In vitro Micropropagation of Critically Endangered (CR) Endemic Erodium somanum / Kritik Tehlikedeki (CR) Endemik Erodium somanum Türünün in vitro Mikroçoğaltımı

In vitro Micropropagation of Critically Endangered (CR) Endemic Erodium somanumIn this study, in vitro micropropagation of Erodium somanum H. Peşmen which is an endemic and critically endangered plant species was investigated.  In the last years, the E. somanum population decreased due to the base stations, wind turbines and fire towers constructed on the living space of these species. It is included in the Red Book of Turkish Plants.  In vitro propagation is a strong method enabling the protection of endangered species of flora, their re-growth in their natural environment and thus decreasing their risk of extinction. In the study for obtaining shoots in micropropagation works, first, E. somanum shoot tip explants and leaf explants were cultured in Murashige & Skoog (MS) media containing respectively 6 and 8 different combinations of cytokinin (BAP, KIN) and auxin (IBA, IAA, NAA) plant growth regulators.  Then, the rooting studies of the shoots obtained were made in 4 different MS media supplemented with 0.5-1 mg/L NAA and IBA. At the end of the studies, the best shoot inductions were obtained on MS media supplemented with 1 mg/L BAP-0.1 mg/L IBA for leaf petiole explants and on MS media supplemented with 2 mg/L BAP-1 mg/L IAA on shoot tip explants. The optimal root development of the shoots obtained for a complete plant was observed in 0.5 mg/L and 1 mg/L IBA supplemented MS media. Studies on in vitro methods and micropropagation of endemic plants to protect plant diversity must be focused on.Kritik Tehlikedeki (CR) Endemik Erodium somanum Türünün in vitro MikroçoğaltımıBu çalışmada endemik ve nesli kritik tehlikede olan Erodium somanum H. Peşmen türünün in vitro koşullarda mikroçoğaltım yeteneği araştırılmıştır. Son yıllarda E. somanum’un popülasyonu yaşam alanlarında inşa edilen baz istasyonları, rüzgar tribünleri ve yangın kulesi nedeniyle azalmıştır.  Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı’nda bulunur. In vitro çoğaltma nesli tehlike altındaki bitki türlerinin korunması, doğal çevrelerine onların yeniden yerleştirilmesini mümkün kılan ve dolayısıyla tükenme riskini azaltan güçlü bir koruma tekniğidir.  Mikroçoğaltım çalışmalarındaki sürgün eldesi çalışmaları için ilk olarak, E. somanum sürgün ucu eksplantları 6 ve yaprak eksplantları 8 farklı kombinasyonda sitokinin (BAP, KIN) ve oksin (IBA, IAA, NAA) bitki büyüme düzenleyicileri içeren Murashige & Skoog (MS) besin ortamlarında kültüre alınmışlardır. İkinci olarak elde edilen sürgünlerin köklendirme denemeleri 0.5-1 mg/L NAA ve IBA içeren 4 farklı MS besin ortamında yapılmıştır. Çalışmalar sonucunda en iyi sürgün gelişimleri, yaprak eksplantlarında 1 mg/L BAP - 0.1 mg/L IBA içeren MS ortamında ve sürgün ucu eksplantlarında 2 mg/L BAP - 1 mg/L IAA içeren MS besin ortamında olduğu belirlenmiştir. Tam bir bitki eldesi için elde edilen sürgünlerin en iyi kök gelişimlerinin 0.5 mg/L IBA ve 1 mg/L IBA içeren MS besin ortamlarında olduğu gözlenmiştir. Bitki çeşitliliğinin korunması için endemik bitkilerin in vitro metodlar ile mikroçoğaltımı konusundaki çalışmalara önem verilmelidir.