Orta Gelir Tuzağındaki Ülkelerde Finansal İstikrarın Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Dinamik Panel Veri Analizi

Finansal istikrarsızlık; belirsizlikleri artırarak, tüketim, tasarruf ve yatırım kararlarını bozarak bir ülkenin uzun vadeli ekonomik büyümesini olumsuz etkileyebilir ve ekonomik krizlere yol açabilir. Bu nedenle orta gelir tuzağından çıkmayı hedefleyen ülkelerin sürdürülebilir ekonomik büyüme stratejisi için finansal istikrar kritik bir öneme sahiptir. Bu çalışmanın amacı, orta gelir tuzağına yakalanmış görünen 32 ülkede, 1990-2019 dönemi için finansal istikrarın ekonomik büyüme üzerindeki etkisini araştırmaktır. Finansal istikrar göstergeleri, banka Z skorları ve tahsili gecikmiş banka kredilerinin toplam brüt kredilere oranı göstergesi ile ölçülmüştür. Çalışmada, dinamik panel veri analizi için sistem GMM tahmin yöntemi tercih edilmiştir. Ampirik bulguların sonuçları şöyledir: 1) Banka Z skorundaki artışın ekonomik büyümeye olan etkisi pozitif ve anlamlıdır. 2) Tahsili gecikmiş banka kredilerinin toplam brüt kredilere oranındaki bir düşüşün ekonomik büyüme üzerindeki etkisi pozitif ve anlamlıdır. 3) Kontrol değişkenler olarak modele dahil edilen; ticari dış açıklık, doğrudan yabancı yatırımlar ve eğitimin ekonomik büyümeyi pozitif etkilediği görülmektedir. 4) Ülkeye özgü finansal krizlerin ekonomik büyümeye olan etkisini yakalayabilmek için kullanılan finansal kriz kuklasının, ekonomik büyümeye etkisi ise negatiftir. Merkez bankaları ve hükümetler, ekonomik büyümeyi hızlandırabilecek bankacılık sistemlerinin istikrarını güçlendirmeye yönelik düzenlemeleri hayata geçirmeli, finansal istikrar ve ekonomik büyüme arasındaki bağlantıyı geliştirmek için elverişli finansal ortamları teşvik etmelidir. Bu çalışma, orta gelir tuzağında olan ülkeler için finansal istikrar kanalıyla ekonomik büyümeyi hızlandırmak konusunda genel bir çerçeve sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Orta gelir tuzağı, finansal istikrar, banka Z skoru, sistem GMM yöntemi

Impact of Financial Stability on Economic Growth in Countries in Middle Income Trap: Dynamic Panel Data Analysis

Financial instability can negatively impact a country's long-term economic growth and lead to economic crises by increasing uncertainties and disrupting consumption, savings, and investment decisions. Therefore, for countries aiming to escape the middle-income trap, financial stability holds critical importance as a sustainable economic growth strategy.The objective is to investigate the impact of financial stability on economic growth in 32 countries seemingly caught in the middle-income trap during the period of 1990-2019. Financial stability indicators are measured using bank Z-scores and the ratio of non-performing bank loans to total gross loans. The study employs the system Generalized Method of Moments (GMM) estimation method, which is suitable for dynamic panel data analysis. The results of the empirical findings are as follows: 1) The effect of an increase in the Bank Z score on economic growth is positive and significant. 2) A decrease in the ratio of non-performing bank loans to total gross loans is positive and significant on economic growth. 3) Foreign direct investments, trade openness and education, which are included in the model as control variables, appear to positively affect economic growth. 4) The financial crisis dummy, which is used to capture the effect of country-specific financial crises on economic growth, has a negative effect on economic growth.. Central banks and governments should implement regulations to strengthen the stability of banking systems, which can accelerate economic growth. They should also promote favorable financial environments to enhance the connection between financial stability and economic growth. This study provides a general framework for accelerating economic growth through financial stability for countries in middle income trap.

