Entamoebahistolytica’nın İnsan ve Hayvan Sağlığı Açısından Önemi
Bu derlemede insan sağlığı açısından önemli olan Entamoebahistolytica'nın nasıl bulaştığı ve ne gibi zararlara neden olduğu hakkında bilgiler toplanacaktır.Entamoebacinsinin bir türü ve anaerobik bir parazit protozoadır. Evriminde sıra ile kist-metakist - metakistiktrofozoit - trofozoit-prekist - dönemleri görülür. E.histolytica hastalık yapmadan da bağırsakta yaşayabilir. Kalın bağırsağa yerleşir, kalın bağırsağın içine yayılır. Bazen dokuları geçebilmektedir. Bazen kalınbağırsağın içine yayılarak kolit (bağırsak iltihabı), akut dizanteri veya ishale yol açmaktadır. Enfeksiyon kana geçebilmektedir. Kan aracılığıyla karaciğer, akciğer gibi organlara ulaşmaktadır. Tropikal ve subtropikal bölgelerde daha sık görülmektedir. İnsan dışkısının tarlalara gübre olarak verilmesi, sinek, böcek gibi eklembacaklılar, enfeksiyon taşıyan kişilerin gıda sanayisinde çalışması ve temizliğe dikkat edilmemesi bu parazitin dağılmasına neden olmaktadırlar. Esas bulaşma yolu oraldır. Hastalık belirtileri; yumuşak kıvamlı dışkılama, mide krampları olabilmektedir. Hastalığın daha şiddetli seyrettiği amipli dizanteride; ateş, karında hassasiyet, dışkıda kan görülmesi, istifra ve zayıflama görülebilmektedir. Amip karaciğer ve beyin abselerine sebep olabilmektedir.Tanıda, mikroskop altında incelenmek üzere dışkı örnekleri ile yapılan çalışmalarda %34 hassasiyet ile tespit edilmektedir. Mikroskobi yöntemi yanı sıra amibe ait antijenlerin ve karşı antikorların tespit edilmesiyle tanının hassasiyeti artmaktadır. Kolonoskobi esnasında doktor intestinal içeriğini görür, gerekirse biyopsi alarak ayrıntılı mikroskopta inceler. Karaciğer absesi ve diğer organlarda görünenlerde, ultrasanografi ve tomografi görüntüleme yöntemleri ile tespit edilmektedir. Sonuçta, E. histolytica'nın neden olduğu amipli dizanteri genellikle tespitinde sorunlar yaşanan enfeksiyondur. Tanıda ne yazık ki yaygın biçimde mikroskobi ön plandadır. E. histolytica'nın olgun kistlelerinin gıda, su ve cinsel yolla alınmasıyla dönüştüğü trofozoitlerinin kolona invazyonu ile oluşmakta ve asemptomatik taşıyıcılıktan amibik kolite kadar değişik klinik tablolar ile karşımıza çıkmaktadır. Bu durum dünyada ve ülkemizde bölgelere göre değişik tablolarla karşımıza çıkmaktadır. Amöbiyaz bildirimi zorunlu hastalıklardandır. Özellikle gıda ile uğraşanlar kontrol altında tutulmalıdır. Hasta ve kist taşıyıcılar tedavi edilmeli, kişisel hijyen, içme ve kullanma sularını bulaşlardan korumalı ve vektörlerle savaş gibi başlıca korunma tedbirleri bulunmalıdır. Amöbiyazın tedavisinde kist, trofozoit veya hem kist hemdetrofozoit formlarına etkili olan antiprotozoner ilaçlar kullanılmalı ve antibiyotikler kullanılmalıdır
Entamoeba histolytica’sImportance in terms of Human and Animal Health
In this review, how Entamoeba histolyticawhich are important for human health are infected and information about what causes harm to human health will be collected.A species of Entamoeba genus and an anaerobic parasitic protozoa. In its evolution, cyst-metacyst- metacystic trophozoite-trophozoite-precyst periods are seen in order. E.histolytica can live in the intestine without making the disease.E.histolytica settle in the thick intestine, spreads into the it. Sometimes it can cross the tissues. Sometimes it spreads into the thick intestine causing colitis (inflammation of the