Boşanma Sisteminin Yargılamada Doğurduğu Temel Hak İhlâlleri ve İspat Sorunları

Bu çalışmada, medenî yargılama sisteminin önemli sayılabilecek sorunlarından biri olan boşanma davalarında hukuka aykırı delil sorunu, güncel hukukî gelişmeler ışığında ele alınacaktır. Boşanma davalarında başta özel hayatın ve diğer temel hakların korunması, esasında çift yönlü bir özelliğe sahiptir: Birincisi yargılama sürecinde kişilik haklarının korunması gereği , medenî yargıda en fazla görülen dava türlerinden biri olan boşanma davaları açısından sorunlu bir konudur. Özellikle Türk hukuk uygulamasında kişiler boşanma davalarında iddialarını ispat edebilmek amacıyla, çoğu zaman karşı tarafın kişilik haklarını ve diğer temel haklarını ihlâl edecek birtakım ispat faaliyetlerine dâhil olabilmektedir. Temel haklara ve kişilik haklarına yapılan müdahalelerin hukuka aykırılığı ise, konunun ikinci yönü olan hukuka aykırı yollardan elde edilen delil sorununu gündeme getirmektedir. Zira, kişilik haklarına ve diğer temel haklara yapılacak haksız müdahaleler, çoğunlukla yargısal prosedürde ve özellikle ispat sürecinde, hukuka aykırı delil sorunu ile sonuçlanabilecektir. Dolayısıyla bu çalışma bir yönüyle kişilik haklarının ve diğer temel hakların yargısal süreçte korunması gereğinden hareket ederken, diğer yönüyle temel haklara müdahale neticesinde oluşacak hukuka aykırı delil sorununu boşanma davaları yönünden ele almaktadır.

PDF

___

Akgündüz, A.; Türk Hukuk Tarihi, Osmanlı Araştırmaları Vakfı, İstanbul 2011.
Akil, C.; Yargıtay Kararları Işığında Medeni Yargılama Hukukunda Hukuka Aykırı Biçimde Elde Edilmiş Delillerin Değerlendirilip Değerlendirilemeyeceği Meselesi, AÜHFD [2012], C. 61, S. 4, s. 1223-1270.
Akyol, F.; Boşanmada Manevi Tazminat (Yayımlanmamış YL Tezi, Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü), Erzincan 2013.
Akyürek, G.; Ceza Yargılamasında Hukuka Aykırı Delillerin Değerlendirilmesi Sorunu, TBB Dergisi [2012], S. 101, s. 61-82.
Alangoya, Y./Yıldırım, K./Deren-Yıldırım, N.; Medenî Usul Hukuku Esasları, 7. Bası, Beta 2009.
Aras, B.; Boşanma Davalarında Yargılama Usûlü ve Aile Mahkemeleri, Adalet Yayınevi 2011.
Aras, B.; Roma Hukukundan Günümüze Boşanma Davalarında Yargılama Usûlü(Yayımlanmamış YL Tezi), Ankara 2005. (Roma Hukuku) Arslan Öncü, G.; Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde Özel Yaşamın Korunması Hakkı, Beta Yayınları 2011.
Arslandoğan Kurşuncu, B.; Boşanma Davalarında Yargılama Usûlü (Yayımlanmamış YL Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü), İstanbul 2007.
Artuk, M. E./Gökcen, A./Yenidünya, A. C.; Ceza Hukuku Özel Hükümler, 14. Baskı, Ankara 2014.
Ateş, M.; HMK Yargıtay İlke Kararları, 2. Bası, Cilt II, Yetkin Yayınları 2014. (Şerh)
Ateş, M.; Hukuk Yargılamasında ve Özellikle Boşanma Davalarında Hukuka Aykırı Deliller, Terazi Hukuk Dergisi [Şubat 2008], S. 18, s. 89-105.
Aydın, Â.; Türk Hukuk Tarihi, Beta 2010.
Baarsma, N. A.; The Europeanisation of International Family Law, Springer 2011.
