SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMİNİN ÖZEL TASARRUFLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Sosyal güvenliğin hanehalkı tasarrufu üzerindeki etkilerinin bilinmesi; emeklilik ile ilgili yasaların tasarruf davranışı üzerindeki etkilerini belirlemede politik açıdan kritik bir öneme sahiptir. Teorik açıdan yaşam süreci teorisi çerçevesinde konuya bakıldığında, emeklilik dönemindeki ödemelerin, bireyin tasarruf davranışı üzerinde negatif bir eğilim oluşturduğu kabul edilmektedir. Ancak sosyal güvenliğin tasarruf veya özel tasarruf üzerindeki etkisini niceliksel olarak ölçmek, basit bir teorik çerçevede bile oldukça zor görünmektedir. Emeklilik ve emeklilik dışı birikimler arasındaki ikamenin derecesi çok çeşitli faktörlere bağlı olarak değişmektedir. Bu faktörlerden bazıları, likidite kısıtı, miras motifi, iskonto faktörü ve getiri oranlarının büyüklüğüdür. Bu nedenle, sosyal güvenliğin tasarruf üzerindeki etkisini niceliksel olarak ölçme sorunu teorik olmaktan çok ampirik olmaktadır. Bu çalışmanın amacı 1972-2003 döneminde Türkiye’de sosyal güvenliğin özel tasarrufları arttırıcı ya da azaltıcı yönde etkilediğini araştırmaktır. Bu kapsamda doğrusal regresyon modeli yöntemi ile tahmin yapılmıştır. Bulgular, Türkiye’de sosyal güvenlik primleri ile özel tasarruf arasında pozitif bir ilişki olduğunu göstermektedir. Bu konudaki çalışmaların dayandığı bir temel olarak, yaşam süreci teorisine (life-cycle hypothesis) göre, Türkiye gibi genç nüfusun yaşlı nüfusa göre nisbi olarak fazla olduğu bir ülkede özel tasarrufların pozitif çıkması beklenen bir sonuçtur

Anahtar Kelimeler:

Sosyal güvenlik, özel tasarruf, dağıtım sistemi

Sosyal Güvenlik Sisteminin Özel Tasarruflar Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği

The relationship between social security and private savings is crucial for important policy issues such as establishing the effects of changes in pension legislation on saving behaviour From a theoretical point of view the life cycle framework suggests that the provision of public benefits after retirement constitutes a negative incentive to accumulate resources during one’s working life As the degree of substitutability between pension and non pension accumulations depends on a variety of factors ranging from the presence of liquidity constraints bequest motives to the size of discount factors and rates of return The complexity of the problem makes it likely that quantification of the relationship between social security and saving will be empirical rather than theoretical The purpose of this study is to analyse the effects of social security on private savings for 1972 2003 period in Turkey The method of the study is linear regression with least squares The findings indicatetd that there is positive relationship between social security premiums and private savings Since Turkey is a young population country the results are expected to be pozitive

PDF

___

Barro, R.,1974, Are Government Bonds Net Wealth?, Journal Of Political Economy November/December, (vol.82, no.6,pp:1095-1117).
Blanchard,O.J, Fischer,S,1990, “Lectures On Macroeconomics”, The MIT Press Cambridge, Massachusetts London, England, (pp:112-113).
Congressional Budget Office,1998, internet sitesi.
Çelikoğlu,İlyas,1994,”Sosyal Güvenlik Sistemlerinin Finansman Yöntemleri ve Türkiye Uygulaması”, DPT, Ankara,144s.
Çubuk, Ali,1983, “Sosyal Politika ve Sosyal Güvenlik”, Gazi Üniversitesi, (Yayın No: 21, s.165), Ankara.
DİE, İstatistik Göstergeler, 1923-1992.
Feldstein,M, 1979, The Effect Of Social Security On Saving, Social Security Bulletin, May 1979, (Vol.42,No:5,pp:36-39).
Feldstein, M,1980, Social Security, Induced Retirement, And Aggregate Capital Accumulation: A Correction And Updating, NBER WP:579,s.4.
GÖNENCAN, Z, 1992, Sosyal Güvenlik-506 Sosyal Sigortalar Kanunu ve Değerlendirilmesi, Öz İplik-İş, ('91 Yılı Eğitim Seminerlerimiz ,s.358), Ankara.
Güzel,A;Okur,A.R,2004,”Sosyal Güvenlik Hukuku”, Beta Yayınları 10. Baskı, s.59.
İzgi,B.B,2004,”Sosyal Güvenlik Sistemlerinin Dünyadaki Gelişimi, Tasarruflar Üzerindeki Etkileri ve Türkiye’de Durum”, Doktora Tezi,Çukurova Üniversitesi,SBE,s.19.
Koç,M, 2005, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Müfettişi, İş Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi internet sitesi.
Munnell,A.H,1974, “The Effects Of Social Security On Personal Saving”, Cambridge, MA:Ballinger,s.62-67.
Özşuca,Ş,2003,”Küreselleşme ve Sosyal Güvenlik Krizi”,(Cilt:58,Sayı:2,s.42).
Samwick,A.A., 1999, “Is Pension Reform Conducive To Higher Saving?”,s.3.
SPK, Aylık İstatistik Bültenleri,2004 yılı.
T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No:1529,2003,”İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku”, Açıköğretim Fakültesi Yayını No:812, Editör:Prof Ömer Zühtü Altan,Eskişehir,s.253.
TOSYÖV (Türkiye Orta Ölçekli İşletmeler, Serbest Meslek Mensupları ve Yöneticileri Vakfı), KOBİ'ler ve Sosyal Güvenlik (2), 1994, Ankara, S.19
Wigger,B,1999, “Pay-As-You-Go Public Pensions In A Model Of Endogeneous Growth And Fertility “,( Journal Of Population Economics 12:pp:625).