Keywords:

Middle income trap, financial stability, bank Z score, system GMM method,

PDF

___

Alancıoğlu, E., Arslan, İ. ve Bayraktutan, Y. (2019). Orta gelir tuzağı, nedenleri ve çıkış politikaları. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 11(21), 472-486.
Albulescu, C. T., Briciu, L., ve Coroiu, S. I. (2010). Determinants of foreign direct investment in CEECs: the role of financial stability. Scientific Annals of the “Alexandru Ioan Cuza”. Economic Sciences Section, Special, 1(2), 85-96.
Alsamara, M., Mrabet, Z., Jarallah, S., ve Barkat, K. (2019). The switching impact of financial stability and economic growth in Qatar: Evidence from an oil-rich country. The Quarterly Review of Economics and Finance, 73, 205-216.
Alçın, S., ve Güner, B. (2015). Orta gelir tuzaği: Türkiye üzerine bir değerlendirme. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 37(1), 27-45.
Altunç, Ö.F. (2018). Orta gelir tuzağından çıkış stratejisi olarak uluslararası rekabetgücü üzerine bir inceleme. The Journal of Academic Social Science, 6(83), 64-79, doi:10.16992/ASOS.14368.
Bayar, Y., Borozan, D., ve Gavriletea, M. D. (2021). Banking sector stability and economic growth in post‐transition European Union countries. International Journal of Finance & Economics, 26(1), 949-961.
Bozkurt, E., Bedir, S., Özdemir, D., ve Çakmak, E. (2014). Orta gelir tuzağı ve Türkiye örneği. Maliye Dergisi, 167, 22-39.
Cai, F. (2012). Is there a “Middle‐income Trap”? theories, experiences and relevance to China. China & World Economy, 20(1), 49-61.
Creel, J., Hubert, P., ve Labondance, F. (2015). Financial stability and economic performance. Economic Modelling, 48, 25-40.
Ballı, E., Manga, M. ve Güreşçi, G. (2019). Orta gelir tuzaği: Türkiye üzerine ampirik bir analiz. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 59, 48-60.
Bayar, G. (2016). Türkiye ve orta gelir tuzağı: Eğitimin önemi. Akdeniz İİBF Dergisi, 16(34), 45-78.
Batuo Enowbi, M., ve Kupukile, M. (2012). Financial instability, financial openness and economic growth in african countries. Available at: https://mpra.ub.uni-muenchen.de/43340/.
Bozkurt, E., Bedir, S., Özdemir, D., ve Çakmak, E. (2014). Orta gelir tuzağı ve Türkiye örneği. Maliye Dergisi, 167, 22-39.
Dalgıç, B., İyidoğan, P. V., ve Balıkçıoğlu, E. (2014). Orta gelir tuzağından çıkışta hangi faktörler. Maliye Dergisi, 167, 116-125.
Egawa, A. (2013). Will income inequality cause a middle-income trap in Asia? Working Paper No. 2013/06, Bruegel.
Eğilmez, M. (2012). Orta gelir tuzağı ve Türkiye, https://www.mahfiegilmez.com/2012/12/orta-gelir-tuzag-ve-turkiye.html, Erişim Tarihi: 02.08.2023.
Eichengreen, B., Park, D., ve Shin, K. (2013). Growth slowdowns redux: New evidence on the middle-income trap (No. w18673). National Bureau of Economic Research.
Ener, M., ve Karanfil, M. (2015). Türkiye ekonomisinde tasarruf açığının orta gelir tuzağı üzerine etkisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 10(2), 31-46.
Erdem, E., İlgün, M. F., ve Dumrul, C. (2011). Finansal istikrarın bankacılık sisteminin borç verme politikaları üzerindeki etkisi: 2008 küresel krizi çerçevesinde Türkiye üzerine bir inceleme. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 5(1), 9-34.
EROĞLU, E. (2018). Makro ihtiyati politikalar: Türkiye uygulaması ve uygulamanın hanehalkı borçluluğuna etkileri. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Bankacılık ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdürlüğü, Uzmanlık Yeterlik Tezi.
