MUSTAFA REŞORLU, Kadir AĞLADIOĞLU, Ekrem ÖZYUVALI, Berkan REŞORLU, Ömer Faruk BOZKURT, URAL OĞUZ, Çağrı ŞENOCAK, Ali ÜNSAL

Retrograd intrarenal cerrahi sonrası hastaların takibinde direkt üriner sistem grafisi ile birlikte ultrasonografinin etkinliği

Amaç: Retrograd intrarenal cerrahi (RİRC) sonrası ultrasonografi (US) ile birlikte direkt üriner sistem grafisinin (DÜSG) kombine kullanımının etkinliğini değerlendirmek amaçlanmıştır. Gereç ve yöntem: Son 3 yıl boyunca böbrek taşlarına yönelik RİRC operasyonu uygulanan 207 hastanın verileri retrospektif olarak taranmıştır. Bu hastalardan ameliyat sonrası 1.ay kontrolünde hem US ve DÜSG, hem de bilgisayarlı tomografi (BT) ile değerlendirilen 58 hasta çalışmaya dahil edilmiştir. Bulgular: Perioperatif komplet fragmantasyon sağlanmış olan 58 hastadan 49’da (%84.4) postoperatif 1. ayda yapılan kontrol BT’de tam taşsızlık sağlandığı görülmüştür. Geri kalan 9 hastada rezidü taş fragmanları (≥ 3 mm) saptanırken bunların 5’de (%8.6) hidronefroz varlığı da tespit edilmiştir. Ultrasonografi ve DÜSG birlikte kullanımı ile rezidü taşların 6’ı (%66.6), hidronefroz varlığının ise tümü doğru olarak tespit edilmiştir. Bu kombine kullanımın taş ve hidronefrozu saptamadaki duyarlılık değerleri %66.6 ve %100, özgüllük değerleri %98 ve %98, pozitif öngörü değerleri %85.7 ve %83.3, negatif öngörü değerleri ise %94.2 ve %100 olarak tespit edildi. Sonuç: Retrograd intrarenal cerrahi sonrası takipte ultrasonografi ve direk grafinin kombine kullanımı, her ne kadar küçük taşları gözden kaçırabilse de hidronefrozu tespit etmedeki yüksek başarısı ve hastaları BT’ nin iyonize radyasyon gibi zararlı etkilerinden koruması nedeniyle ilk tercih edilmesi gereken yöntem olmalıdır. BT tetkiki ise sonografik olarak hidronefroz tespit edilen ya da persistan semptomları olan hastalar için saklanmalıdır.

Effectiveness of ultrasonography and plain abdominal graphy in the follow-up of patients after retrograde intrarenal surgery

Objectives: It was aimed to evaluate the effectiveness of combined use of ultrasonography (US) and plain radiography (PR) in the postoperative follow-up of patients undergoing retrograde intrarenal surgery (RIRS). Materials and methods: The charts of 207 patients who underwent RIRS for renal stones in a 3-years-period were retrospectively reviewed. Fifty-eight patients were included to study who were evaluated with combination of urinary US, PR and computed tomography (CT) at 1 month after surgery. Results: Of 58 procedures with perioperative complete stone fragmentation, 49 were completely stone-free (84.4%), while fragments (≥ 3 mm) were observed in 9 patients and hydronephrosis was detected in 5 patients (8.6%) on the CT. Of the 9 residual stones and 5 hydronephrosis, the radiologists truly diagnosed 6 stones (66.6%) and 5 hydronephrosis (100%) by using the combination of US and PR. The sensitivity, specificity, positive and negative predictive values of US and PR for detecting presence of residual stone and hydronephrosis were 66.6% and 100%, 98% and 98%, 85.7% and 83.3%, 94.2% and 100%, respectively. Conclusions: A combination of urinary US and plain film has clear advantages about lack of radiation exposure over CT scan and it is a highly specific and sensitive test for detecting hydronephrosis. However this procedure has limited accuracy for detecting small residual stones, so we believe that CT scan is only necessary when patient has persistent pain or sonographic evidence of hydronephrosis is present.

PDF

___

1. Unsal A, Resorlu B. Retrograde intrarenal surgery in infants and preschool-age children. J Ped Surg 2011;46(11):2195-9.
2. Kılınç İ, Özmen CA, Akay H, ve ark. Üreter taş hastalığı tanısında ultrasonografi ve kontrastsız spiral bilgisayarlı tomografi bulgularının karşılaştırılması. Dicle Tıp Dergisi 2007;34(2):82-7.
3. Karahan Öİ, Coşkun A, Mavili E, ve ark. Akut böğür ağrılı olgularda ürolitiyazis tanısında kontrastsız spiral BT ile İVP’nin karşılaştırılması. Tanısal ve Girişimsel Radyoloji 2001;7(4):523-7.
4. Erdoğru T, Eroğlu E, Aker Ö, ve ark. Akut yan ağrısının değerlendirilmesinde kontrastsız spiral tomografinin yeri. Türk Üroloji Dergisi 1998;24(4):435-41.
5. Resorlu B, Kara C, Resorlu EB, et al. Effectiveness of ultrasonography in the postoperative follow-up of pediatric patients undergoing ureteroscopic stone manipulation. Pediatr Surg Int 2011;27(12):1337-41.
6. Karadag MA, Tefekli A, Altunrende F, et al. Is routine radiological surveillance mandatory after uncomplicated ureteroscopic stone removal? J Endourol 2008;22(2):261-6.
7. Ellenbogen PH, Scheible FW, Talner LB, et al. Sensitivity of gray scale ultrasound in detecting urinary tract obstruction. Am J Roentgenol 1978;130(4):731-3.
8. Türk C, Knoll T, Petrik A, et al. Guidelines on Urolithiasis, 2012:1-102. Available at: http://www.uroweb.org/gls/ pdf/20_Urolithiasis.pdf.
9. Cheung MC, Leung YL, Wong BBW, et al. Prospective study on ultrasonography plus plain film radiography in predicting residual obstruction after shock wave lithotripsy for ureteral stones. Urology 2002;59(3):340-3.
10. Moskovitz B, Levin DR. Pretreatment regimen for highrisk patients receiving urography contrast media. Eur Urol 1998;15(1-2):94-5.
11. Jackman SV, Potter SR, Regan F, et al. Plain abdominal xray versus computerized tomography screening: sensitivity for stone localization after nonenhanced spiral computerized tomography. J Urol 2000;164(2):308-10.
12. Brenner DJ, Elliston CD. Estimated radiation risks potentially associated with full-body CT screening. Radiology 2004;232(3):735-8.
13. Brenner D, Elliston C, Hall E, et al. Estimated risks of radiation-induced fatal cancer from pediatric CT. AJR 2001;176(2):289-96.
14. Soylemez H, Koplay M, Sak ME, ve ark. Üroloji poliklinik hastalarında üriner sistem ultrasonografisinin hasta memnuniyeti üzerine etkisi. Dicle Tıp Dergisi 2009;36(2):110-6.
15. Catalano O, Nunziata A, Altei F, et al. Suspected ureteral colic: primary helical CT versus selective helical CT after unenhanced radiography and sonography. AJR 2002;178(2):379-87.
16. Patlas M, Farkas A, Fisher D, et al. Ultrasound vs CT for the detection of ureteric stones in patients with renal colic. Br J Radiol 2001;74(886):901-4.
17. Yilmaz S, Sindel T, Arslan G, et al. Renal colic: comparison of spiral CT, US and IVU in the detection of ureteral calculi. Eur Radiol 1998;8(2):212-7.