Başpınar, M.; Boşanmanın Mali Sonuçları ve Özellikle Maddi ve Manevi Tazminat (Yayımlanmamış YL Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü), İstanbul 2008.
Baumgärtel, G.; Ausprägung der prozessualen Grundprinzipien der Waffengleicheit und der fairen Prozeβführung im zivilprozessualen Beweisrecht, in: Festschrift Franz Matscher zum 65. Geburtstag, Verfahrensgarantien im nationalen und internationalen Prozessrecht, Wien 1993, s. 29-39. (Waffengleicheit)
Baumgärtel, G.; Die Verwertbarkeit rechtswidrig erlangter Beweismittel im Zivilprozess, Festschrift für Ulrich Klug zum 70. Geburtstag, Band II, Dr. Peter Deubner Verlag 1983, s. 477-492.
Baygın, C.; Soybağı Hukuku, Oniki Levha 2010.
Berkin, N.; Tatbikatçılara Medeni Usul Hukuku Rehberi, İstanbul 1980.
Belgesay, M. R.; Aile Hayatı ve Boşanma ve Kaziyei Muhkemeye İtiraz, Ahmet Esat Arsebük’ün Aziz Hâtırasına Armağan, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayımı 1958, s. 215-270.
Bolayır, N.; Hukuk Yargılamasında Delillerin Toplanmasında Tarafların ve Hâkimin Rolü, Vedat Kitapçılık 2014.
Budak, A. C.; Prof. Dr. Baki Kuru’nun “Nizasız Kaza” İsimli Eserinden Beri Çekişmesiz Yargı Alanında Meydana Gelen Başlıca Değişiklikler, 75. Yaş Günü İçin Prof. Dr. Baki Kuru Armağanı, Ankara 2004, s. 273- 303.
Burcuoğlu, H.; Alman Hukukunda Yeni Boşanma Sistemi ve Bu Sistem Işığında Türk Boşanma Hukukuna İlişkin Bazı Öneriler, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası (1982-1983), C. 48, S. 1-4, s. 113-140.
Cansel, E.; Boşanmanın Dayandığı Esaslar, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi 50. Yıl Armağanı 1925-1977, Cilt II, Boşanma Hukuku Haftası, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları No. 407, 1977, s. 67-112.
Centel, N./Zafer, H.; Ceza Muhakemesi Hukuku, 11. Bası, Beta 2014.
Cin, H.; Eski Hukukumuzda Boşanma, 2. Baskı, Konya 1988.
Cin, H./Akyılmaz, G.; Türk Hukuk Tarihi, Konya 2011.
Çınar, A. R.; Hukuka Aykırı Kanıtlar, TBBD, 2004/55, s. 31-64.
Demirhan, B.; İslam ve Türk Hukukunda Kazâî Boşanma Sebepleri (Yayımlanmamış YL Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü), İstanbul 2013.
Eren, F.; Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 10. Bası, İstanbul 2008.
Ersoy, A.; Aile Hukukumuzda Boşanma Sebebi Olarak Pek Kötü veya Ağır Derecede Onur Kırıcı Davranış (Yayımlanmamış YL Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü), İstanbul 2010.
Feyzioğlu, F. N.; Aile Hukuku, 3. Baskı, Filiz Kitabevi 1986.
Fink, A.; Die Verwertbarkeit rechtswidrig erlangter Beweismittel im Zivilprozess, 1994 Köln.
Frier, B. W./McGinn, T. A. J.; A Casebook on Roman Family Law, Oxford University Press 2004.
Gilles, P. [Çev.: Pekcanıtez, H.]; Yargı Faaliyetinde Kişiliğin ve Kişilik Alanının Korunması, İzmir Barosu Dergisi, Ocak 1996, Y. 61, s. 9-28.
Güneşlioğlu, F.; Boşanma ve Boşanmanın Hukukî Sonuçları, (Yayımlanmamış YL Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü), İstanbul 2009.
