KİTAB-I MUKADDES ARKEOLOJİSİNİN ORTAYA ÇIKIŞI ve METODOLOJİK TARTIŞMALAR

Dinler tarihinin yakın ilişki içerisinde olduğu disiplinlerin başında arkeoloji gelmektedir. Kitab-ı Mukaddes arkeolojisi, bu iki disiplinin ortak çalışmasını ifade etmektedir. Kitab-ı Mukaddes arkeolojisi, Kitab-ı Mukaddes’in sunduğu bilgilerin arkeoloji bilimi ile karşılaştırılması ve yorumlanması üzerine durmaktadır. Kitab-ı Mukaddes arkeolojisi, özellikle 19. yüzyıldan sonra gelişme gösteren Kitab-ı Mukaddes araştırmaları içerisinde önemli bir yer edinmiştir. Son iki yüz yıldır Filistin, Mısır, Ürdün, Türkiye, Suriye ve Irak gibi bölgelerde yoğunlaşan kazı çalışmaları bu disiplinin gelişmesini sağlamıştır. Ancak Kitab-ı Mukaddes’te geçen bilgilerin arkeolojik veriler ile test edilmesi zamanla her iki disiplin arasında bazı metodolojik tartışmalar meydana getirmiştir. Çünkü böyle bir doğrulamanın gereksizliğini savunanlar kadar, Kitab-ı Mukaddes’in tarihsel verilere uygun olup olmadığını test etmenin gerekli olduğunu ileri süren araştırmacılar da vardır. Bu makalede Kitab-ı Mukaddes arkeolojisinin ortaya çıkışı, bu disiplinin Kitab-ı Mukaddes çalışmalarındaki önemi, tarihte dikkat çeken keşifler ve metodolojik tartışmalara yer verilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Dinler Tarihi, Kitab-ı Mukaddes, Arkeoloji, Kazı, Metodoloji

The Emergence of Biblical Archaeology and Methodological Disputes

Archaeology is one of the most important disciplines which closely relates with the history of religions. Biblical archaeology means corporate work of these two disciplines. Biblical archaeology focuses on the comparison and interpretation of the information provided by the Bible with archaeology. Biblical archeology has gained an important place especially in the Bible studies which developed after the 19th century. Excavations performed especially in Palestine, Jordan, Egypt, Turkey, Syria and Iraq, have enhanced on the development of this discipline in the West for the last two hundred years. However, the fact that the information in the Bible comparing has revealed some methodological debates between the two disciplines. While some researchers have argued that it is necessary to compare whether the Bible was compatible with historical data, some of them assert that this comparing is unnecessary. This article includes the emergence of Biblical archaeology, the importance of this discipline in Biblical studies, remarkable discoveries in history and methodological debates.

Keywords:

