Ayşe ÇOBAN, Cenk Burak ŞAHİN, Necmi İŞLER

Bazı keten çeşitlerinde farklı sıra aralıklarının verim ve verim unsurları üzerine etkisi

Bu çalışma, Hatay koşullarında farklı sıra aralığında yetiştirilen keten bitkisinin verim ve bazı tarımsal özelliklere etkisini belirlemek amacıyla 2019-20 yılında Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Araştırma ve Deneme alanında yürütülmüştür. Araştırmada, Beyaz Gelin ve Kara Kız keten çeşitleri bitki materyali olarak kullanılmıştır. Bölünmüş parseller deneme desenine göre 3 yinelemeli olarak kurulup yürütülen bu çalışmada sıra aralıkları (15, 30, 45, 60 cm) ana parsellere, çeşitler (Beyaz Gelin, Kara Kız) alt parsellere yerleştirilmiştir. Çalışmada; bitki boyu (cm), teknik sap uzunluğu (cm), bitki başına meyveli dal sayısı (adet), bitki başına yan dal sayısı (adet), tohum verimi (kg da-1), bitkideki kapsül sayısı (adet), kapsüldeki tohum sayısı (adet), bin tane ağırlığı (g), yağ ve protein oranı (%) gibi özellikler incelenmiştir. Çalışma sonucunda elde edilen verilere göre, dekara en yüksek tohum verimi 15 cm sıra aralığından (218.73 kg da-1) ve Kara Kız çeşidinden (154.15 kg da-1) elde edilmiştir. Çalışmadaki ortalama yağ oranı %36.11 ve protein oranı %20.01 olmuştur. Araştırma sonuçlarına göre, sıra aralığı azaldıkça tohum veriminin, bitki boyunun ve teknik sap uzunluğunun arttığı belirlenmiştir. En yüksek tohum verimi için Kara Kız çeşidinin ve 15 cm sıra aralığının tercih edilmesi önerilebilir.

Anahtar Kelimeler:

Linum usitatissimum L, sıra arası, keten

Effects of different row spacing on yield and yield components of linen varieties

This study was conducted to determine the effects of row spacing on yield and important agronomic characteristics of linen at the experimental area of Hatay Mustafa Kemal University in 2019-20 season. Linen varieties Beyaz Gelin and Kara Kiz were used as plant materials. The study was established in split-plot design with three replications. Row spacing (15, 30, 45, 60 cm) were placed in main plots and varieties (Beyaz Gelin, Kara Kiz) in sub-plots. In this study, plant height (cm), technical stem length (cm), number of fruit branches per plant, number of side branches per plant, seed yield (kg da-1), the number of capsules in the plant, the number of seeds in the capsule, thousand grain weight (g), oil and protein ratio (%) were analyzed. According to the results, the highest seed yield was obtained from 15 cm (218.73 kg da-1) and Kara Kiz (154.15 kg da-1). The average oil and protein ratio were 36.11% and 20.01, respectively. It was determined that the seed yield, plant height and technical stem length increased when the row spacing decreased. It is better to prefer Kara Kiz and 15 cm for the highest pod yield.

Keywords:

Linum usitatissimum L, row spacing, linen,

PDF

___

[1] Tunçtürk, M. (2007). Van Koşullarında Bazı Keten (Linum usitatissimum L.) Çeşitlerinin Verim ve Bazı Verim Ögelerinin Belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 13(4), 365-371.
[2] Mert, M. (2009). Lif Bitkileri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
[3] Sargın, S.A., Selvi, S. & Erdoğan, E. (2013). Alaşehir (Manisa) yöresindeki aktarlarda satılan tıbbi bitkiler ve kullanım özellikleri. Biological Diversity and Conservation, 6(3), 40-45.
[4] Çöl Keskin, N., Öztürk, Ö., Endes Eğribaş, Z. & Yılmaz, E. (2020). Bazı Yağlık Keten Çeşitlerinde Farklı Sıra Aralıklarının Verim ve Verim Unsurları Üzerine Etkilerinin Belirlenmesi. Ziraat Fakültesi Dergisi, Türkiye 13. Ulusal, I. Uluslararası Tarla Bitkileri Kongresi Özel Sayısı:109-120.
[5] FAOSTAT. (2021). Food and agriculture data. Retrieved from http://www.fao.org/faostat/en/#home
[6] TÜİK. (2021). Bitkisel üretim istatistikleri. Retrieved from https://biruni.tuik.gov.tr/medas/
[7] Kurt, O., Uysal, H., Demir, A. & Göre, M. (2015). Samsun ekolojik koşullarında geliştirilen bazı keten (Linum usitatissimum L.) hatlarının tarımsal özelliklerinin belirlenmesi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 30(2), 136-140. https://doi: 10.7161/anajas.2015.30.2.136-140
[8] Örs, Ö. & Öztürk, Ö. (2018). Konya Koşullarında Yağlık Keten (Linum usitatissimum L.) Çeşitlerinin Verim ve Bazı Tarımsal Özelliklerinin Belirlenmesi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 32(3), 305-311. https://doi: 10.15316/SJAFS.2018.98
[9] Yılmaz, G., Telci, İ., Kandemir, N. & Özdamar, M. (2007). Bazı keten çeşitlerinin Tokat koşullarındaki performansları. Paper presented at the 1. Ulusal Yağlı Tohumlu Bitkiler ve Biyodizel, Samsun.
[10] Bozkurt, D. & Kurt, O. (2007). Keten (Linum usitatissimum L.)'in verim ve verim unsurlarına ekim zamanı ve toprak sıcaklığının etkisi, Anadolu Tarim Bilimleri Dergisi, 22(1), 20-25.
[11] Karaaslan, D. & Tonçer, Ö. (2001). Diyarbakır koşullarında bazı keten çeşitlerinin adaptasyon üzerine bir araştırma. Paper presented at the Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi, Tekirdağ.
[12] Yıldırım, M. & Arslan, N. (2013). Seçilmiş keten (Linum usitatissimum L.) hatlarının bazı bitkisel özelliklerinin karşılaştırılması, Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 22(2), 59-68.
[13] Endes, Z. & Akınerdem, F. (2011). Konya şartlarında bazı yağlık keten (Linum usitatissimum L.) çeşit ve populasyonlarında farklı ekim zamanlarının verim üzerine etkisinin belirlenmesi, Selçuk Tarım Bilimleri Dergisi, 25(2), 30-38.
[14] Kurt, O., Doğan, H. & Demir, A. (2006). Samsun ekolojik koşullarına uygun kışlık keten çeşitlerinin belirlenmesi üzerinde bir araştırma, OMÜ Zir. Fak. Dergisi, 21(1), 1-5.