Evde Sağlık Hizmeti Alan Hastaların Sağlık İhtiyaçlarının Değerlendirilmesi

Giriş ve Amaç: Çalışmanın amacı sunulan evde sağlık hizmetlerini ve hastaların sağlık durumlarını değerlendirmektir. Gereç ve Yöntem: İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü Kamu Hastaneleri Hizmetleri Başkanlığı-2’ye bağlı Üsküdar Evde Sağlık Hizmetleri Koordinasyon Merkezi’nden hizmet almış hastalar arasından Basit Tesadüfi Örnekleme Yöntemi ile seçilen 525 hasta çalışmaya dahil edilmiştir. Veriler fiziki ve elektronik hasta dosyalarından elde edilmiştir. Çalışma tanımlayıcı ve kesitsel olarak planlanmış ve elde edilen veriler sayı ve oran (%) olarak gösterilmiştir. Bulgular: Hastaların bağımlılık durumu yüksektir. Hastaların %8’i oral beslenememekte ve %32’si destekleyici beslenme ürünü almaktadır. %11’inde mesane katateri, %2’sinde trakeostomi kanülü bulunmaktadır. %7’si mevsimsel grip aşısı ve yalnızca 2 kişi pnömokok aşısı yaptırmıştır. Son bir yıl içinde hastaların %12’si konstipasyon sorunu yaşamış, %10’u en az bir kere üriner sistem enfeksiyonu geçirmiş ve %12’sinde dekübit ülseri meydana gelmiştir. %43’üne duygu durum bozukluğu (anksiyete/depresyon) tanısı konmuş ve bununla ilgili ilaç tedavisi başlanmıştır. Hastalara en sık konulan tanılar sırasıyla hipertansiyon, Alzheimer/demans, kalp hastalıkları, diyabet ve serebrovasküler hastalıklardır. Sonuç: Hastaların sağlık ihtiyaçlarının yüksek olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Evde sağlık hizmetleri, Hasta, Yaşlı Sağlığı

Characteristics of Patients Benefiting from Home Health Care Services and Examination of Service Demand

Objective: The aim of the study is to evaluate the home health services provided and the health status of the patients. Material and Methods525 patients selected by Simple Random Sampling Method among the patients who received service from Üsküdar Home Healthcare Coordination Center affiliated to Public Hospitals Services-2 of Istanbul Provincial Health Directorate were included in the study. The data were obtained from physical and electronic patient files.The study was planned descriptively and cross-sectionally and the data were shown as numbers and rates (%). Results: Dependency levels of patients were very high. 8% of the patients could not be fed orally and 32% of them took supportive nutritional products. 11% had a bladder catheter, 2% had a tracheostomy cannula. 7% had the seasonal flu vaccine and only 2 people had the pneumococcal vaccine. In the last year, 12% of the patients experienced constipation problem, 10% had urinary system infection at least once, and 12% had decubitus ulcer. 43% of them were diagnosed with mood disorder (anxiety / depression) and drug treatment was started for this. The most common diagnoses in patients were hypertension, Alzheimer's/dementia, heart diseases, diabetes and cerebrovascular diseases, respectively. Conclusion: The patients' health needs were found to be high.

Keywords:

Elderly, Home Health Care, Patient,

PDF

___

Resmi Gazete. 27.02.2015 Tarih ve 29280 Sayı. Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Tarafından Evde Sağlık Hizmetlerinin Sunulmasına Dair Yönetmelik.
Zaybak A, Güneş Ü. Y, İsmailoğlu E. G, Ülker E, yatağa bağımlı hastalara bakım veren bireylerin bakım yüklerinin belirlenmesi, Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 2012, 15(1): 48-54.
Yılmaz M, Şara E, Yaşlılık ve evde sağlık hizmetinde finansman, Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 2014, 1(2): 117-127.
Kurt M E, Çemberlitaş İ, Şen M A, Evde sağlık hizmetleri birimi tarafından sunulan hizmetlerin sosyal devlet olma ilkesi açısından incelenmesi, Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2019, 9(18): 306-318.
Karaman D, Kara D, Yalçın Atar N, Evde sağlık hizmeti verilen bireylerin hastalık durumlarının ve bakım ihtiyaçlarının değerlendirilmesi: Zonguldak örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2015, 4(3): 347-359.
Sims‐Gould J, Martin‐Matthews A, We share the care: family caregivers’ experiences of their older relative receiving home support services. Health&Social Care İn The Community, 2010, 18(4): 415-423.
Ziefle M, Rocker C, Human-centered design of e-health technologies: concepts, methods and applications. Medical Information Science Reference, 2011.
Tarricone R, Tsouros A D. (Eds.). Home care in Europe: thesolidfacts. WHO Regional Office Europe, 2008.
National Research Council. Health Care Comes Home: The Human Factors, The National Academies Press, Washington DC, 2011.
Prieto E. Home health care provider: a guide to essential skills. Springer Publishing Company. the USA, 2008.
NSW. Hospital in the Home (HITH). Erişim: https://www.health.nsw.gov.au/Performance/Pages/HITH.aspx (accessed 18.03.2020)
WHO, The growing need for home health care for the elderly: home health care for the elderly as an integral part of primary healthcare services / World Health Organization. Regional Office for the Eastern Mediterranean, 2015.
Çubukçu M, Yazıcıoğlu B, Samsun Eğitim ve Araştırma Hastanesi evde sağlık hizmetleri birimine kayıtlı hastaların değerlendirilmesi. Ankara Med J. 2016, 4:325‐31.
Hisar K M, Erdoğdu H, Evde sağlık hizmeti alanlarda yaşam kalitesi durumu ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Genel Tıp Derg, 2014, 24:138-142.
Işık O, Kandemir A, Erişen M A, Fidan C, Evde sağlık hizmeti alan hastaların profili ve sunulan hizmetin değerlendirilmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 2016, 19(2): 171-186.
Çatak B, Kılınç A S, Badıllıoğlu O, Sütlü S, Sofuoğlu A E, Aslan D, Burdur’da evde sağlık hizmeti alan yaşlı hastaların profili ve evde verilen sağlık hizmetleri. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, 2012, 10(1): 13-21.
Karaman D, Kara D, Yalçın Atar N, Evde sağlık hizmeti verilen bireylerin hastalık durumlarının ve bakım ihtiyaçlarının değerlendirilmesi: Zonguldak örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2015, 4(3): 347-359.
Sağlık Bakanlığı. Yaşlılık Beslenme. Sağlık Bakanlığı Yayın No:726. Ankara. sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/A%201.pdf 2008 (accessed 11.07.2020)
Akademik Geriatri Derneği. Yaşlılarda Malnütrisyon Kılavuzu. Ankara Erişim: akademikgeriatri.org/files/thn-kitap.pdf 2013 (accessed 11.07.2020)
Aktürk A Ş, Atmaca E, Zengin S, Bayramgürler D, Kocaeli ilinde evde bakım hizmeti alan hastalarda bası ülserlerinin prevalansı ve klinik özellikleri, Türk derm, 2010, 44: 128-31.
Akdemir N, Bostanoğlu H, Yurtsever S, Kutlutürkan S, Kapucu S, Canlı Özer Z, Yatağa bağımlı hastaların evde yaşadıkları sağlık sorunlarına yönelik evde bakım hizmet gereksinimleri, Dicle Tıp Dergis,. 2011, 38(1):57-65.
Adıgüzel E, Tek N, Evde bakım hizmeti alan yaşlı bireylerin beslenme durumlarına ilişkin bazı özelliklerin yaşam kalitesi üzerine etkisi, YSAD-EIRJ 2018, 11(1): 19-25.
Baydar Arantaş ve Köroğlu F T, Bir hastane bünyesindeki evde sağlık birimi tarafından verilen hizmetlerin değerlendirilmesi: 2018 yılı istatistikleri. Ankara Med J, 2019, 1:170‐7.
Yorulmaz M, Özata M, Küçükkendirci H, Demrikıran M, Sağlık Bakanlığı evde sağlık hizmetleri uygulaması: Konya ili ile İç Anadolu Bölgesi ve Türkiye geneli verilerinin karşılaştırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 2013, 4(8): 1-13.
Demirci Şahin A, Seyrek S, Ertürk A, Baydar Artantaş A, Evde bakım hastalarında bası yaraları ve hastaların demografik özellikleri, Konuralp Tıp Dergisi, 2017, 9(1): 14-18.
Aydın M, Dişcigil G, Evde bakım hizmeti alanlarda sosyal izolasyon. Jour Turk Fam Phy, 2017, 08(4): 95-99.
Bruce M L, McAvay G J, Raue P J, Brown E L, Keohane D J, Jagoda D R, Weber C, Major depression in elderly home health care patients. Am J Psychiatry, 2002, 159:1367-1374.
Çavuş F Ö. (2013).Yaşlılara Yönelik Evde Bakım Hizmetlerinin Değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Hizmet Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği (2019). Erişkin Bağışıklama Rehberi. file:///C:/Users/ozden/Downloads/eriskin-bagisiklama-rehberi-v-2-2019.pdf Sağlık Bakanlığı. Yetişkin Aşılama. https://asi.saglik.gov.tr/asi-kimlere-yapilir/liste/30-yeti%C5%9Fkin-a%C5%9F%C4%B1lama.html (accessed 11.07.2020)
Yılmaz T, Yılmaz T, Ceyhan Ş, Kasım İ, Kaya A, Odabaş Ö, Sargın Ö, Bahadır A, Özkara A. Evde sağlık hizmetleri birimine kayıtlı geriatrik hastaların influenza ve pnömokok aşısı ile aşılanma durumları ve doktor önerisinin etkisi. Ankara Medical Journal, 2018, 18(3): 391-401. DOI: 10.17098/amj.461416
Bal H, Börekçi G, Mersin ilindeki bir aile sağlığı merkezine kayıtlı altmış beş yaş ve üstü bireylerin erişkin aşılama durumları ve etkileyen faktörler. İstanbul Med J 2016, 17:121-30.
Sağlık Bakanlığı. Faaliyet Raporu 2018. sgb.saglik.gov.tr. (accessed 12.07.2020)