History of religion, Bible, Archeology, Excavation, Methodology,

PDF

___

Albright, W. F. “Contributions to Biblical Archaeology and Philology”. Journal of Biblical Literature 43/3/4 (1924): 363-393. https://doi.org/10.2307/3259267.
Albright, William Foxwell. The Excavation of Tell Beit Mirsim. Yale: Yale University Press, 1943.
Bahn, Paul. Archaeology: A Very Short Introduction. Oxford: Oxford University Press, 2012.
Baram, Uzi - Carroll, Lynda. Osmanlı arkeolojisi. Ed. Uzi Baram - Lynda Carroll. Trc. Bilgi Altınok. 1. bs. İstanbul: Kitap Yayınevi, 2004.
Bass, George F. “Nautical Archaeology and Biblical Archaeology”. The Biblical Archaeologist 53/1 (1990): 4-10. https://doi.org/10.2307/3210147.
Başgelen, Nezih, ed. Toprağın Altındaki Geçmiş Arkeoloji. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınla-rı, 2006.
Bayazit, Murat. “Arkeometride Seramik Petrografi”. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergi-si 7/2/2 (2017): 36-44.
Brookfield, Michael E. Principles of Stratigraphy. 1 edition. Malden, MA: Wiley-Blackwell, 2004.
Cline, Eric H. Biblical Archaeology: A Very Short Introduction. Oxford: Oxford University Press, 2009.
Davis, Thomas W. Shifting Sands: The Rise and Fall of Biblical Archaeology. Oxford: Oxford University Press, 2004.
Demirci, Kürşat. Dinlerin Dejenerasyonu. İstanbul: İnsan Yayınları, 1985.
Dever, William G. “Archaeology, Ideology, and the Quest for an ‘Ancient’ or ‘Biblical Israel’”. Near Eastern Archaeology 61/1 (1998): 39-52. https://doi.org/10.2307/3210675.
Dever, William G. “Retrospects and Prospects in Biblical and Syro-Palestinian Archeology”. The Biblical Archaeologist 45/2 (1982): 103-107. https://doi.org/10.2307/3209708.
Eisenberg, Joyce - Scolnic, Ellen. Dictionary of Jewish Words: A JPS Guide. Jewish Publication Society, 2010.
Erdur, Oğuz - Duru, Güneş. Arkeoloji: Niye? Nasıl? Ne için? 2. bsk. İstanbul: Ege Yayınları, 2013.
Ersoy, Ayhan. “Arkeoloji ve antropoloji”. İnsanbilim Dergisi 1/1 (21 Ekim 2011): 1-5.
Hallote, Rachel. “Before Albright: Charles Torrey, James Montgomery, and American Biblical Archaeology 1907-1922”. Near Eastern Archaeology 74/3 (2011): 156-169. https://doi.org/10.5615/neareastarch.74.3.0156.
Harman, Ömer Faruk. “İncil”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 22: 270-276. Ankara: TDV Yayınları, 2000.
Hyatt, J. Philip. “Biblical Archaeology in The College”. Journal of Bible and Religion 7/2 (1939): 79-112.
King, Philip J. “The Contribution of Archaeology to Biblical Studies”. The Catholic Biblical Quarterly 45/1 (1983): 1-16.
Kruse, Colin G. The Gospel According to John: An Introduction and Commentary. Cambridge: Wm. B. Eerdmans Publishing, 2004.
Laughlin, John. Archaeology and the Bible. 1 edition. London; New York: Routledge, 1999.
Olgun, Hakan. “Modern İsrail’in Milli Kimlik Kaynağı Olarak Josephus’un ‘Masada’ Anlatısı”. Milel ve Nihal: İnanç, Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi 10/1 (11 Kasım 2014): 7-39.
Özdoğan, Mehmet. 50 Soruda Arkeoloji. 5. Bs. Bilim ve Gelecek Kitaplığı, 2015.
Paul O. Ingram, trc. Ramazan Adıbelli. “Dinler Tarihinde Metot”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD) 12/1 (2015): 251-268.
Porter, Stanley E. The Origins of John’s Gospel. Ed. Stanley E. Porter - Hughson T. Ong. Leiden, Boston: Brill, 2015.
Potter, Roland. “Note on Biblical Archaeology”. Blackfriars 27/316 (1946): 257-263.
Richardson, C. H. “The Abuse of Biblical Archaeology”. The Biblical World 46/2 (1915): 98-109.
Schiffman, Lawrence. “Making the Bible Come to Life: Biblical Archaeology and the Teaching of Tanakh in Jewish Schools”. Tradition: A Journal of Orthodox Jewish Thought 37/4 (2003): 38-49.
Sevin, Veli. Arkeolojik Kazı Sistemi El kitabı. 1. bsk. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 1995.
Tabachnick, Stephen E. “Lawrence of Arabia as Archaeologist”. Biblical Archaeology Society. 22 Haziran 2018. https://www.biblicalarchaeology.org/daily/archaeology-today/archaeologists-biblical-scholars-works/lawrence-of-arabia-as-archaeologi.
Temiztürk, Halil. Ölüdeniz El Yazmaları ve Yahudi Literatüründeki Yeri. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2012.
https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp.
Trigger, Bruce G. Arkeolojik Düşünce Tarihi. Trc. Fuat Aydın. Eskiyeni Yayınları, 2014.
Wolfman, Daniel. Advances in Archaeological Method and Theory. Ed. Michael F. Schıffer. Orlando: Elsevier, 2014.
Wright, G. Ernest. “Biblical Archaeology Today”. The Biblical Archaeologist 10/1 (1947): 7-24. https://doi.org/10.2307/3209228.
Wright, George Ernest. Biblical Archaeology. 8. baskı. Philadelphia: Westminster Press, 1976.