Arap Şiirinde Temel Renklerin Anlamsal Boyutları ve Değişim Süreci

İnsanoğlunun yaşamında önemli bir yere sahip olan renkler, duygu ve düşüncelerin ifade edilmesinde kullanılan sessiz bir iletişim aracıdır. Renkler yaşamın ilk dönemlerinde bir şeyi tanımlamak için kullanılmış olsa da zaman içerisinde çeşitli anlamları olan bir öge haline gelmiş ve kendilerine yüklenen olumlu ve olumsuz çağrışımlar nedeniyle hayatın bütün alanlarında çeşitli amaçlarla aktif bir şekilde kullanılmıştır. Bu bağlamda çalışmanın konusunu siyah, beyaz, kırmızı, mavi, yeşil ve sarı gibi renklerin Arap şiirinde nasıl ele alındığı oluşturmaktadır. İlk olarak renklerin sosyal ve psikolojik anlamları hakkında genel bilgiler verilmiştir. Sonrasında Arap edebiyatında renklerin anlam kazanmasında Arap kültürü ve İslâm dininin etkileri ele alınmış ve şiir örnekleri ile bu durum pekiştirilmiştir. Renkler ele alınırken müradifleri değil sadece renklerin farklı sigalarının kullanıldığı şiir örnekleri verilmiştir. Şiir örnekleri ise geçmişten günümüze renkleri ustaca kullanan şairlerin şiirlerinden seçilmiş ve renklerin tarihsel süreçte nasıl kullanıldığının gösterilmesi hedeflenmiştir. Ayrıca şiir örnekleri mümkün olduğunca insanı konu edinen şiirlerle sınırlandırılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Arap Şiiri, Renkler, Siyah, Beyaz, Kırmızı, Mavi, Yeşil, Sarı

The Sementic Dimensions and Change Process of Basic Colors in Arabic Poetry

Colors are vital to human life and are often used as a silent communication tool to express feelings and thoughts. In the early stages of life, colors are employed to describe phenomena. However, over time they become elements actively associated with positive and negative connotations attributed to them and hence convey varied meanings for discrete purposes in all areas of life. This study explores how Arabic poetry treats colors such as black, white, red, blue, green, and yellow. Initially, the paper provides general information about the social and psychological significations of colors. It subsequently discusses the effects of Arabic culture and Islam on the meaning of colors in Arabic literature, reinforcing the argumentation through examples from poetry that employs only the first names or forms of colors, not their alternatives. The cited poetry samples aim to demonstrate the use of colors in poetry from a historical perspective. The exemplars are thus selected from poets ranging from the past to the present who have skillfully used colors in their work and have been restricted to poems about people as much as possible.

Keywords:

Arabic Poetry, Colors, Black, White, Red, Blue, Green, Yellow,

PDF

___

‘Ali, Cevâd, el-Mufassal fî Târîhi’l-‘Arab kable’l-İslâm, Beyrût: Dâru’s-Sâkî, 2001.
‘Amr, Ahmed Muhtâr, el-Luğa ve Levn, Kâhire: ‘Alemu’l-Kutub, 1997.
Abîd b. el-Ebras, Ebû Ziyâd el-Esedî, Divânu Abîd b. el-Ebras, thk. Eşref Ahmed Beyrût: Dâru Sâdır, 1998.
Akyüz, Hüseyin, “Hz. Peygamber’in Hadislerinde Renklerin Dili”, Atatük Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 41 (2014), 373-397.
Beşşâr b. Bürd, Ebû Muâz el-Ukaylî, Dîvânu Beşşâr b. Burd, thk. Muhammed Tâhir b. ‘Âşûr, Cezâir: Sekâfetu’l-‘Arabiyye, 2007.
el-Buhturî, Ebû Ubâde el-Velîd b. Ubeyd b. Yahyâ et-Tâî, Divânu’l-Buhturî, thk. Ömer et-Tabbâ‘,Beyrût: Dâru’l-Erkam, 2000.
Dayf, Şevkî, el-Fenn ve Mezâhibuhu fî’ş-Şi‘ri’l-‘Arabî, Kâhire: Dâru’l-Me‘ârif, 1960.
Ebû Temmâm, Habîb b. Evs b. Hâris et-Tâî, Şerhu Dîvâni Ebî Temmâm, thk. Râcî el-Esmer, Beyrût: Dâru’l-Kitâbi’l-‘Arabî, 1994.
Ebû’l-‘Alâ’ el-Ma‘arrî Ahmed b. Abdillâh b. Süleymân, Dîvânu Luzûm mâ lâ Yelzem, thk. Kemâl el-Yâzıcî, Beyrût: Dâru’l-Cîl, 1992.
el-Haffâcî, Ebû Muhammed Abdullah b. Muhammed b. Sa‘îd b. Sinân, Sırru’l-Fesâha, thk. Ali Fuâd, Kâhire: Mektebetu’l-Hâncî, 1936.
Hafrî, Zehrâ’ Zirâ‘-Sâdık vd., “Levniyyât İbn Hafâce el-Endelusî”, Mecelletu Dirâsât fî’l-Luğati’l-‘Arabiyye ve Âdâbihâ, 9 (2012), 76-104.
Halîfe, Abdulkerîm, “el-Elvân fî Mu‘cemi’l-‘Arabiyye”, Mecelletu Mecme‘i’l-Luğati’l-‘Arabiyye el-Ürdünî, 33 (1987), 9-44.