CUMHURİYET DÖNEMİNDE TÜRKİYE'DE İPEK BÖCEKÇİLİĞİ

Bu araştırmada, Cumhuriyetin ilk yıllarından 1950'ye kadar uzanan yirmi yedi yıllık dönemde, Türkiye'de ipek böcekçiliği faaliyetleri ve bu faaliyetlerin ekonomiye olan katkıları ele alınmıştır. Konu, İpek böcekçiliği faaliyetleri ; Bursa İpek Böcekçiliği Enstitüsü'nün kuruluşu ve görevleri; İpekböceği istasyonlarının kuruluşu ve yetkileri; Koza Tarım Satış Kooperatifleri Birliğinin (KTSKB) kuruluşu ve faaliyetleri ile sınırlandırılarak dört dönem dâhilinde incelenmiştir. Türkiye'de ipek böcekçiliği faaliyetleri ve bu faaliyetlerin ekonomiye olan katkıları ele alınırken sayısal veriler üzerinde değerlendirilmeler yapılmıştır. Araştırmanın konusu hakkında literatürde bulunan eksiklikler Cumhuriyet arşivi belgeleri, resmi yayınlardan; zabıt ceridesi, kanunlar ve tutanak dergileri, resmi gazete, istatistik yıllıkları, ayın tarihi ve dönemin süreli yayınları arasında bulunan ekonomi dergilerinin makaleleri ile kitaplar gibi birincil kaynakların kullanılması yoluyla tamamlanmıştır. Konu incelenirken, dönemin Türkiye'si ile dünyadaki ipek böcekçiliği ve ipek üretimi alanında yaşanan gelişmeleri göz önüne alınarak bu gelişmeler ışığında gerekli değerlendirilmeler yapılmıştır. Çalışmada elde edilen sonuç şudur: Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren CHP hükümetleri tarafından ipek böcekçiliği yetiştiriciliği ve ipek üretiminin teşvik edilmesiyle başlanan faaliyetlerde, üretim artırılmış ve dış ülkelere koza ve ipek ürünleri ihracı gerçekleştirilmiştir. Akabinde Bursa İpek Böcekçiliği Enstitüsü ve ipek böceği istasyonlarının tesis edilmesi ile ipek böcekçiliğinin her türlü yeni teknik gelişme ve uygulamaları takip edilmiştir. Koza Tarım Satış Kooperatifleri Birliğinin kurulması ile de üreticiler teşkilatlanarak ürünlerini değerinde satıp üretimi artırması sayesinde ülke ekonomisine önemli katkılar sağlanmıştır.

SERICULTURE ACTIVITIES IN TURKEY IN THE REPUBLIC PERIOD

This study deals with sericulture activities in Turkey in 27 years from the first years of the Republic to 1950 and their contributions to the economy. The subject is limited to and discussed under the titles of sericulture activities ; the foundation and tasks of Bursa Sericulture Institute; the foundation and authorities of sericulture stations; and the foundation and activities of Cocoon Agricultural Sales Cooperatives Union (KTSKB). Evaluations have been made based on numeric data in discussing the sericulture activities in Turkey and their contributions to the economy. The gap in the literature about the research subject has been filled through use of primary sources such as Republic archive documents, official publications, laws, journals of official reports, proceedings of memorandum, official gazettes, statistical annuals, Ayın Tarihi journal (government's dating publication), articles from the economics magazines of the period, and books. The relevant evaluations have been made considering the developments in the field of sericulture in Turkey and in the world in the period under examination. It has been found out that production increased and cocoon and silk products were exported to other countries as a result of the encouragement of sericulture by CHP governments as of the first years of the Republic. Then, with the establishment of Bursa Sericulture Institute and sericulture stations, all kinds of new technical developments and practices in the field of sericulture were followed. The foundation of KTSKB made producers organized and enabled them to sell their products at due prices, thereby raising production and making significant contributions to the country's economy.