intestine), acute dysentery or diarrhea. The infection can pass into the blood. Through the blood, it reaches the organs such as the liver and lungs. It is more common seen in tropical and subtropical regions.They cause this parasite to disperse that to be given as a fertilizer of human feces, arthropods such as fly, insect and working of infected people in food industry and being not care to clean. The way of basis infection is oral. Disease indication; soft consistency defecation, stomach cramps.The disease is more severe in dysentery with amoeba (Amebiasis) can be seenfever, tenderness in the abdomen, the appearance of blood in the stools, vomiting and weakening. Amoebia can cause liver and brain abscess. In diagnosis, it is detected with 34% sensitivity in studies done with feces samples to be examined under a microscope. Detection of amoebic antigens and resulting antibodies well as microscopic methods increases the sensitivity of recognition. During the colonoscopy, the doctor sees the intestinal contents, if necessary, takes a biopsy and examines microscopically it. Ultrasonography and tomography imaging methods are used to detect liver abscess and seen in other organs. In result, Amoebiasis caused by E. histolytica is an infectious disease that often causes problems in detection. Unfortunately, it is widely prevalent in the microscopy in diagnosis.It consists with colonic invasion of trophozoites transformed from mature cysts of E. histolytica taken by way of food, water and sexually and it emerges with different clinical tables changing from asymptomatic carrier to amoebic colitis.This situation is emerges with different tables according to the regions in our countryand the world. Amoebiasis is a notification compulsive disorder. Particularly, food handlers should be kept under control.Patients and cyst carriers should be treated, personal hygiene, water for drinking and use must be protected from contagion and there should be major prevention measures such as fighting with vectors. Antiprotozoner drugs should be used single or both forms of cystic and trophozoite in the treatment of amoebiasis and antibiotics should be used
___
- [1] F. G. Demirçeken, A. Özden, “Amebiyazis ve İnflamatuar Barsak Hastalıkları Birlikteliği: Tanısal Bir İkilem”, Güncel Gastroenteroloji, c.6, s.3, ss.159, 2002.
- [2] P. Yüksel, D. Çelik, Z. Güngördü, T. Ziver, S. İzmirli, H. Yakar, S. Sarıbaş, M. Aslan and B. Kocazeybek, “Dışkı Örneklerinde ELISA Yöntemiyle Entamoeba histolytica Lektin Antijeninin Gösterilmesi: Üç Yıllık Veriler”, Klinik Dergisi, c.24, s.3, ss. 150, 2011.
- [3] M. Yakut, A. Özden, “Amip, Amebiasis ve İlişkili Hastalıklar”, Güncel Gastroenteroloji, c.12, s.2, ss. 81, 2008.
- [4] Y. Uyar, Parazitolojik Tanıda Antijen Testleri (E. hystolitica, Giardia, Cryptosporidium) ss.1- 9. Ocak 2018. Erişim: https://www.duzen.com.tr/artfiles/parazitoloji.pdf
- [5] Y. E. Beyhan, H. Yılmaz, Z. Taş Cengiz, “Amebiyaz Şüpheli Hastaların Dışkı Örneklerinde Nativ-Lugol ve ELISA ile Entamoeba spp. Yaygınlığının Araştırılması: Retrospektif Bir Çalışma”, Türkiye Parazitololi Dergisi, s.4059, 2016.
- [6] S. Tuncay, T. Inceboz, L. Över, G. Yalçın, S. Usluca, S. Şahin, S. Bayram Delibaş, Ü. Aksoy, Ç. Akısü, “Dışkıda Entamoeba histolytica’nın Saptanmasında Kullanılan Yöntemlerin Birlikte Değerlendirilmesi”, Türkiye Parazitoloji Dergisi, c.31, s.3, ss.188-193, 2007.
