Karabacak Köyü Kaya Mezarları

Yozgat İli, İç Anadolu Bölgesi’nin, Orta Kızılırmak Bölümü’nde yer alır. Bölge, zengin su kaynaklarının yanı sıra stratejik konumu ile farklı dönemlerde pek çok kültüre ev sahipliği yapmış, çevre kültürlerle de etkileşim ve ilişki içerisinde kalmıştır. Yozgat ve çevresinde yapılan kısıtlı saydaki arkeolojik kazı ve yüzey araştırmaları, bölgenin en erken Kalkolitik Dönem olmak üzere, Tunç Çağı, Hitit, Phryg, Roma, Doğu Roma, Selçuklu ve Osmanlı Dönemi de dâhil olmak üzere uzun bir tarihsel süreçte yerleşim gördüğünü gösterir. Bununla birlikte, yapılan çalışmalar, Yozgat İli’nin belirli ilçe merkezlerini kapsadığından, coğrafi bölge bütünsel açıdan arkeolojik olarak yeterli ve kapsamlı olarak çalışılmamıştır. Bahsi geçen dönemlerin varlıkları belli başlı ilçe merkezlerinde belirlenebilmiştir. Bu çalışmada, 2017 yılında, Yozgat İli ve İlçeleri’nde gerçekleştirilen yüzey araştırması çalışmalarında, Yozgat İli’nin güneydoğusunda, Sarıkaya İlçesi sınırlarında bulunan Karabacak Köyü’nün 1.5 km doğusunda tespit edilen kaya mezarları ele alınmıştır. Mezarlar birbiri ardına sıralanmış, alçak kaya kütleleri üzerine oyulmuş, tek arcosolium’lu ve tek odalı mezarlardır. Oldukça yalın cephe mimarisi ve basit bir plana sahip olan Karabacak kaya mezarlarının tanıtılması ile bölgenin mezar tipolojisi ve ölü gömme geleneklerine katkı sağlanması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Arcosolium’lu Oda Mezar, Karabacak Köyü, Yozgat, Roma Dönemi

The Rock-Cut Tombs of the Karabacak Village

The rock-cut tombs of the Karabacak village are by the Middle Kızılırmak River, by Yozgat in Central Anatolia. This region, with its rich water source and strategical location, was inhabited by many cultures interacting with neighbouring cultures throughout history. Few archaeological excavations and surface surveys have been conducted in Yozgat and in its surroundings which have shown the region was inhabited over a long period, from the Early Chalcolithic Period up to Bronze Age, Hittite, Phrygian, Roman, Byzantine, Seljuk, and Ottoman Periods. On the other hand, studies to date have only covered certain suburbs of Yozgat City, and the whole geography is far from being studied thoroughly. The aforementioned periods are identified from archeological investigations in certain suburbs. This study concerns the rock tombs discovered 1.5 km East of Karabacak Village on the border of Sarıkaya Suburb to the Southeast of Yozgat City in the couse of a surface survey carried out in Yozgat City and its surrounding in 2017. The tombs are carved in lower rock masses sequentially, each featuring one arcosolium and one room. The aim has been to contribute to the knowledge of the burial typology and burial traditions in the region through the introduction of the Karabacak rock-cut tombs, which have a rather simple facade architecture and a simple plan.

Keywords:

