Çikolata Endüstrisinde Bulanık AHP Yöntemi ile Tedarikçi Seçimi

Alternatif tedarikçiler arasından en uygun olana karar vermeyi sağlayan tedarikçi seçimi problemi, tedarik zinciri performansını ve işletmenin başarısını artırmada etkili olan bir karar verme sürecidir. Tedarikçi seçimini değerlendirmede, kalite, fiyat, teslimat, performans, etkileşim gibi faktörler ve alt kriterlerin çok sayıda olması karmaşık bir yapı oluşturur. Bu çalışmada, bir çikolata üretim işletmesinde tedarikçi seçiminde önemli kriterleri belirleme amacıyla, Bulanık AHP Yöntemi kullanılmıştır. Veri toplama sürecinde, hazırlanan ikili karşılaştırma anketleri, işletmede görevli dört uzman ile yüz yüze görüşülerek doldurulmuştur. Verilerin analiz edilmesi sonucunda en iyi tedarikçi sıralaması tedarkçi3, tedarikçi 2 ve tedarikçi 1 olarak ortaya çıkmıştır. Tedarikçi 3, 0,4862 değeri ile en iyi tedarikçidir.

Anahtar Kelimeler:

Bulanık AHP, Çok Kriterli Karar Verme, Dilsel Değişkenler, Tedarikçi Seçimi

Supplier Selection With Fuzzy AHP Method In Chocolate Industry

The supplier selection problem, which enables to decide the most suitable one among the alternative suppliers, is a decision-making process that is effective in increasing the supply chain performance and the success of the business. Factors such as quality, price, delivery, performance, interaction and a large number of sub-criteria create a complex structure in evaluating supplier selection. In this study, the Fuzzy AHP Method was used to determine the important criteria for supplier selection in a chocolate production company. During the data collection process, the prepared pairwise comparison questionnaires were filled in by face-to-face interviews with four experts working in the enterprise. As a result of the analysis of the data, the best supplier ranking has emerged as supplier, supplier 2 and supplier 1.Supplier 3 is the best supplier with a value of 0.4862.

Keywords:

Fuzzy AHP, Multi-CriteriaDecisionMaking, LinguisticVariables, SupplierSelection.,

