Fred ERNST, Mehmet İrfan YEŞİLNACAR, Zafer SAK, Ayşe Dilek ATASOY, Celal ÇİFTÇİ, Perihan DERİN

Şanlıurfa'da Jeotermal Enerji Kaynaklarının Yönetimi İçin İdari Bir Model Önerisi

Bu çalışmada, ülkemizde jeotermal kaynaklarının işletme açısından yönetimi tartışılmıştır. Ülkemizde, jeotermal kaynaklarla ilgili yasa 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunudur. Bu yasaya göre, Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığına bağlı Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Maden İşleri Genel Müdürlüğü, Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü ve diğer benzer kuruluşlar, Kültür ve Turizm Bakanlığının yanı sıra yerelde İl Özel İdareleri ve Yatırım İzleme Koordinasyon Başkanlığı gibi resmî kurumlara idari, teknik ve denetleme yetkisi verilmiştir. Ayrıca, yerel yönetimler ve özel yatırımcı/müteşebbisler de bir diğer kurumsal ve icracı yapılardır. Bu kadar çok kurumun taraf olduğu bir konuda, yatırımcı/müteşebbislerin yatırım ve işletmelerini etkin ve verimli biçimde idare edebilmeleri; hızlı, şeffaf, adil ve sürdürülebilir bir eşgüdümle mümkün olabilir. Ülkemizde, bu eşgüdüm yapısına, Afyon Jeotermal Turizm ve Ticaret Anonim Şirketi (1994), Bursa Jeotermal Enerji ve Sanayi Ticaret Anonim Şirketi (2008), İzmir Jeotermal Enerji Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi (2005) gibi başarılı örnekler verilebilir. Jeotermal enerji potansiyelinin henüz kapsamlı olarak etüt edilmediği ve mevcut işletmelerde yaşanan sorunlar göz önüne alındığında, Şanlıurfa İli için de, ivedi olarak idari bir eşgüdüm birimine ihtiyaç olduğu aşikârdır. Bu tebliğde, Valilik, Büyükşehir Belediyesi, Yatırım İzleme Koordinasyon Başkanlığı, Şanlıurfa Ticaret ve Sanayi Odası ve Harran Üniversitesi'ni kapsayan idari bir model önerisi tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Jeotermal enerji, idari yönetim modeli, Şanlıurfa, GAP Bölgesi

PDF

___

[1] Baba, A., (2015) Application of geothermal energy and its environmental problems in Turkey, Int. J. Global Environmental Issues, Vol. 14, Nos. 3/4, 2015.
[2] Topcu, G., Koç, G., Baba, A., Demir, M. M., (2019), The injection of CO2 to hypersaline geothermal brine: A case study for Tuzla region, Geothermics 80:86-91.
[3] Baba., A, Şaroğlu F., Akkuş, İ., Özel, N., Yeşilnacar, M.İ., Nalbantçilar, M.T., Demir, M.M., Gökçen, G., Arslan, Ş., Dursun, N., Uzelli, T., Yazdani H.,(2019), Geological and hydrogeochemical properties of geothermal systems in the southeastern region of Turkey, Geothermics 78, 255-271.
[4] Smith, J. O. and Abel, J. S., (2016). Bark and ERB Bilinear Trans¬forms, Türkiye’nin jeotermal kaynakları, projeksiyonlar, sorunlar ve öneriler raporu/TMMOB, Jeoloji Mühendisleri Odası Yayınları, IEEE Trans. Speech and Audio Proc., 7(6):697-708.
[5] Akkuş, İ., Akıllı, H., Ceyhan, S., Dilemre, A., Tekin, Z., (2005). Türkiye Jeotermal Kaynakları Envanteri, Envanter Serisi No:201 849 s, Ankara.
[6] Mertoğlu, O., Simsek, Ş., Başarır, N., (2005). Geothermal Country Update Report of Turkey, Proceedings World Geothermal Congress 2015 Melbourne, Australia,19‐25 April.
[7] JMO Jeotermal Enerji ve Doğal Mineralli Sular Yasa Tasarısı Hakkında Görüş Oluşturma Çalıştayı, (2006). Balıkesir, 28-30 Nisan.
[8] Baba, A., Akkuş, İ., Şaroğlu, F., Özel, N., Yeşilnacar, M.İ., Nalbantçılar, M.T., Demir, M., Gökçen, G., Arslan, Ş., Dursun, N., Yazdani, H., 2015. GAP İlleri Jeotermal Kaynakları Araştırma Projesi. GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı, Şanlıurfa.
[9] Derin, P., Çiçek, F., Çayır, M., Karaca, E., Çiftçi, C., Yeşilnacar, M. İ., (2019). Kamu - Özel Sektörde Jeotermal Suların Yönetiminin Mevzuat Bakımından İncelenmesi ve Bazı Öneriler, 72. Türkiye Jeoloji Kurultayı, Bildiri Özetleri Kitabı, S (777-780), MTA Genel Müdürlüğü Kültür Sitesi, Ankara, 28 Ocak-1 Şubat.
[10] Atasoy, A. D., C., Yeşilnacar, M. İ., Derin, P., Çiftçi, C., Kahya, N., (2018). Jeotermal Sularda Ağır Metal Sorunu: Karaali (Şanlıurfa) Örneği, International Eurasian Conference On Biological And Chemical Sciences (EurasianBioChem 2018) Sözlü Sunum s (435), Ankara, 26-27 Nisan 2018.
[11] Derin, P., (2019). Karaali (Şanlıurfa) Jeotermal Sahasının Ağır Metal Kirliliği Açısından Araştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 73 s.
[12] Derin, P., Yetiş, A. D., Yeşilnacar, M. İ., & YAPICIOĞLU, P. (2020). GAP’ın en büyük sulama sahasında jeotermal sulardan kaynaklanan potansiyel ağır metal kirliliğinin araştırılması. Türkiye Jeoloji Bülteni, 63 (1): 125-136.
[13] Akkuş, İ. Baba, A. Şaroğlu, F. Yeşilnacar, M.İ. Akkurt, G.G. Demir, M.M. Özel, N. Nalbantçılar, T., (2017). Gap Bölgesindeki Jeotermal Kaynakların Potansiyel Değerlendirmeleri ve Öneriler, 70. Türkiye Jeoloji Kurultayı, Bildiri Özetleri Kitabı, S (330-333), MTA Genel Müdürlüğü Kültür Sitesi, Ankara, 10-14 Nisan.
[14] Çiftçi, C., Karaburun, E., Tonkul, S., Baba, A., Demir, M. M., & Yeşilnacar, M. İ. (2020). Testing the Performance of Various Polymeric Antiscalants for Mitigation of Sb-Rich Precipitates Mimicking Stibnite-Based Geothermal Deposits. Geofluids, 2020.
[15] Çiftçi, C., (2021). Jeotermal Enerji Sistemlerinde Antimon İçeren Kabuklaşmanın Sentezi ve Kabuklaşmanın Azaltılması İçin Potansiyel İnhibitörlerin Test Edilmesi, Doktora Tezi, Harran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 88 s.