İslam, Kutsal ve Seküler

Din sosyolojisi literatüründe son derece güncel ve tartışmalı bir mesele olan din ile sekülerleşme ilişkisi bağlamında yapılan tartışmalarda sekülerleş- me karşısında dinlerin hepsinin aynı kategoride ele alınmadığı, hatta alınmaması gerektiği ifade edilmektedir. Bu kapsamda özellikle İslam dininin konumunun bir istisna olduğu şeklinde yaygın bir kabulün varlığı dikkat çekmektedir. Ancak bu anlayışın daha ziyade Batılı araştırmacılar ve oryantalistler ile İslamcı entelektüeller arasında yaygın olduğu bilinmektedir. Sekülerist entelektüeller arasında İslâm, seküler dünya görüşünün ve onun çoğulcu değerlerinin bir antitezi olarak resmedilmektedir. İslamcı entelektüeller arasında ise İslam ile sekülerlik arasında bir uyuşma ve uzlaşma olmadığı gibi, sekülerliği dinsizlik, ateizm ile özdeşleştirme eğilimine de rastlanmaktadır. Bu araştırmada, mesele, söz konusu bakış açılarından farklı olarak İslam dininin kutsallık anlayışı, başta Kuran-ı Kerim ve Sünnet olmak üzere İslam'ın temel kaynakları çerçevesinde ele alınacaktır. Bu araştırmanın temel hareket noktası şudur: Sekülerleşme modern zamanlara özgü olmayan, insanlık tarihi boyunca izi sürülebilir bir süreçtir; hatta denebilir ki, din kadar kadim bir meseledir. Bir diğer ifadeyle, "sekülerlik dinin veya kutsalın dünya ile temas etmesiyle baş- lar", yani "dinin olduğu yerde sekülerlik vardır". Bu araştırmada, temel kaynakları ve kutsallık anlayışı bağlamında meseleye yaklaşıldığında, İslam dininin bu tezin istisnası olup olmadığı, yani İslam dininin temel kaynaklarında sekü- lerliğe geçit veren ifadelere rastlamanın imkânı tartışılmıştır.

PDF

___

Atay, H. (1985), “Kur’an-ı Kerim ve Kutsiyet”, AÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, 27: 1-30.

Brown, M. D. (2008), “Islam and the Concept of the Secular”, Indian Journal of Politics and International Relations, 1 (1): 43-60 (Türkçesi Kirman, M. A. 2016, “İslam ve Seküler Kavramı”, Toplum Bilimleri, 10(19): 397- 412).

Çevik, M. (2007), “Kutsal’ın Anlam Alanı”, YYÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13: 131-3

Darende, Ö. F. (2015), “Sekülerleşme ve Laiklik Üzerine Bir Bibliyografya Denemesi”, Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, VI(11): 151- 188

Demirci, K. (2002), “Kutsiyet”, TDV İslam Ansiklopedisi, 26: 495-6.

Durkheim, E. (2008), The Elementary Forms of Religious Life, trans. J. W. Swain, London: Dover Pub.

Ebu Gudde, A. (1975), “Halk-ı Kur’an Meselesi”, AÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, 20: 307-321

Eliade, M. (1959), The Sacred and the Profane, trans. W. R. Trask, New York: A Harvest Book.

Eliade, M. (2003), Dinler Tarihine Giriş, çev. L. Arslan, İstanbul, Kabalcı Yay.

Gannuşi, R. (2010), Laiklik ve Sivil Toplum, çev. G. Topçu, İstanbul, Mana Yay.

Gencer, Bedri (2016), “Laiklik, sekülerizm ve seküler-din”, Star Açık Görüş, 432: 5.

Güç, A. (2000), “Kur’an’da Kutsallık Anlayışı”, UÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, 9: 245-252

Haral, G. (2002), “Kutsiyet”, TDV İslam Ansiklopedisi, 26: 497.

Hamidullah, M. (2003), İslam Peygamberi, çev. S. Tuğ, Ankara, Yeni Şafak Yay.

Kaşgarlı Mahmud (1985), Divanü Lügat-it-Türk Tercümesi, çev. B. Atalay, Ankara, TDK Yay.

Kirman, M. A. (2007), “Sekülerleşme Perspektifinden İnsan-Din İlişkisinin Dünü, Bugünü ve Geleceği”, “Secularism and Religious Resurgence in Prospect and Retrospect” TÜDTAD - IAHR, 22-23 Eylül 2007, Ankara

Kirman, M. A. (2015), “The Dialectics of the Sacred and the Secular”, European International Journal of Science and Humanities, 1 (5): May 2015

Kirman, M. A. ve İ. Çapçıoğlu (2015), Sekülerleşme: Klasik ve Çağdaş Yaklaşımlar, Ankara, Otto Yay.

Kirman, M. A. (2016), Din Sosyolojisi Sözlüğü, Adana Karahan Yay.

Kutluay, İ. (2009), Kur’an ve Sünnet’e Göre Mukaddes Zaman ve Mekânlar, İstanbul, Rağbet Yay.

Otto, R. (1958), The Idea of Holy, New York: Oxford University Press

Seyhan, A. E. (2016), Hadislerde Kutsiyet Atfedilen Fenomenlerin Dinî Değeri (Hacerülesved Örneği), İstanbul, Rağbet Yay.

Taburoğlu, Ö. (2008), Dünyevî ve Kutsal, İstanbul, Metis Yay.

TDK (1988), Türkçe Sözlük, C.2, Ankara, TDK Yay.

Vergote, A. (2002), “Kutsal”, çev. H. Keskin, A. Yapıcı, ÇÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2(2): 207-235

Yapıcı, A. (2010), “Allah ve Kutsal Kavramlarının Çağrıştırdıkları Anlamlara Sosyo-Psikolojik Bir Bakış: Çukurova Üniversitesi Örneği”, Değerler Eğitimi Dergisi, 8(20): 169-206.

Yavuz, Y. Ş. (1997), “Halku’l-Kur’an”, TDV İslam Ansiklopedisi, 15: 371

Yavuz, Ö. F. (2005-6), “Kur’an’da Kutsal Mekân Zaman ve Eşya Kavramlarının Sembolik Değeri”, Milel ve Nihal, 3 (1-2): 39-68.

Yavuz, Ş. (2007), “Modern Öncesi Âlemden Post/Modern Bir Köye Evrilişte Kutsal’ın Arkeolojisine Yeniden Bakış”, Milel ve Nihal, 4 (1): 77-126.

Yazır, M. H (2000), Hak Dini Kur’an Dili, C.VII, İstanbul, Zaman Yay.

Yıldırım, M. (2007), “Mircea Eliade’de Kutsal ve Kutsal Zaman Kavramı”, Dini Araştırmalar, 10 (28): 59-82

Yıldırım, M. (2016), Din ve Çevre: Kutsalın Tabiattaki Formları, Adana, Karahan Kitabevi.

Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi-Cover

ISSN: 1303-3670
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 2001
Yayıncı: -

Arşiv