PDF

___

[1] G. Cagıl ve F. Çelik, "Bulanık Çok Kriterli Karar Verme Teknikleri ile Tedarikçi Seçimi; Bir Traktör Fabrikası Örneği", Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fen ve Mühendislik Dergisi, c. 23, sayı. 68, ss. 607-619, May. 2021.
[2] B.Coşkun, M.S.Yıldız ve M.Bayraktar, “Sürdürülebilir Tedarik Zinciri Yönteminde Tedarikçi Değerlendirme Kriterinin Dematel Yöntemiyle İncelenmesi ve Ahşap Sektöründe Bir Uygulama”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi , sayı 18 , ss. 618-648, 2022.
[3] C.Muralidharan, N.AnantharamanandS.G.Deshmukh, “VendorRating in PurchasingScenario: A ConfidenceIntervalApproach”, International Journal of Operations &Production Management, vol.21, pp. 1305-1325, 2001.
[4] Ç.Karabıçak, Ç.Pamuk ve G.Akman “Yeni Ürün Geliştirme Sürecinde Bulanık AHP & ORESTE Bütünleşik Yöntemi ile Tedarikçi Seçimi: Savunma Sanayisinde Bir Uygulama”, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi ,c. 8, sayı 2, ss. 788-807, 2021.
[5] C. Altınöz, “SupplierSelection in Textiles”, A FuzzyApproach, GraduateFaculty of North Carolina StateUniversity, Doctor of Philosophy, pp. 163, 2001.
[6] M. Eren, S. Shirnaz ve Ü. Şengül “Türkiye’de İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırılmasına Göre Düzey 2. Bölgelerin Ekonomik Etkinliklerinin DEA Yöntemi ile Belirlenmesi ve Tobit Model Uygulanması”, Yönetim Bilimleri Dergisi, c.11, sayı 21, ss. 75-99, 2013.
[7] Ç. Karabıçak, B. Özcan ve M. Kocabaş Akay, "Bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi Yöntemi Kullanılarak Bir Otomotiv Yan Sanayi Firmasında Tedarikçi Seçimi", Veri Bilimi, c. 3, sayı. 1, ss. 26-32, Tem. 2020
[8] G. Büyüközkan, “Multi-CriteraDecisionMakingFor E-Market Selection”, Internet Research, volume 14, pp. 139-154, 2004.
[9] A.Awasthi, K.Govindan ve S.Gold, “ Bulanık AHP-VIKOR Tabanlı Bir Yaklaşım Kullanarak Çok Katmanlı Sürdürülebilir Küresel Tedarikçi Seçimi”, Uluslararası Üretim Ekonomisi Dergisi, c. 195, ss.106-117, 2018.
[10] G.W Dickson, “An Analysis of VendorSelectionSystemsandDecisions”, Journal of Purchasing, Volume 2, pp. 5-17, 1966.
[11] A. Onat ve S. Kaçtıoğlu , "Bulanık AHP ve BULANIK TOPSIS Yöntemi ile Tedarikçi Seçimi: Perakende Sektöründe Bir Uygulama", İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, c. 19, sayı. 37, ss. 65-79, Haz. 2020.
[12] A. E. Yazgan ve H. Agamyradova, "SWARA ve MAIRCA Yöntemleri ile Bankacılık Sektöründe Personel Seçimi", Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, c. 16, sayı. 2, ss. 281-290, Ara. 2021.
[13] Y. Uluköy ve Y. Vatansever, “Kurumsal Kaynak Planlaması Sistemlerinin Bulanık AHP ve Bulanık MOORA Yöntemleriyle Seçimi: Üretim Sektöründe Bir Uygulama”, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, c. 11, sayı2, ss. 274-293, 2013.
[14] A. Öztürk, İ. Ertuğrul ve N. Karakaşoğlu, "Nakliye Firması Seçiminde Bulanık AHP ve Bulanık Topsis Yöntemlerinin Karşılaştırılması", Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, c. 25, sayı. 2, ss. 785-824, Mar. 2015.
[15] G. Ayyıldız, “CIM Yatırımlarının Bulanık AHP Yöntemi ile Değerlendirilmesi”, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2003.
[16] T.L.Saaty, “Axiomatic Foundation Of TheAnalyticHierarchyProcess”, Management Science, vol. 32, pp. 841-855, 1986.
[17] C.Kahraman, D. RuanandandU. Cebeci, “Multi-Attribute of Catering Service Companies Using Fuzzy AHP: The Case of Turkey”, International Journal of Production Economics, volume 87, pp. 171-184, 2004. [18] Chan, S. Kumar, “Global SupplierDevelopment ConsideringRisk FactorsUsing FuzzyExtended AHP BasedApproach”,Omega, volume 35, pp 417-431,2007.
[19] H. Başlıgil, “TheFuzzyAnalyticHıerarchyProcessFor Software SelectionProblems”, Yıldız Teknik Üniversitesi, Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, c.3, ss.24-33, 2005.
[20] M. Tekeş, “Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemleri ve Türk Silahlı Kuvvetlerinde Kullanılan Tabancaların Bulanık Uygunluk İndeksli Analitik Hiyerarşi Prosesi ile Karşılaştırılması”, İstanbul Teknik üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2002.
[21] E. Aydın ve G. Cagıl,“Bulanık Ahp ve Bulanık Hedef Yaklaşımı ile Hammadde Tedarikçisi Seçimi “, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi , c. 9, sayı 5 , ss. 3568-3597, 2020.
[22] D.Y. Chang, “Application Of TheExtented Analysis Method on Fuzzy AHP”, European Journal of Operational Research, volume95, 1996.
[23] E. Cömert ve F. Yener, “Bir Gıda Firması İçin Bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi ile Depo Yeri Seçimi “, Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, c.2 sayı 2, ss 161-177, Ar. 2016.