AİLE EĞİTİMİ VE KARDEŞ EĞİTİMİ PROGRAMLARININ KARDEŞLERİ ENGELLİ OLAN ÇOCUKLARIN KARDEŞLERİNE YÖNELİK BİLGİ VE BECERİ DÜZEYİNE ETKİSİ

Bu araştırma normal kardeşlere ve ebeveynlerine verilen Aile Eğitim Programı (AEP) ve Kardeş Eğitim Programının (KEP) normal gelişim gösteren kardeşlerin engelli kardeşlerle ilgili bilgilerine ve engelli kardeşlere temel becerileri kazandırmaya etkisini incelemek amacıyla yapılmıştır. Kardeş ve Aile Eğitim Programları araştırmanın bağımsız değişkenin oluştururken, normal çocuk için engelli kardeşle ilgili bilgi ve becerileri programdan etkilenmesi beklenen bağımlı değişkenlerdir. Bu bağlamda araştırma; öntest-sontest kontrol gruplu desen üzerinde yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu, Konya merkez ilçelerinde zihin engelli kardeşi bulunan 10-14 yaş aralığındaki 30 ilköğretim okulu öğrencisi (deney-1, deney-2, kontrol grubu) ile 10 ebeveyn (deney-2 grubundaki çocukların anne-babaları) oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak normal çocuklar için “Başarı Testi” ve “Temel Beceri Ölçeği” kullanılmıştır. Farklılıkların test edilmesinde ise anlamlılık düzeyi a=0.05 olarak alınmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre deney gruplarındaki kardeşlerin kontrol grubundaki kardeşlere göre bilgi düzeylerinde artış olmuştur. İki deney grubu arasında ise engelli kardeşlerine yönelik becerileri kazandırmada AEP’te yer alan kardeşler lehine bir sonuç saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Engelli çocuk, Aile Eğitim Programı, Kardeş Eğitim Programı, Kardeş, Bilgi, Beceri

THE EFFECT OF PARENT EDUCATION AND SIBLING EDUCATION PROGRAMMES ON KNOWLEDGE AND SKILLS LEVELS OF CHILDREN HAVING A SIBLING WITH DISABILITIES RELATED TO THEIR SIBLINGS

This research was carried out in order to examine the effect of The Parent Education Program (PEP) and The Sibling Education Program (SEP) given to siblings without disabilities and their parents on knowledge of normally developing siblings about the siblings with disabilities and skill acquisition of siblings with disabilities. The independent variable of the research is the Sibling and the Parent Education Programs. For normally developing children, knowledge and skills related to siblings with disabilities are the dependent variables which are expected to be affected by the program. The pre-test - post-test control group pattern was conducted in this context. The study group of the research consisted of 30 primary school students (experiment-1, experiment-2, control group) who were 10-14 years old and had a sibling with intellectual disabilities from the central counties of Konya and 10 parents (parents of children in the experiment-2). The data collecting tools for normally developing children were “The Achievement Test” and “The Basic Skills Scale”. The significance level in testing differences was accepted as =0.05. According to the result collected from the research, the siblings in the experimental group displayed an increase in terms of knowledge levels in comparison with the siblings in the control group. A positive outcome has been determined between two experimental groups for the siblings in the PEP in the context of acquiring skills towards the siblings with disabilities.

Keywords:

Disabled Child, Parent Education Program, Sibling Education Program, Sibling, Knowledge, Skills.,