Fell, J., ve Schinasi, G. (2005). Assessing financial stability: Exploring the boundaries of analysis. National Institute Economic Review, 192(1), 102-117.
Felipe, J., Kumar, U., ve Galope, R. (2017). Middle-income transitions: trap or myth?. Journal of the Asia Pacific Economy, 22(3), 429-453.
Felipe, J., Abdon, A., ve Kumar, U. (2012). Tracking the middle-income trap: What is it, who is in it, and why?. Levy Economics Institute, Working Paper, (715).
Gill, I. S., Kharas, H. J., ve Bhattasali, D. (2007). An East Asian renaissance: Ideas for economic growth. World Bank Publications.
Jitsuchon, S. (2012). Thailand in a Middle-income Trap. TDRI Quarterly Review, 27(2), 13-20.
Griffith-Jones, S. (2016). Achieving financial stability and growth in Africa. In Financial Liberalisation: Past, Present and Future (pp. 133-175). Cham: Springer International Publishing.
Han, C., Phillips, P. C., ve Sul, D. (2014). X-differencing and dynamic panel model estimation. Econometric Theory, 30(1), 201-251.
Kellard, N. M., Kontonikas, A., Lamla, M. J., Maiani, S., ve Wood, G. (2022). Risk, financial stability and FDI. Journal of International Money and Finance, 120, 102232. https://doi.org/10.1016/j.jimonfin.2020.102232.
Karamelikli, H., ve Bayar, Y. (2016). Makroekonomik ve finansal istikrarın ekonomik büyüme üzerindeki etkisi: Türkiye örneği. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 12(12), 225-236.
Kaya, Z., Tokucu, E., AYKIRI, M., ve Durmuş, C. (2015). Türkiye ekonomisinde orta gelir tuzağı ve ödemeler bilançosu kısıtı. In International Conference on Eurasian Economies, 830-840.
Kharas, H., ve Kohli, H. (2011). What is the middle income trap, why do countries fall into it, and how can it be avoided?. Global Journal of Emerging Market Economies, 3(3), 281-289.
Labra, R., ve Torrecillas, C. (2018). Estimating dynamic Panel data. A practical approach to perform long panels. Revista Colombiana de Estadística, 41(1), 31-52.
Larson, G. M., Loayza, N., ve Woolcock, M. (2016). The middle-income trap: myth or reality?. World Bank Research and Policy Briefs, (104230).
Lee, J. W. (2020). Convergence success and the middle‐income trap. The Developing Economies, 58(1), 30-62.
Lin, J. Y., ve Treichel, V. (2012). Learning from China's rise to escape the middle-income trap: a new structural economics approach to Latin America. World Bank Policy Research Working Paper, (6165).
Lin, J. Y., ve Wang, Y. (2020). Structural change, industrial upgrading, and middle-income trap. Journal of Industry, Competition and Trade, 20, 359-394.
Ljaz, S., Hassan, A., Tarazi, A., ve Fraz, A. (2020). Linking bank competition, financial stability, and economic growth. Journal of Business Economics and Management, 21(1), 200-221.
Mande, B. T., Salisu, A. A., Jimoh, A. N., Dosumu, F., ve Adamu, G. H. (2020). Financial stability and income growth in emerging markets. Buletin Ekonomi Moneter dan Perbankan, 23(2), 201-220.
Manolescu, C. M., ve Manolescu, E. (2017). The financial stability index-An insight into the financial and economic conditions of Romania. Theoretical & Applied Economics, XXIV(4), 5-24.
Manu, L. P., Adjasi, C. K., Abor, J., ve Harvey, S. K. (2011). Financial stability and economic growth: a cross-country study. International Journal of Financial Services Management, 5(2), 121-138.