- [7] C. Ximénez, R. Cerritos, L. Rojas, S. Dolabella, P. Morán, M. Shibayama, E. González, A. Valadez, E. Hermandez, O. Valenzuela, A. Limón, O. Partida, E. F. Silva, “Human Amebiasis: Breaking the Paradigm” (2014, 7 Eylül ) Erişim:http://ingilizce-turkce.cumleceviri.com/ceviri9/61807-for-over-30-years-it-has-beenestablished-that-the-entamoeba-histolytica-protozoan-included-two-biol
- [8] T. Dal, M. S. Dal, “Bir yıllık sürede dışkı örneklerinde ELISA ile Entamoeba histolytica Araştırılması”, Klinik ve Deneysel Araştırmalar Dergisi, c.2, s. 1, ss. 50-54, 2011.
- [9] M. Tanyuksel, W. A. Petri, “Laboratory Diagnosis of Amebiasis”, Clinical Microbiology Reviews, c.16, s.4, ss. 713-729, 2003.
- [10] W.A Jr. Sodeman, “Intestinal Protozoa: Amebas” Medical Microbiology. 4th edition. Chapter 79. (2017 23 Şubat) Erişim:https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK7742/
- [11] N. Ü. Tüzemen, N. Doğan, “Entamoeba histolytica’nın Tanısında Direkt Mikroskopi, Kültür, ELISA ve Moleküler Yöntemlerin Karşılaştırılması”, Mikrobiyol Bul, c.48, s.1, ss. 114-122, 2014.
- [12] Klinik Laboratuvar Testleri: GVN Tıp Laboratuvarı. Gaitada Amip Araştırması, (2008 18 Nisan) Erişim: http://www.gvntip.com/panel/r_dosya/gaitada_amip_arastirmasi.pdf
- [13] E. Malatyalı, S. Özçelik, A. Çeliksöz, “The Investigation of Entamoeba histolyticaPrevalence in Some Villages of Sivas by ELISA Method”, Türkiye Parazitoloji Dergisi, c,35 ss.6-9, 2011.
- [14] I. Akyar, M. Gültekin, “Dışkı Örneklerinde ELISA Yöntemi ile Saptanan Entamoeba histolytica ve Giardia Antijenlerinin Beş Yıllık Sürveyansı”, Türkiye Parazitoloji Dergisi, c.36 ss.12-6 2012.
- [15] T. Çelik, E. Güler, E. A. Berksoy, Y. Sorguç, N. Arslan, “Entamoeba histolytica’ya Bağlı Akut Gastroenteriti Olan Çocuklarda Ortalama Trombosit Hacminin Değerlendirilmesi” Türkiye Parazitoloji Dergisi, c.39, ss.205-8, 2015.
- [16] A. Pınar, Y. Akyön, A. Alp, S. Ergüven, “Dışkı Örneklerinde Gerçek Zamanlı Polimeraz Zincir Reaksiyonu ile Entemoeba histolytica Saptanmasında Duyarlı Bir DNA Saflaştırma Protokolü Uyarlanması”, Mikrobiyol Bul, c.44, ss.453-459, 2010.
- [17] O. Alver, O. Töre, “Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesindeki Bağırsak Parazit Olgularının Prevalansı ve Dağılımı”, Türkiye Parazitoloji Dergisi, c.30, s.4, ss. 296-301, 2006.
- [18] Y. Uyar, A. Taylan Özkan, “Amebiyazis, Giardiyazis ve Kriptosporidiyazis Tanısında Antijen Tarama Yontemlerinin Yeri”, Türkiye Parazitoloji Dergisi, c.33, s.2, ss. 140-150, 2009.
- [19] S. Kuk, A. Erensoy, N. Keleştemur, “Son Bir Yıl İçinde Fırat Üniversitesi Fırat Tıp Merkezi Parazitoloji Laboratuvarında Koproparazitolojik İnceleme Sonuçları”, Fırat Tıp Dergisi, c.11, s.2, ss. 113-115, 2006.