Gürdoğan, B.; Boşanma Davalarına İlişkin Usûl Hükümleri, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi 50. Yıl Armağanı 1925-1977, Cilt II, Boşanma Hukuku Haftası, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları No. 407, 1977, s. 205-218.
Gürsoy, K. T.; Boşanma Hukukunun Tarihî Gelişimine Genel Bir Bakış ve Boşanma Sebeplerinde En Yeni Eğilimler, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi 50. Yıl Armağanı 1925-1977, Cilt II, Boşanma Hukuku Haftası, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları No. 407, 1977, s. 1-45.
Habscheid, J. W.; Das Persönlichkeitsrecht als Schranke der Wahrheitsfindung im Prozessrecht, Gedächtnisschrift für Hans Peters, Springer Verlag 1967, s. 840-874. (Persönlichkeitsrecht)
Habscheid, J. W.; Beweisverbot bei illegal, insbes. Unter Verletzung des Persönlichkeitsrechts, erlangten Beweismitteln, Gedächtnisschrift für Peter Arens, C.H. Beck’sche Verlagsbuchhandlung München 1993, s. 187-200.
Hatemi, H.; Aile Hukuku I, Evlilik Hukuku, Vedat Kitapçılık 2005.
Helvacı, S.; İsviçre ve Türk Hukukunda Boşanma Sebepleri, Prof. Dr. Ömer Teoman’a 55. Yaş Günü Armağanı, 2. Cilt, İstanbul 2002, s. 1151- 1169.
Honsell, H./Vogt, N. P./Geiser, T. (Hrsg.); Zivilgesetzbuch I, Art. 1-456
ZGB, Basler Kommentar, 2. Auflage, Helbing & Lichtenhahn 2002.
Kadıoğlu, N.; Aile Mahkemelerinde Yargılama Usûlü (Yayımlanmamış YL Tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü), İstanbul 2007.
Karslı, A.; Medeni Muhakeme Hukuku, 3. Baskı, İstanbul 2012.
Kaya, M.; Telekomunikasyon Alanında Kişilik Haklarının Korunması, Ankara Barosu Dergisi 2010/4, Y. 68, s. 279-334.
Kaygısız, M./Sever, H.; Dünyada Türkiyede Uygulamada Dedektif Sizsiniz, Seçkin 2014.
Kılıçoğlu, E.; Medeni Yargılamada Hukuka Aykırı Yoldan Elde Edilmiş Delillerin Kullanılması (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul 2011.
Kılıçoğlu, E.; Gizli Babalık Testlerinin Soybağının Reddi Davasına Etkileri ve Bu Bağlamda Alman Hukukunda Hukuki Babanın Biyolojik Babalığının Açıklığa Kavuşturulması Talebinin Tanınması -Yargılama Hukuku Perspektifinden Bir Bakış-, MÜHF Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 16 S. 3-4, 2010, s. 279-307. (Babalık testleri)
Koca, M.; Ceza Muhakemesinde Hukuka Aykırı Delilleri Değerlendirme Yasağı, AÜHFD (2000), C. IV, S. 1-2, s. 105-146.
Kodek, G. E.; Even if you steal it, it would be admissible - Rechtswidrig erlangte Beweismittel im Zivilprzess, in: Recht ohne Grenzen, Festschrift für Athanassios Kaissis zum 65. Geburtstag, Sellier European Law Publishers 2012, s. 523-549.
Kodek, G. E.; Rechtswidrig erlangte Beweismittel im Zivilprozess, Manzsche Verlags- und Universitätsbuchhandlung, Wien 1987. (1987) Köprülü, B./Kaneti, S.; Aile Hukuku, İstanbul 1985/1986.
Odendahl, H.; Boşanma ve Boşanmada Kusur Meselesi Üzerine Düşünceler, Prof. Dr. Bilge Öztan’a Armağan, Ankara 2008, s. 643-657.
Odendahl, H./Uslu, B.; Alman Boşanma ve Nafaka Hukuku Mevzuatı, Prof. Dr. Fırat Öztan’a Armağan, Ankara 2010, C. II, s. 1499-1512.
