Halverson, E.L., Beecher. E.L., Scherb, C.A., Olsen, G., Frost, M., Orth, K. (2011). Minnesota Nurses’ Perceptions of Nursing Diagnoses. Int J Nurs Terminol Classif, 22(3), 123-132.
Karaca, T., Aslan, S. (2017). Hemşirelik öğrencilerinin hemşirelik tanılarını algılama düzeyleri ve hemşirelikte tanılama dersinin bu algıya etkisinin belirlenmesi. 5. Uluslararası 16. Ulusal Hemşirelik Kongresi Bildiri Özetleri, 5-7 Kasım 2017, Ankara. ss:61.
Karadakovan, A., Yeşilbalkan, Ö.U. (2004). Öğrencilerin nörolojik hastalarda saptadıkları NANDA hemşirelik tanılarının incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 7(3), 1-7.
Kaya, N., Babadağ, K., Yeşiltepe, G.K., Uygur, E. (2010). Hemşirelerin hemşirelik model/kuramlarını, hemşirelik sürecinin ve sınıflama sistemlerini bilme ve uygulama durumları. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 3(3), 24-33.
Korhan, E.A.,Yönt, G.H., Ak, B., Erdemir, F. (2013). Hemşirelik Tanılarını Algılama Ölçeği’nin Türkçe geçerlik ve güvenirliği. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 15(3), 13-25.
Korhan, E.A.,Yönt, G.H., Demiray, A., Akça, A., Eker, A. (2015). Yoğun bakım ünitesinde hemşirelik tanılarının belirlenmesi ve nanda tanılarına göre değerlendirilmesi. Düzce Üniv. SBE Derg, 5(1), 16-21.
Müller-Staub, M.,Lavin, M.A., Needham, I., vanAchterberg, T. (2006). Nursingdiagnosis, ınterventionsand outcomesapplicationandımpact on nursingpractice: Systematicreview. JAN, 56(5), 514-531.
Müller-Staub, M.,Lavin, M.A., Needham, I., vanAchterberg, T. (2007). Meeting thecriteria of a nursing diagnosisclassification: evaluation of ICNP, ICF, NANDA andZEFP. Int J Nurs Stud, 44(5), 702-713.
Olmaz, D., Karakurt, P. (2019). Hemşirelik bakım verirken hemşirelik sürecini bilme ve uygulama durumları. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 12(1), 3-14.
Olsen, G., Frost, M., Orth, K. (1993). Nurses’ perception of nursingdiagnosis. Paper presented at the meeting of The Midwest Nursing Research Society 17thAnnual Research Conference, America.
Özer, G.F., Kuzu, N. (2006). Öğrencilerin bakım planlarında hemşirelik süreci ve NANDA tanılarını kullanma durumları. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 22(1), 68-80.
Paans, W.,Nieweg, R.M.B., van der Schans, C.P., Sermeus, W. (2011).What factors influence the prevalence and accuracy of nursing diagnoses documentation in clinical practice? A systematic literature review. Journal of Clinical Nursing, 20(17-18), 1-18.
Sabuncu, N. (2008). Hemşirelik süreci. Sabuncu, N. (Ed.), Hemşirelik bakımında ilke ve uygulamalar kitabı içinde(s. 137-141). Ankara: Alter Yayıncılık.
Seçer, S. (2018). Hemşirelerin hemşirelik tanıları ve hemşirelik sürecini uygulamaya ilişkin algıları ve düşüncelerinin değerlendirilmesi.(Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı İç Hastalıkları Hemşireliği, İstanbul.
Sevimligül, G., Topaloğlu, Y.Ş., Karabey, G.G., Sabancıoğulları, S. (2019). Hemşirelerin hemşirelik tanılarına ilişkin algıları, bakım planı yaparken yaşadıkları güçlükler. 6. Uluslararası 17. Ulusal Hemşirelik Kongresi Özet Kitabı, 19-21 Aralık 2019, Ankara. ss:685.
Şendir, M.,Büyükyılmaz, F. (2019). Hemşirelik tanısı. Aştı, T.A., Karadağ, A. (Ed.), Hemşirelik esasları bilgiden uygulamaya: kavramlar-ilkeler-beceriler kitabı içinde(s. 139-152). İstanbul:Akademi Basın ve Yayıncılık.
Toru F. (2020). Hemşirelik uygulamalarının kilit noktası: bireyselleştirilmiş bakım. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 4(1), 46-59.
Zaybak,A., İsmailoğlu, E.G., Özdemir, H. (2016). Hemşirelerin hemşirelik süreci uygulamasında yaşadıkları güçlüklerin incelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 19(4), 269-277.