- [20] Ü. Çetinkaya, S. Yazar, S. Kuk, S. Ateş, B. Hamamcı, T. Gedikbaş, İ. Şahin “Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Parazitoloji Anabilim Dalı Laboratuvarında 2009-2010 Yılları Arasında Saptanan Bağırsak Parazitlerinin Dağılımı”, Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 18 (SupplA), ss. A93-A96, 2012.
- [21] O. B. Özgümüş, Ü. Efe, “Çamlıhemşin Sağlık Merkezi’nde Temmuz 2005-Ocak 2007 Yılları Arasında Saptanan Bağırsak Parazitlerinin Dağılımı”, Türkiye Parazitoloji Dergisi, c.31, s.2, ss.142- 144, 2007.
- [22] M. Kaplan, S. Aytaç, “İlkoğretim Çağındaki Çocuklarda Bağırsak Parazitlerinin Ağırlık ve Boy Persentil Değerlerine Etkisi”, Türk Mikrobiyoloji Cemiyeti Dergisi, c.34, ss. 51-55, 2004.
- [23] F. Köksal, İ. Başlantı, M. Samastı, “A Retrospective Evaluation of the Prevalence of Intestinal Parasites in Istanbul”, Türkiye Parazitoloji Dergisi, c. 34(3), ss.166-171, 2010.
- [24] N. Doğan, C. Demirüstü, “Eskişehir Osmangazi Üniversitesinin Beş Yıllık Bağırsak Paraziti Prevalansının Türlere ve Cinsiyetlere Göre Dağılımı”, Türkiye Parazitoloji Dergisi, c.32, s.2, ss.120- 125, 2008.
- [25] M. Köroğlu, Y. Yakupoğlu, R. Turhan, “Malatya Devlet Hastanesi Yedi Yıllık KorpoParazitolojik İnceleme Sonuçlarının Retrospektif Analizi”, Türkiye Parazitoloji Dergisi, c.31, s.3, ss. 201-204, 2007.
- [26] İ. Östan, İ. Mumcuoğlu, Ö. Kurt, K. Yereli, “Manisa Yöresinde Nozokomiyal Bağırsak Parazitozlarının Araştırılması”, Türkiye Parazitoloji Dergisi, c.28, s.1, ss.27-30, 2004.
- [27] R. Fotedar, D. Stark, N. Beebe, D. Marriott, J. Ellisand J. Harkness, “PCR Detection of Entamoeba histolytica, Entamoeba dispar and Entamoeba moshkovskii in Stool Samples from Sydney, Australia”, Journal of Clınıcal Mıcrobıology, c.45, s.3, ss. 1035-1037, 2007.
- [28] S. Roy, M. Kabir, D. Mondal, A. IK, W. Petri, R. Haque, (2017 23 şubat) Erişim: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15872237
- [29] V.V. Pereira, A.S. Conceição, L.H. Maximiano, Q.Belligolilde, “Laboratory diagnosis of amebiasis in a sample of students from southeastern Brazil and a comparison of microscopy with enzyme-linked immunosorbent assay for screening of infections with Entamoeba sp., “Revista da Sociedade Brasileira de Medicina Tropical, c.47, s.1, ss. 52-6, 2014.
- [30] A. Bayram, T. Oyur, A. Ünver, Ş. Aydemir, T. Özacar, S. Özensoy Töz, N. Turgay, “Gastrointestinal Sistem Yakınması Olan Hastalarda Dışkının Parazitolojik ve Bakteriyolojik
- [31] A. Çakar, S. Ergüven, A. Günalp, “Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Parazitoloji Laboratuvarında 5 Yıllık Süre İçinde İncelenen Örneklerde Parazit Saptanma Oranı”, Mikrobiyoloji Bülteni, c.36, ss. 207-213, 2002.
