Bahreyn Karmatileri'nin Fatımiler'in denetiminde hareket ettikleri tezi temelde İbn Haldun'a dayanmaktadır. O, Karmatiler'in Fatımiler'e bağlı olduğu yönündeki hakim kanaatten hareketle mevcut tarihi rivayetleri bu yönde bir yoruma tabi tutmuştur. Oysa İsmaililik'ten bahseden ilk kaynaklarda İbn Haldun'un rivayetlerindeki Fatımi-Karmati birlikteliğine dönük yorum ve ilaveler yer almamaktadır. Dolayısıyla İbn Haldun'a dayanan FatıiTıi-Karmati ilişkisinin varlığına dönük rivayetlere ihtiyatla yaklaşmak gerekmektedir. Diğer yandan Fatımi ve Karmati İsmailileri'nin itikadi yapılarını mukayese etmek iki hareket arasındaki ilişkinin boyutlarını ortaya kQymak açısından oldukça ö- nemlidir. Karmati grupların hemen tamamı Ubeydullah ei-Mehdi'yi ve Fatımi halifelerini imam olarak kabul etmemişlerdir. Onlar imarnet iddiasında bulunan Fatımiler'in aksine Muhammed b. İsmail'in Mehdi olarak dönüşünü beklerneye devam etmişler ve imarnet iddiasında bulunan Ubeydullah ei-Mehdi'ye karşı çıkmışlardır. Yine onlar İslam şeriatının nesh edilmiş olduğu teziyle Fatımiler'den ayrılmışlardır. Bu itikadi farklılıklar Karmatiler'in Fatımiler'in güdümünde hareket etmediklerinin açık bir göstergesidir. Ancak her iki grubun mezhebi de İsmaililik'tir. Karmatiler, imametle ilgili olarak temelde İlk İsmailller'in öğretilerini savunmaya devam ederken, Fatımiier bu noktada kısmen yeni sayılabilecek bir öğreti geliştirmişlerdir.

It is mainly based upon Ibn Khaldun views that Bahrayn Qarmatis was acting under the control of the Fatimids. Based on the prevailin.g conviction that the Qarmatis were faithful. to the Fatimid rule, he seems to have interpreted the then histarical accounts in parallel to this conviction. Whereas the explanations and additions concerning the Fatimid-Qarmati alliance in the accounts of Ibn Khaldun are not found in the earliest works speaking of Ismailism. Therefore, these accounts of Ibn Khaldun should be treated cautiously. On the other hand, a comparisian between the Fatimid and Qarmati-Ismaili system of belief is highly important in determinirig the extent of relationship between the two movements. Almost all Qarmati groups did not recognize Ubayd Allah ai-Mahdi and other Fatimid calips as their own imams. Contrary to Fatimids who argued their own imamate, Carmatis kept awaiting the Mahdiship of Muhammad b. ısmail, thus rejecting Ubayd Allah ai-Mahdi who claimed his imamate. They alsa differed from Fatimids with their opinion that Shairat of Islam was abrogated. These dogmatic differences are the clear evidences showing that Qarmatis did not act under Fatimids. Nevertheless, the religious doctrine of both gro.ups was Ismailism. While Qarmatis kept on arguing mainly the earlist Ismaili belief of imamate, Fatimids produced a partly new theory of imamate.