PDF

___

TBMM, Zabıt Ceridesi, 1935 Yılı Masraf Bütçeleri, H Cetveli, s. 327.
TBMM, Tutanak Dergisi, 1945 Yılı Yedi Aylık Gider Bütçeleri, Dönem: 7, Toplantı: 2, Cilt: 17, 25.05.1945, ss. 290, 299.
TBMM, Tutanak Dergisi, 1946 Yılı Gider Bütçeleri, Dönem: 7, Toplantı: 3, Cilt: 20, 17.12.1945, s. 262.
TBMM, Tutanak Dergisi, 1947 Yılı Gider Bütçeleri, Dönem: 8, Toplantı: 1, Cilt: 3, 18.12.1946, s. 265.
TBMM, Tutanak Dergisi 1948 Yılı Gider Bütçeleri, Dönem: 8, Toplantı: 2, Cilt: 8, 26.12.1947, s. 290, C/18.
TBMM, Tutanak Dergisi, 1949 Yılı Gider Bütçeleri, Dönem: 8, Toplantı: 3, Cilt: 16, 21.02.1949, s. 312/5.
TBMM, Tutanak Dergisi, 1949 Yılı Gider Bütçeleri, Dönem: 8, Toplantı: 3, Cilt: 16, 21.02.1949, s. 301.
TBMM, Tutanak Dergisi, 1949 Yılı Bütçe Kanunu Tasarısı ve Bütçe Komisyonu Raporu, Dönem: 8, Toplantı: 3, Cilt: 16, S. Sayısı 113, TBMM Basımevi, Ankara, 1949, s. 175.
TBMM, Tutanak Dergisi, Dönem: 8, Toplantı: 4, Cilt: 24, 56. Birleşim, 25.02.1950, s. 1263.
TBMM, Tutanak Dergisi, Dönem: 9, Toplantı: Olğ, Cilt: 1, 3. Birleşim, 29.05.1950, s. 25.
TBMM, Tutanak Dergisi 1951 Yılı Bütçe Kanunu Tasarısı ve Bütçe Komisyonu Raporu, Dönem: 9, Toplantı: 1, Cilt: 5, S. Sayısı 50, TBMM Basımevi, Ankara 1951, s. 89.
TBMM, Tutanak Dergisi, Dönem: 9, Cilt: 4, Toplantı: 1, 36. Birleşim, 29.01.1951, s. 449.
TBMM, Tutanak Dergisi 1952 Yılı Gider Bütçeleri, Dönem: 9, Toplantı: 2, Cilt: 13, 20.02.1952, s. 376.
TBMM, Tutanak Dergisi, 1953 Yılı Bütçe Kanunu Tasarısı ve Bütçe Komisyonu Raporu, Dönem: 9, Toplantı: 3, Cilt: 20, S. Sayısı 108, TBMM Basımevi, Ankara, 1953, s. 319.
TBMM, Zabıt Ceridesi, 1954 Yılı Bütçe Kanunu Lâyihası ve Bütçe Komisyonu Raporu, Dönem: 9, Toplantı: 4, Cilt: 28, S. Sayısı: 109, TBMM Basımevi, Ankara, 1954, s. 399.
TBMM, Zabıt Ceridesi, 1955 Yılı Bütçe Kanunu Lâyihası ve Bütçe Encümeni Mazbatası, Dönem: 10, Toplantı: 1, Cilt: 5, S. Sayısı: 183, TBMM Matbaası, Ankara, 1955 s. 366.TBMM, Zabıt Ceridesi, 1956 Yılı Bütçe Kanunu Lâyihası ve Bütçe Encümeni Mazbatası, Dönem: 10, Toplantı: 2, Cilt: 10, S. Sayısı: 59, TBMM Matbaası, Ankara, 1956 s. 386.
TBMM, Zabıt Ceridesi, 1957 Yılı Bütçe Kanunu Lâyihası ve Bütçe Encümeni Mazbatası, Dönem: 10, Toplantı: 3, Cilt: 17, S. Sayısı: 61, TBMM Matbaası, Ankara, 1957, s. 441.