- [32] Ü. Karaman, N. Akkaya, Ö. Aycan, M. Atambay, N. Daldal, “Malatya Halk Sağlığı Laboratuvarında 1997-2001 Yılları Arasında Saptanan Bağırsak Parazitlerinin Epidemiyolojik Olarak Dağılımı”, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, c.11, s.1, 25-28, 2004.
- [34] S. Kaya, M. Demirci, R. Demirel, B. C. Arıdoğan, M. Öztürk, C. Şirin, “Isparta Şehir Merkezinde Bağırsak Parazitleri Prevalansı”, Türkiye Parazitoloji Dergisi, c.28, s.2, ss.103-105, 2004.
- [35] A. Kapdağlı, H. Ertabaklar, S. Yaman, S. Ertuğ, “Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Parazitoloji Laboratuvarına 2002 Yılında Başvuran Olgulardaki Bağırsak Parazitlerinin Değerlendirilmesi”, Türkiye Parazitoloji Dergisi, c.4, s.27, ss. 31-34, 2003.
- [36] M. Altındiş, O. C. Aktepe, Z. Çetinkaya, İ. H. Çiftçi, N. Kıyıldı, E. Akbıyık, “Afyon Kocatepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde Parazit Saptanma Oranları”, Kocatepe Tıp Dergisi, c.5, ss. 29- 32, 2004.
- [37] Ü. Karaman, A. Turan, F. Depecik, İ. Geçit, A. Özer, E. Karcı, M. Karadan, Sihhi ve Gayri Sihhi Müesseselerdeki İşletmeci ve Çalışanları ve Bağırsak Parazitlerinin Sıklığı, Türkiye Parazitoloji Dergisi,35 30-33(2011).
- [38] R. Yıldızhan, A. Deveci, A. Kolusarı, M. Kurdoğlu, E. Adalı, “Amipli Dizanteri ve Fetal Ölüm: Bir Olgu Sunumu”,Van Tıp Dergisi, c.15, s.4, ss. 112-113, 2008.
- [39] S. Yazar, O. Yaman, N. Gözkenç, İ. Şahin, “Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Parazitoloji Anabilim Dalı’na Başvuran Hastalarda Bağırsak Parazitlerinin Dağılımı”, Türkiye Parazitoloji Dergisi, c.29(4) ss.261-263, 2005.
- [40] G. Şengür, Y. A. Öner, “Köpeklerde Barsak Florasının, Barsak Parazitlerinin Araştırılması ve Çocuk Parklarındaki Kumların Dışkı ile Kontaminasyonundaki Rollerinin incelenmesi”, Türk Mikrobiyoloji Cemiyeti Dergisi, 3557-66, 2005.
- [41] O. Alver, T. Topaç, O. Töre, “Entamoeba histolytica Tanısında İki Metodun (Enzyme Linked Immunosorbent Assay (ELISA) ve Nativ-Lugol) Değerlendirilmesi”, Türkiye Parazitoloji Dergisi, 39 185-9, 2015.
- [42] A. Ünver, T. Oyur, Ö. Kurt, S. Özensoy Töz, N. Turgay, “Ocak 2010-Haziran 2011 Tarihleri arasında Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Parazitoloji Polikliniğinde Saptanan E. histolytica/dispar Olguları”, Kafkas Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi,18 (Suppl-A): ss.A201-A204, 2012.
- [43] A. Değirmenci, N. Sevil, K. Güneş, A. Yolasığmaz, N. Turgay, “Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Parazitoloji Laboratuvarında 2005 Yılı Boyunca Saptanan Bağırsak Parazitlerinin Dağılımı”, Türkiye Parazitoloji Dergisi, c.31(2), ss. 133-135, 2007.