Oğuzman, K./Dural, M.; Aile Hukuku, 2. Bası, İstanbul 1998.
Özbek, M.; Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin Aile Arabuluculuğu Konulu Tavsiye Kararı, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 7, S. 2, s. 71-102.
Özbek, V. Ö./Kanbur, N./Doğan, K./Bacaksız, P./Tepe, İ.; Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, 7. Baskı, Seçkin 2014.
Özbek, V. Ö./Kanbur, N./Doğan, K./Bacaksız, P./Tepe, İ.; Ceza Muhakemesi Hukuku, 6. Baskı, Seçkin 2014. (Ceza Muhakemesi)
Özbudun, E.; Anayasa Hukuku Bakımından Özel Haberleşmenin Gizliliği, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi 50. Yıl Armağanı 1925-1975, C. I, Ankara 1977, s. 265-295.
Özdemir, H.; Haberleşmenin Gizliliği ve Kişisel Veriler, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2009, C. XIII, S. 1-2, s. 285-303. (Özdemir, H.)
Özdemir, N.; Türk-İsviçre Hukukunda Anlaşmalı Boşanma, Beta 2003.
Özden, S.; Boşanma Sebepleri Bakımından Aile İçi Şiddet (Yayımlanmamış YL Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü), İstanbul 2010.
Özekes, M.; Medeni Usul Hukukunda Hukuki Dinlenilme Hakkı, Yetkin Yayınları 2003.
Öztan, B.; Aile Hukuku, 5. Bası, Turhan Kitabevi 2004.
Öztan, B.; Türk Medenî Kanunu’na Göre Evliliği Sona Erdiren Sebepler, Özellikle Boşanma, Prof. Dr. Turgut Kaplsüz’e Armağan, Ankara 2003,s. 713-728. (Boşanma)
Öztunç, Ö.; Ceza Muhakemesinde Hukuka Aykırı Deliller (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul 2010.
Öztürk, B. (Edt.); Ceza Muhakemesi Hukuku, 8. Baskı, Seçkin 2014.
Öztürk, Ö.; Genel Boşanma Sebepleri (Yayımlanmamış YL Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü), İstanbul 2010.
Palandt, Bürgerliches Gesetzbuch, 70. Auflage, Verlag C.H. Beck München 2011.
Pekcanıtez, H.; Medeni Usul Hukukunda Hukuka Aykırı Yollardan Elde Edilen Delillerin Değerlendirilmesi, Halûk Konuralp Anısına Armağan, C. 2, Ankara 2009, s. 789-850.
Pekcanıtez, H./Atalay, O./Özekes, M.; Medenî Usûl Hukuku, 14. Bası, Ankara 2013.
Petek, H.; Terke Dayalı Boşanmada Manevî Tazminat, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2010, C. 12, S. 2, s. 43-78.
Peters, E.; Die Verwertbarkeit rechtswidrig erlangter Beweise und Beweismittel im Zivilprozess, ZZP 76 (1963), s. 145-188.
Reichenbach, S. B.; Zivilprozessuale Verwertbarkeit rechtswidrig erlangter Informationen am Beispiel heimlicher Vaterschaftstests, AcP 206 (2006), s. 598-623.
Schwab, K. H.; Unzulässigkeit von Beweismitteln bei Verletzung des Persönlichkeitsrechts, Festschrift für Heinrich Hubmann zum 70.
Geburtstag, Beiträge zum Schutz der Persönlichkeit und ihrer schöpferischen Leistungen, Frankfurt am Main 1985, s. 421-434.
Serin Of, E.; Boşanmanın Malî Sonuçları (Yayımlanmamış YL Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü), Konya 2008.
Serozan, R.; Soybağı Hukuku Üzerine Çeşitlemeler, Prof. Dr. Bilge Öztan’a Armağan, Ankara 2008, s. 759-777. (Soybağı) Serozan, R.; Çocuk Hukuku, 2. Bası, Vedat Kitapçılık 2005.