PDF

___

Ahmetoğlu, E. “Zihinsel Engelli Çocukların Kardeş İlişkilerinin Anne ve Kardeş Algılarına Göre Değerlendirilmesi”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, (2004).
Goodman, L. Time and Learning in the Special Education Classroom, United States of America. (1990).
Hames, A., R.Appleton. “Living with a Brother or Sister with Epilepsy: Siblings’ Experiences”, Seizure, Vol: 18: 699-701, (2009).
Hetzke, J.D. A Sibling-Mediated Social Skills Training Intervention for Children with Asperger’s Syndrome: Results From a Plot Study, Degree of Doctor Thesis, Drexel University. (2004).
Kalkowski, P. “Peer and Cross-Age Tıtoring”, School Improvement Research Series- Northwest Regional Educational Laboratory. (2001).
Kargın, T., B. Baydık. “Kaynaştırma Ortamındaki İşitme Engelli Olmayan Öğrencilerin İşitme Engelli Akranlarına Yönelik Tutumlarının Çeşitli Değişken Açısından İncelenmesi”, Özel Eğitim Dergisi, Sayı: 3(2): 27-39, (2002).
Kurnoff, S. How Do Learning Disabilities Affect the Child’s Siblings?, E-Ssential Guide, Sibling Issues: A Parent’s Guide, GreatSchool Inc. (2008).
Küçüker, S. Bilgi Verici Psikolojik Danışmanlık Programının Zihinsel Özürlü Çocukların Kardeşlerinin Özürle İlgili Bilgi Düzeylerine Ve Özürlü Kardeşlerine Yönelik Tutumlarına Etkisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. (1997).
Meyer, D. J. Views From Our Shoes, United States of America: Woodbine House. (1997).
Meyer, D. J., P.F. Vadasy. Sibshops – Workshops for Siblings of Children with Special Needs, Eight printing, United States of America: Paul H. Brookes Publishing. (2006).
Moore, L.M., V.F. Howard, T.F. McLaughlin. “Siblings of Children With Disabilities: A Reviwe and Analysis”, International Journal of Special Education, Vol:17, No: 1: 49-63, (2002).
Powell, T.H. , P. A. Gallagher. Brother and Sisters: A Special Part of Exceptional Families, Second Edition, Baltimore: Brookes Publishing Company. (1993).
Sideridis, G. D., C.A.Utley., J.C. Delquadri , H.T. Dawson, C.R.Greenwood. “Relation Between Class-Wide Peer Tutoring , Spelling and the Social İnteraction of Students with and Students without mild Disabilities”, The Research in Education. (1997).
Şahin, S. Engelleri Çocukları Olan Annelerin Çocuklarına Karşı Tutumlarının, Çocukların Yeterlilik alanları ve Sorun Davranışları Üzerine Etkisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara. (2000).
T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı, Özürlülük Eğitimi: Toplum Özürlülüğü Nasıl Anlıyor Temel Araştırması. (2009).
Tekin-İftar, E. “Parent-Delivered Community-Based Instruction with Simultaneous Prompting for Teaching Comminity Skills to Children with Developmental Disabilities”, Education and Training in Developmental Disabilities, Vol: 43 (2): 249-265, (2008).
Tolani, N., G. B. Jeanne, K.L. Sharon. “Parenting Education Programs For Poor Young Children: International Conference,23 October 2006. Exploration”, UNICEF/New School
Turnbull, R., A. Turnbull, M. Shank, S. Smith, D. Leal. Exceptional Lives Special Education in Today’s Schools, 3rd Edition, New Jersey. (2002).
“Türkiye’de Erken Müdehale Yaklaşımları Sempozyumu” (2010).Portage Erken Eğitim Modeli Ve Çocuk (www.portageturkiye.org).
Gelişimini Destekleme (Portage) Derneği
Vuran, S., S.Çelik (2008). Örneklerle Kavram Öğretimi / Zihinsel Yetersizlik Gösteren Çocuklar İçin, Birinci baskı, Ankara: Kök yayıncılık.
Yalçın, H., Ş.Sermet, E.Bingöl. “Fiziksel ve Zihinsel Engelli Çocuğa Sahip Ailelerin Bilgi Gereksinimlerinin Belirlenmesi”, 18. Ulusal Özel Eğitim Kongresi’nden Yansımalar, Birinci baskı, Konya. (2010).