- [44] S. Baştemir, K. Öncel, K. Yereli, A. Kilimcioğlu, C. Balcıoğlu, N. Girginkardeşler, “Celal Bayar Üniversitesi Hafsa Sultan Hastanesi Tıbbi Parazitoloji Laboratuvarında 2011-2015 Yılları
- [45] S. Usluca, T. İnceboz, L. Över, S. Tuncay, G. Yalçın, S. Şahin Arcak, S. Özkoç, Ü. Aksoy, Ç.Akısü, “Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi’nde 2005-2008 Yılları Arasında Saptanan Bağırsak Parazitlerinin Dağılımı”, Türkiye Parazitoloji Dergisi, c.34(1), ss. 27-31, 2010.
- [46] D. Stark, S. van Hal, R. Fotedar, A. Butcher, D. Marriott, J. Ellisand J. Harkness, “Comparison of Stool Antigen Detection Kits to PCR for Diagnosis of Amebiasis”, Journal of Clınıcal Mıcrobıology, c46(5), ss.1678–1681, 2008.
- [47] S. Kaya, A. Ergün, A. Aynalı, T. Öztürk, A. Özseven, E. Sesli Çetin, B. C. Arıdoğan, “Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Parazitoloji Labortuvarına başvuran hastalarda bağırsak parazitlerinin dağılımı”, Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, c.21(1), ss.16-19, 2014.
- [48] F. Yıldız Zeyrek, H. Özbilge, M. Fehmi Yüksel, D. Zeyrek, F.Sırmatel, “Şanlıurfa’da Parazit Faunası ve ELISA Yöntemi ile Dışkıda Entamoeba histolytica/Entamoeba dispar Sıklığı”, Türkiye Parazitoloji Dergisi, c.30(2), ss.95-98, 2006.
- [49] D. Yıldırım, M. Hasbek, N. Nur, “İshalli Hastalarda Bağırsak Amebiyazının Adezin Antijen Testi ve Direkt Mikroskopi ile İncelenmesi”, Türkiye Parazitoloji Dergisi, c. 38, ss.155-8, 2014.
- [50] N. Delialioğlu, G. Aslan, C. Öztürk, M. Bayer, G. Emekdaş, “Mersin İlinde İlkokul Çocuklarında Entamoeba histolytica Antikorlarının Araştırılması”, Türkiye Parazitoloji Dergisi c.28(4), ss.185-188, 2004.
- [51] İ. Şahin, S. Yazar, O. Yaman, N. Gözkenç, “Kayseri-Karpuzsekisi Havzasında Yaşayanlarda Bağırsak Parazitlerinin Araştırılması”, Türkiye Parazitoloji Dergisi, c.30(3), ss. 178-180, 2006.
- [52] E. Yula, Ö. Deveci, M. İnci, A.Tekin, “Bir Devlet Hastanesinde intestinal parazit dağılımı ve etiyolojik analiz raporu”, Klinik ve Deneysel Araştırmalar Dergisi, c.2(1), ss. 74, 2011.
- [53] O. Yaman, S. Yazar, H. Özcan, Ü. Çetinkaya, N. Gözkenç, S. Ateş, İ.Şahin, “2005-2008 Yılları Arasında Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Parazitoloji Laboratuarı’na Başvuran Hastalarda Bağırsak Parazitlerinin Dağılımı”, Türkiye Parazitoloji Dergisi, c.32(3), ss. 266 – 270, 2008.
- [54] M. Altındiş, “Afyon Sultandağı İlçesi Çocuklarında Hepatit A ve Hepatit E Enfeksiyon Prevalansı”, Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi, c.57(3),ss. 153–156, 2000.
- [55] Ü. Karaman, Ö. Enginyurt, Y. Dündar, M. K. Baykal, S.Gür, “Ordu ilinde bağırsak parazitleri sıklığı”, Dicle Tıp Dergisi, c.41(2), s. 368, 2014.
- [56] F. Z. Mengeloğlu, E. Aktaş, C. Külah, F. Beğendik Cömert, “Dışkı Örneklerinde ELISA Yöntemi ile Entamoeba histolytica’nın Saptanması”, Türkiye Parazitoloji Dergisi, c.33(1), ss. 1-3, 2009.
