Tarih boyunca toplumların ticaret hayatında tüketicinin korunması meselesi, güncelliğini hiçbir zaman kaybetmemiş bir konudur. Bu süreçte tüketiciyi korumak için geliştirilen yöntemlerin başında hiç kuşkusuz üretimde standardizasyonun ve kalitenin sağlanması, ölçü ve tartı kontrolü, çarşı ve pazarların düzenlenmesi ve denetlenmesi yer almaktadır. İslâm hukuku kaynakları açısından baktığımızda, tüketicilerin aldatılmaması ve haklarının korunması için muhayyerlik müessesesinin geliştirildiğini görüyoruz. İslam’ın ilk dönemlerinden beri kusurlu mal ve hizmetlere karşı tüketicilerin korunmasına yönelik birtakım tedbirler alınmış ve tüketicilere böyle bir durumla karşı karşıya kaldıklarında akdi bozma hakkı tanınmıştır. Alıcı ve satıcı arasındaki ihtilafları çözmek, hakları teminat altına almak, mal ve hizmet standardını korumak için Hz. Peygamber’den bugüne kadar bir takım kurum ve kuruluşlar da bulunmaktadır. İşte bu tebliğde İslam tarihi boyunca tüketici ve tüketici hakları ile ilgili ortaya konmuş hukuki tedbirlerden, özellikle Osmanlı uygulamasında karşımıza çıkan esnaf örgütleri ve esnaf denetleme faaliyetlerinden hareketle üretici ve tüketici arasındaki uyuşmazlıkların çözümünde takip edilen çeşitli metotlardan bahsedilecektir.