Sert, S.; İnternet Yoluyla Elde Edilen Kişisel Verilerin Genel Boşanma Sebepleri Arasında Değerlendirilmesi Meselesi, TBBD 2015, S. 116, s. 275-292.
Soyaslan, D.; Ceza Hukuku Özel Hükümler, 10. Baskı, Ankara 2014.
Soyaslan, D.; Ceza Hukukunda Hukuka Aykırı Deliller, Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, C. VII, S. 3-4, Erzincan 2003, Cumhuriyetin Sekseninci Kuruluş Yılına Armağan, s. 9-22.
Şen, E.; Türk Ceza Yargılaması Hukukunda Hukuka Aykırı Deliller, İstanbul 1998.
Tanrıver, S.; Türk Medeni Usul Hukuku Bağlamında Hukuka Aykırı Yollardan Elde Edilen Delillerin Durumunun İrdelenmesi, TBBD 2006, S. 65, s. 368-377.
Tekinay, S. S.; Türk Aile Hukuku, 4. Bası, İstanbul 1982.
Topçuoğlu, H.; Çeşitli Toplum ve Kültür Tipleri ve Boşanma Nedenleri, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi 50. Yıl Armağanı 1925-1977, Cilt II, Boşanma Hukuku Haftası, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları No. 407, 1977, s. 47-66.
Tresenreuter, P.; Die Verwertbarkeit rechtswidrig erlangter Beweismittel im Zivilprozess, Verlag Dr. Kovac 2006.
Tunç Türkol, D.; Boşanma Davalarında Manevi Tazminat (Yayımlanmamış YL Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü), Ankara 2013.
Tutumlu, M. A.; Teorik ve Pratik Boşanma Yargılaması Hukuku, C. I, 2. Baskı, Seçkin 2009. (Cilt I)
Tutumlu, M. A.; Teorik ve Pratik Boşanma Yargılaması Hukuku, C. II, 2. Baskı, Seçkin 2009. (Cilt II)
Tutumlu, M. A.; Hukuk Davasında Hukuka Aykırı Yollardan Elde Edilen Delillerin İspat Değeri, Prof. Dr. Fırat Öztan’a Armağan, C. II, Ankara 2010, s. 2155-2162.
Umar, B.; Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, Yetkin Yayınları 2011.
Ünver, Y./Hakeri, H.; Ceza Muhakemesi Hukuku, Adalet 2014.
Üstündağ, S.; Medenî Yargılama Hukuku, C. I-II, İstanbul 2000.
Velidedeoğlu, H. V.; Türk Medenî Kanunu, Aile Hukuku, Cilt II, 5. Bası, İstanbul 1965.
Yaşar, O./Gökcan H. T./Artuç, M.; Yorumlu-Uygulamalı Türk Ceza Kanunu, C. III, Madde 86-146, Adalet Yayınevi 2010.
Yıldırım, M. K.; Medeni Yargılama Hukukunda İspat Yasakları ve Özellikle Taraflarca Hukuka Aykırı Yoldan Elde Edilmiş Deliller, Erdoğan Teziç’e Armağan, İstanbul 2007, s. 861-869.
Yılmaz, C.; Avrupa Birliği’nde Aile Hukuku’nun Uyumlaştırılması, MÜHF - HAD, C. 14, S. 1-2, s. 85-113.
Yüksel, M.; Mahremiyet Hakkı ve Sosyo-Tarihsel Gelişimi, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, S. 58, C. 1, s. 181-213.
Zeiss, W.; Verwertung rechtswidrig erlangter Beweismittel, ZZP 89 (1976), s. 377-399.
http://w3.gazi.edu.tr/~battal/kitaplar/bosanma_sebepleri.pdf; Boşanma Sebepleri, Bilimsel Araştırma Projesi Uygulama Sonuçları (Nihaî Rapor), Proje Yürütücüsü: Ahmet Battal, T.C. Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü/Akademik Dayanışma Araştırma ve Geliştirme Vakfı, Ankara 2008.