- [57] Y. Zer, İ. H. Kılıç, D. Işık Karagöz, M. Özaslan, İ. Karaoğlan, İ. Balcı, “Amoebiasis Tanısında Dışkı Örneklerinin Natif ve Trikrom Boyama Yöntemleri ile İncelenmesinin Karşılaştırılması”, İnfeksiyon Dergisi, c.23(4), ss. 179-183, 2009.
- [58] N. Delialioglu, G. Aslan, C. Ozturk, H. Ozturhan, S. Sen, G. Emekdas, “Detection of Entamoeba histolytica antigen in stool samples in Mersin”, Journal of Parasitology, c.94(2), ss. 530-532, 2008.
- [59] M. Aydın, G. Adıyaman, T. Kaya, S. Kuştimur, F.Doğruman Al, “Dışkıda Protozoonların Araştırılmasında Konvansiyonel ve Ticari Trikrom Boyama Yöntemlerinin Karşılaştırılması”, Kafkas Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi, c.18 (Suppl-A) ss.A155-A159, 2012.
- [60] G. Sönmez Tamer, Ş. Çalışkan, A. Wıllke, “Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Parazitoloji Laboratuvarına Başvuran Hastalarda Bağırsak Parazitlerinin Dağılımı”, Türkiye Parazitoloji Dergisi, c.32(2), ss.126-129, 2008.
- [61] H. Uslu, O. Aktas, M. H. Uyanik, “Dışkı ve Serum Örneklerinde Entamoeba histolytica Tanısında Çeşitli Tanı Yöntemlerinin Karşılaştırılması” Eurasian J Med, c.48, ss. 124-9, 2016 Erişim: http://www.eajm.org/sayilar/202/buyuk/124-129.pdf
- [62] O. Alver, O. Töre, “Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesindeki Bağırsak Parazit Olgularının Prevalansı ve Dağılımı”, Türkiye Parazitoloji Dergisi, c.30 (4), ss.296-301, 2006.
- [63] A. Ünver, S. Özensoy Töz, T. Oyur, Ö. Kurt, N. Turgay, “Ocak 2010–Haziran 2011 Tarihleri Arasında Entamoeba histolytica/dispar Olguları”, 17. Ulusal Parazitoloji Kongresi ve Kafkasya Ortadoğu Paraziter Hastalıklar Sempozyumu, Kars, Türkiye, s.198, 2011.
- [64] Oktay Alver, Tuncay Topaç, Okan Töre, “Gastrointestinal Yakınması Olan Hastalarda ELISA ile Entamoebahistolytica Spesifik Antijen Araştırılması”, 17. Ulusal Parazitoloji Kongresi ve Kafkasya Ortadoğu Paraziter Hastalıklar Sempozyumu, Kars, Türkiye, s.197, 2011.
- [65] İ. S. Koltaş, “Moleküler Parazit Hastalıklarında Moleküler Tanıda Neredeyiz?”17. Ulusal Parazitoloji Kongresi ve Kafkasya Ortadoğu Paraziter Hastalıklar Sempozyumu, Kars, Türkiye, s.36, 2011.
- [66] M. Hökelek, (2017 23 Şubat), “Gastrointestinal Sistem Örneklerine Yaklaşım: Paraziter Etkenler”, Erişim: https://www.google.com.tr/amp/docplayer.biz.tr/amp/15811984-Gastrointestinal-sistemorneklerine-yaklasim-paraziter-etkenler.html
- [67] A. T. Özkan, (2012 27 Haziran), “Dışkı Örneklerinde Parazitolojik İnceleme, Erişim:https://www.google.com.tr/url?sa=t&source=web&rct=j&url=http://klimud.org/public/uploads/ dosya/1354718020.pdf&ved=0ahUKEwilezOvJ2KbSAhXCjywKHY9aA38QFggZMAA&usg=AFQj CNER01v5ANM3zWZfksjCtTtL5SQ_qw
- [68] N. Daldal, M. Atambay, T. Çelik, “İshalli Olgularda Bağırsak Protozoonlarının Tanısında NativLugol Ve Trikrom Boyama Yöntemlerinin Karşılaştırılması”, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, c.9(3), c.175-178, 2002.
