Yenice-Saraycık (Demirci, Manisa) civarındaki zeolitik tüflerinin mineralojik ve petrografik incelenmesi
Bu çalışmada Demirci’nin (Manisa) güney batısında, Yenice-Saraycık civarındaki zeolitik tüflerin mineralojik ve petrografik özellikleri polarizan mikroskop ve X-ışını difraktometre (XRD) yöntemleri kullanılarak incelenmiştir. Mikroskobik gözlemler tüflerin camsı yapıda olduğunu, bununla birlikte az miktarda kristal ve kaya parçaları içerdiğini göstermektedir. Kristaller kuvars, plajiyoklaz, potasyum feldispat ve az miktarda biyotittir. Camsı özellik gösteren tüfler zeolitlere ve bazı diğer minerallere dönüşmüştür. Tüf örneklerinde yapılan XRD analizleri mikroskobik çalışmaları destekler niteliktedir. XRD çalışmaları tüflerin yaygın olarak klinoptilolit-höylandit gibi zeolit minerallerine dönüştüğünü göstermektedir. Smektit tüf örneklerinde zeolitlerle birlikte görülen en yaygın kil mineralidir. Bununla birlikte bazı tüf örneklerinin kaolinit ve/veya klorit içerdiği belirlenmiştir. Örneklerin birçoğunda kuvars, potasyum feldispat, plajiyoklaz ve mika/illit saptanmıştır. Saraycık bölgesi civarındaki zeolitik tüflerde kaolinit/klorit ile birlikte Opal-CT mineraline rastlanmıştır
Mineralogical and petrographic study of zeolitic tuffs from YeniceSaraycık (Demirci, Manisa), Turkey
The mineralogical and petrographic properties of the zeolitic tuffs around the Yenice-Saraycık, southwestern of Demirci (Manisa), were studied by using the polarizing microscope and powder X-ray diffraction (PXRD). Microscopic observations revealed that the tuffs are dominated volcanic glass however, contain small amounts of crystal and rock fragments. The crystal fragments consist mainly of quartz, k-feldspar, plagioclase and trace amounts of biotite. The glassy tuffs were altered to zeolites and other minerals. PXRD analysis of the tuff samples supports the microscopic observations. The PXRD results showed that the tuffs are mainly altered to zeolite minerals, clinoptilolite-heulandite. Smectite is the most common clay mineral coexisting with zeolites. However, kaolinite and/or chlorite were detected in some zeolitic tuff examined. Quartz, plagioclase, K-feldspar and mica/illite were determined in the most of samples. Additionally, opal-CT was found together with kaolinite/chlorite in zeolitic tuffs near the Saraycık area.
___
- [1] Iijima, A. 1980. Geology of natural
zeolites and zeolitic rocks, Pure
and Appl. Chem. vol 52, page
2115-2130.
- [2] Kacmaz, H. and Kokturk, U. 2004.
Geochemistry and mineralogy of
zeolitic tuffs from Alacati (Cesme)
area, Turkey. Clays Clay Miner.
52, 705–713.
DOI:10.1346/CCMN.2004.052060
5
- [3] Esenli, F. 1993. Gördes Neojen
havzasının asitik tüflerinde
zeolitleşme (hoylanditklinoptilolit
tip) ile meydana gelen kimyasal değişimler.
Türkiye Jeoloji Bülteni, 36/2, 37-
44.
- [4] Gundogdu, M.N., Yalcin, H., Temel,
A., Clauer, N. 1996. Geological,
mineralogical and geochemical
characteristics of zeolite deposits
associated with borates in the
Bigadiç, Emet and Kırka Neogene
lacustrine basins, Western
Turkey. Mineral. Deposita 31,
492–513.
- [5] Kacmaz, H. 2016. Major, trace and
rare earth element (REE)
characteristics of tuffs in the
Yenice-Saraycık area (Demirci,
Manisa), Western Anatolia,
Turkey. 168, 169-176. DOI:
10.1016/j.gexplo.2016.06.014
- [6] Maden Tetkik Arama, MTA. 1976.
Koprubasi Bolgesi Uranyum
yataklarına ait rapor. MTA
Enstitusu, Radyoaktif Mineraller
ve Komur Dairesi Baskanlıgı,
Radyoaktif Mineraller Arama
Servisi, Ankara.
- [7] Pettijohn, F.J. 1957. Sedimentary
Rocks, 2nd edition. Harper and
Row, New York.
- [8] Fastovsky, D.E., Hermes, O.D.,
Strater, N.H., Bowring,S.A., Clark,
J.M., Montellano, M., and
Hernández, R.,R. 2005. Pre-Late
Jurassic, fossil-bearing volcanic
and sedimentary red beds of
Huizachal Canyon, Tamaulipas,
México, in Anderson, T.H., Nourse,
J.A., McKee,J.W., and Steiner, M.B.,
eds., The Mojave-Sonora
Megashear Hypothesis:
Development, Assessment, and
Alternatives: Geological Society of
America Special Paper 393, p.
401–426.
- [9] Tucker, M.E. 2001. Sedimentary
Petrology: An Introduction to the
Origin of Sedimentary Rocks, 3rd
Edition, Wiley-Blackwell, 272
pages.
- [10] Hay R.L. 1986. Geologic
occurrence of zeolites and some
associated minerals. Pure & Appl.
Chem., Vol. 58, No. 10, page.
1339-1342. DOI:
10.1351/pac198658101339
- [11] Ghiara, M.R., Petti, C., Franco, E.,
Lonis, R., Luxoro, S. And Gnazzo,
L. 1999. Occurrence of
clinoptilolite and mordenite in
Tertiary calc-alkaline
pyroclastites from Sardinia
(Italy). Clays and Clay Minerals,
47, 319-328. DOI:
10.1346/CCMN.1999.0470308
- [12] Cocheme, J.-J., Leggo, P.J., Damian,
G., Fulop, A., Ledesert, B. and
Grauby, O, 2003. The mineralogy
and distribution of zeolitic tuffs in
the Maramures Basin, Romania.
Clays and Clay Minerals, 51, 599 -
608. DOI:
10.1346/CCMN.2003.0510602
- [13] Brathwaite, R.L. 2003. Geological
and mineralogical
characterization of zeolites in
lacustrine tuffs, Ngakuru, Taupo
Vocanic Zone, New Zealand. Clays
and Clay Minerals, 51,589-598.
DOI: 10.1346/CCMN.
2003.0510601
- [14] Noh, J.H. and Kim, S.J. 1986.
Zeolites from Tertiary tuffaceous
rocks in Yoengil area, Korea. in
New developments in zeolite
science and technology, 28,. Proc.
of the Seventh Int. Zeol. Conf., ed.
Murakami, Y., Iijima, A., and
Ward, J.W., Kondansha and
Elsevier, Tokyo, 59-66.