Mishkin, F. S. (1999) Lessons from Asian Crisis, NBER Working Paper Series, No:7102, 1-24.
Mutlutürk, Ş. (2012). Makro ihtiyati politika aracı olarak zorunlu karşılıkların kullanılması: Türkiye örneği ve bankacılık sektörü üzerine etkisi. Bankacılar Dergisi, 81, 102-120.
Özçağ, M., Bozdaglioglu, E. Y., ve Kucukkaya, H. (2019). Geçiş ekonomilerinde doğrudan yabancı yatırımların ekonomik büyüme üzerine etkisi: Dinamik panel veri analizi. Business and Economics Research Journal, 10(1), 41-54.
Paus, E. (2012). Confronting the middle income trap: insights from small latecomers. Studies in comparative international development, 47, 115-138.
Rahman, M. M., Rana, R. H., ve Barua, S. (2019). The drivers of economic growth in South Asia: evidence from a dynamic system GMM approach. Journal of Economic Studies, 46(3), 564-577.
Roodman, D. (2009). How to do xtabond2: An introduction to difference and system GMM in Stata. The stata journal, 9(1), 86-136.
Soedarmono, W., Machrouh, F., ve Tarazi, A. (2011). Bank market power, economic growth and financial stability: Evidence from Asian banks. Journal of Asian Economics, 22(6), 460-470.
Stewart, R., Chowdhury, M., ve Arjoon, V. (2021). Bank stability and economic growth: trade-offs or opportunities?. Empirical Economics, 61(2), 827-853.
Tok, D. ve Uzunöz, M. (2019). Gelişmekte olan ülkelerde orta gelir tuzağı: Literatür taraması. Yildiz Social Science Review, 5(1) , 23-38 . doi: 10.51803/yssr.514097.
Tuncel, C. O. (2014). Orta gelir tuzağı ve inovasyon politikaları: Doğu Asya deneyimi ve Türkiye için dersler. Maliye Dergisi, 167, 40-70.
Ünlü, F., ve Yıldız, R. (2018). Orta gelir tuzağının belirleyicileri: Diskriminant analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 32(1), 45-64. Ye, L., ve Robertson, P. E. (2016). On the existence of a middle‐income trap. Economic record, 92(297), 173-189.
Yeldan, E., Taşçı, K., Voyvoda, E., ve Özsan, E. (2013, October). Dualite tuzağından çıkış: Türkiye için bir bölgesel genel denge modeli. In EY International Congress on Economics I (EYC2013), October 24-25, 2013, Ankara, Turkey (No. 306). Ekonomik Yaklasim Association.
Yıldız, F. ve Bayraktar, Y. (2017). Kırılgan sekizli ülkelerinin orta gelir tuzağına uzaklığının ölçülmesi: Karşılaştırmalı bir analiz. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(5), 110-128. https://dergipark.org.tr/tr/pub/klujfeas/issue/32183/356650.
Yıldız, F. ve Bayraktar, Y. (2021). Kırılgan beşli ülkeleri orta-gelir tuzağında mı?: Gelir yakınsaması ve panel veri analizine dayalı ampirik bir inceleme . Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 16(56) , 451-477. doi: 10.14783/maruoneri.927490.
Younsi, M., ve Nafla, A. (2019). Financial stability, monetary policy, and economic growth: Panel data evidence from developed and developing countries. Journal of the Knowledge Economy, 10, 238-260.
Weber, A. A. (2008). Financial market stability. London School of Economics, London, 1-17.
Zhang, L., Yi, H., Luo, R., Liu, C., ve Rozelle, S. (2013). The human capital roots of the middle income trap: The case of China. Agricultural Economics, 44(1), 151-162.
Zülfüoğlu, Ö. (2019). Finansal istikrar ve ekonomik büyüme amaçları bağlamında optimal finansal regülasyon çerçevesinin oluşturulması. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(19), 490-510.