Chamber Tomb with Arcosolium, Karabacak Village, Yozgat, Roman Period,

PDF

___

Alföldi – Rosenbaum 1971 E. Alföldi – Rosenbaum, Anamur Nekropolü (The Necropolis of Anemori-um). Ankara 1971.
Alföldi – Rosenbaum 1980 E. Alföldi – Rosenbaum, The Necropolis of Adrassus (Balabolu) in Rough Cilicia Isauria. Österreichische Akademie der Wissenschaften. Wien 1980.
Belke – Mersich 1990 K. Belke – N. Mersich, Tabula Imperii Byzantini 7: Phrygien und Pisidien. Wien 1990.
Çelgin 1990 V. Çelgin, Termessos Kenti Nekropolleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi. İstanbul 1990.
Çoban 2017 H. Çoban, “Eski Çağ’da Yozgat’ın Tarihi Coğrafyası”. II. Uluslararası Bozok Sempozyumu Yozgat’ın Turizm Potansiyelleri ve Sorunları 04-06 Mayıs 2017 Bildiri Kitabı. Yozgat (2017) 60-74.
Doğanay 2009 O. Doğanay, Isauria Bölgesi Kaya Mezarları ve Ölü Gömme Gelenekleri. Konya 2009.
Durukan 2012 M. Durukan, Kappodokia’da, Argaios Dağı Çevresinde Hellenistik-Roma Dönemi Mezarları ve Ölü Kültü/Gräber und TotenKult In der Helleistisch Römischen Zeit In Der Umgebung Des Argaios In Kapodokien. İstanbul 2012.
Er – Söğüt 2005 Y. Er – B. Söğüt, “Dağlık Kilikya’da Olba-Diocaesarea Nekropollerindeki Kaya Mezarları”. Türk Arkeoloji ve Etnografya Dergisi 5 (2005) 97-110.
Ergeç 2003 R. Ergeç, Nekropolen und Gräber in der Südlichen Kommagene. Bonn 2003.
Er-Scarborough 2017 Y. Er-Scarborough, The Funerary Monuments of Rough Cilicia and Isauria, BAR International Series. London 2017.
Haspels 1971 C. H. E. Haspels, The Highlands of Phrygia. Sites and Monuments Vol. I-II. Princeton 1971.
Kealhofer et al. 2010 L. Kealhofer, P. Grave, B. Marsh, S. Steadman, R. L. Gorny – G. D. Sum-mers, “Patterns of Iron Age Interaction in Central Anatolia: Three Sites in Yozgat Province”. AS 60 (2010) 71-92.
Koç – Öksüz 2008 Ş. Koç – N. Öksüz, “Sarıkaya (Yozgat) Demir Cevherleşmelerinin Oluşumu İle İlgili Maden Mikroskebisi Özellikleri”. Çukurova Üniversitesi Dergisi Geosound 53 (2008) 233-246.
Kortanoğlu 2008 R. E. Kortanoğlu, Hellenistik ve Roma Dönemlerinde Dağlık Phrygia Bölgesi Kaya Mezarları. Eskişehir 2008.
Machatschek 1967 A. Machatschek, Die Nekropolen und Grabmäler im Gebiet von Elauissa Sebaste und Korykos im Rauhen Kilikien. Wien 1967.
Özdizbay 2002 A. Özdizbay, “Perge Batı Nekropolisinden Bir Mezar Yapısı”. Anadolu Araştırmaları XVI (2002) 483-507.
Şenyurt – Yılmaz 2011 H. K. Şenyurt – Ö. Yılmaz, ‘‘Yozgat İli Sarıkaya İlçesi Roma Hamamı 2010 Yılı Temizlik ve Kazı Çalışması’’. 20. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempozyumu. Bodrum (2011) 1-16.
Ünal 1968 A. Ünal, “Çengeltepe (Yozgat) Sondajı Ön Raporu”. Türk Arkeoloji Dergisi XV/1 (1968) 119-128.
Yılmaz et al. 2014 Ö. Yılmaz, N. Becene – B. Hasırcı, ‘‘Yozgat İli Sarıkaya İlçesi Roma Hamamı 2013 Yılı Temizlik ve Kazı Çalışması’’. 23. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempozyumu. Mardin (2014) 187-206.
Yılmaz et al. 2015 Ö. Yılmaz, N. Becene – B. Hasırcı, ‘‘Yozgat İli Sarıkaya İlçesi Roma Hamamı 2014 Yılı Temizlik ve Kazı Çalışması’’. 24. Müze Kurtarma Kazıları Sempozyumu ve 1. Uluslararası Müzecilik Çalıştayı. Şanlıurfa (2015) 607-624.
Zeyrek 2007 T. H. Zeyrek, “Yukarı Söğütlü Nekropollerinden Kaya Mezarları”. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 6/2 (2007) 194-221.