- [69] R.Fotedar, D.Stark, N.Beebe, D.Marriott, J.Ellis, J.Harkness. “Laboratory diagnostic techniques for Entamoeba species”, Clinical Microbiology Reviews, c.20(3), ss.511-532, 2007.
- [70] A. González-Ruiz, R. Haque, A. Aguirre, G. Castañón, A. Hall, F. Guhl, G. Ruiz-Palacios, “Value of microscopy in the diagnosis of dysentery associated with invasive Entamoeba histolytica”, Journal of Clinical Pathology, c.47(3), s. 236, 1994.
- [71] B. Aykan, K. Çağlar, S. Kuştimur, “Gaita Örneklerindeki Protozoonların Trikrom Boyası Kullanılarak Değerlendirilmesi”, Türkiye Parazitoloji Dergisi, c.29(1), ss. 34-38, 2005.
- [72] A. Çiçek, F. Duygu, A. Uzala Mızraklı, “Şanlıurfa Eğitim ve Araştırma Hastanesi Mikrobiyoloji Laboratuvarında İncelenen Parazitlerin Değerlendirilmesi”, Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, c.8(1), s. 22, 2011
- [73] T. Taş, E. Ayaz, E. Koçoğlu, Ö. Bucak, Ş. Karabörk, “Abant İzzet Baysal Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Laboratuarına Başvuran Hastalarda Bağırsak Parazitlerinin Dağılımı”, Abant Medical Journal, c.3(2), ss. 124-127, 2014.
- [74] C. Akdemir, A. Aydın, “Dumlupınar Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastalarında Entamoeba histolytica Prevalansı”, Kafkas Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi, c.18(Suppl-A), ss. A53-A56, 2012.
- [75] A. Bilgin Yılmaz, Y. Dicle, A. Aydın, Y. Göz, “Hakkari İli Akçalı Yatılı İlköğretim Bölge Okulu Öğrencilerinde Bağırsak Parazitlerinin Yaygınlığı”, Muş Alparslan Ünı̇versı̇tesı̇ Fen Bilimleri Dergisi, c.2(1), s. 201, 2014.
- [76] M. Özkan Arslan, B. Sarı, B. Kulu, N. Mor, “Kars Doğum ve Çocuk Bakımevi Hastanesine Gastrointestinal Yakınmalarla Başvuran Çocuklarda Bağırsak Parazitlerinin Yaygınlığı”, Türkiye Parazitoloji Dergisi, c32(3), ss.253-256, 2008.
- [77] E. Turhan, T. İnandı, M. Çetin, S.Taş, “Hatay İli Çocuk Esirgeme ve Yetiştirme Kurumlarında Kalan Çocuklarda Bağırsak Parazitlerinin Dağılımı”, Türkiye Parazitoloji Dergisi, c.33(1), ss.59-62, 2009.
- [78] G. Börekçi, F. Ota, B. Karataş, A.Özcan, “Mersin Kurdali Gecekondu Mahallesinde Yaşayan Ailelerde Barsak Parazitlerinin Araştırılması”, Türk Mikrobiyoloji Cemiyeti Dergisi, c.35, ss.50-56, 2005.
- [79] E. Küçükateş, B. Kocazeybek, H. Çakan, H. Mutlu, “Dışkı Örneklerinin Parazitolojik inceleme Sonuçları”, Türk Mikrobiyoloji Cemiyeti Dergisi, c. 32, s. 250, 2000.
- [80] C. Akdemir, R. Helvacı, “Kütahya’da Parazitoloji Laboratuvar Sonuçlarının 15 ve Üzeri Yaş Grubunda Değerlendirilmesi”, Türkiye Parazitoloji Dergisi, c.31(1), s. 37-40, 2007.