İdeoloji’den Din’e: İsmet Özel’in 70 Sonrası Şiirlerinde Anlam Arayışı

İnsanoğlunun potansiyelinde var olan en önemli özelliklerden biri içinde bulunduğu şartlar ne olursa olsun bir amaca veya bir değere sahip olmasıdır. Anlam arayışı olarak tanımlayabileceğimiz bu nitelik, insanın bizzat kendi çabasıyla keşfedeceği ve sonuçlarıyla şekilleneceği bir olgudur. İsmet Özel’in özellikle orta yaşlarda yoğunlaşan bu anlam arayışı durmadan devam etmiş ve farklı mecralardan geçerek şairin yaşam paradigmasını belirlemiştir. İlk gençliğinin sosyalist idealleriyle başlayan şiir hayatı 71 Darbesi’nden sonra yeni bir mecraya evrilmiş ve Özel, sosyalist ideolojiden vazgeçerek İslami dünya görüşünü benimsemiştir. Bu çalışmada, Özel’in ideolojiden dine yönelişinin işaretlerini taşıyan 1971-74 arası şiirleri ele alınmış; özellikle imgeler ve metaforlar üzerinden şairin değişen paradigması yakalanmaya çalışılmıştır. Kötü Şiirler ile başlayan ve Amentü ile biten dokuz şiirde Özel’in şiir anlayışının değişmediği, onun kavrama dünyasını şekillendiren dinsel ifadelerin şiirlerine aşamalı bir biçimde sızdığı görülmektedir. Bu yönüyle İsmet Özel’in kavgacı ve hırçın tabiatından etkilenen şiiri, varoluşsal kaygılarının giderildiği dönemde de özgün kimliğinden taviz vermemiştir.

Anahtar Kelimeler:

Varoluşsal Kaygı, Anlam Arayışı

PDF

___

Althusser, Louis, (2014), İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları, İthaki Yayınları, İstanbul. Bahadır, Abdülkerim, (2017), İnsanın Anlam Arayışı ve Din, İnsan Yayınları, İstanbul. Behramoğlu, Ataol, (2007), Yaşayan Bir Şiir, Evrensel Basım Yayın, İstanbul. Belge, Murat, (1976), “12 Mart Romanlarına Genel Bir Bakış”, Birikim, (Sayı:12), İstanbul. Martin Buber, (2017), Ben ve Sen, Kopernik Yayınları, İstanbul. Bumin, Tülin, (2016), Hegel, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul. Eagleton, Terry, (2015), İdeoloji, Ayrıntı Yayınları, İstanbul. Eliade, Mircea, (2017), Arayış, Doğubatı Yayınları, Ankara. Fischer, Ernst, (2013), Sanatın Gerekliliği, Sözcükler Yayınları, İstanbul. Frankl, Viktor E., (2017), İnsanın Anlam Arayışı, Okuyanus Yayınları, İstanbul. ___________________, (2014), Psikoterapi ve Din, Say Yayınları, İstanbul. Geçtan, Engin, (2013), Varoluş ve Psikiyatri, Metis Yayınları, İstanbul. Gülbay, Tabip, (2015), İsmet Özel’de Yabancılaşma, Artuklu Yayınları, Mardin. Horatius, (2016), Ars Poetica, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul. Jung, Carl Gustav, (2012), Dört Arketip, Metis Yayınları, İstanbul. Kahraman, Hasan Bülent, (2004), Türk Şiiri, Modernizm, Şiir, Agora Kitaplığı, İstanbul. Kalkan, Reşit Güngör, (2010), Ben İsmet Özel Şair, Okur Kitaplığı, İstanbul. Karaca, Alaattin, (2010), İkinci Yeni Poetikası, Hece Yayınları, Ankara. Kierkegaard, Soren, (2017), Ölümcül Hastalık Umutsuzluk, Doğubatı Yayınları, Ankara. Korkmaz, Ramazan, (2002), İkaros’un Yeni Yüzü Cahit Sıtkı Tarancı, Akçağ Yayınları, Ankara. Kuran-ı Kerim, (2010), Hucurat Suresi 10, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara. Marx, Karl, (2011), Ekonomi Politiğin Eleştirisine Katkı, Sol Yayınları, Ankara. May, Rollo, (2017), Kendini Arayan İnsan, Okuyanus Yayınları, İstanbul. ____________, (2012), Yaratma Cesareti, Metis Yayınları, İstanbul. Özel, İsmet, (2007), Çenebazlık, Şule Yayınları, İstanbul. ____________, (1997), Erbain, Şule Yayınları, İstanbul. ____________, (1997), Şiir Okuma Kılavuzu, Şule Yayınları, İstanbul. ____________, (2014), Waldo Sen Neden Burada Değilsin, Tiyo Yayıncılık, İstanbul. Seçkin, Özgen, (2013), Şair/Şiir, Vicdan, Doruk Yayınları, İstanbul. Shayegan, Daryush, (2017), Yaralı Bilinç, Metis Yayınları, İstanbul. Tüzer, İbrahim, (2012), İsmet Özel Şiire Damıtılmış Hayat, Dergâh Yayınları, İstanbul. Yalom, İrvin, (2011), Varoluşçu Psikoterapi, Kabalcı Yayınevi, İstanbul.