İdris-i Bitlisî’nin Farsça Manzum Kırk Hadisi

Peygamberimiz ile ilgili edebî türlerden biri de Kırk Hadîs tercümeleridir. Manzum ve mensur olarak kaleme alınan Kırk Hadîs’lere Müslümanların yaşadığı her coğrafyada rağbet gösterilmiştir. Kırk Hadîs’ler Peygamberimizin şefaatine nail olma, kıyamet günü âlimlerle birlikte haşredilme, bağışlanma, hastalıktan kurtulma, okuyanların duasını alma, kalıcı bir eser bırakma ve sevap kazanma gibi gayelerle derlenmiştir. Kırk Hadis derlemeleri şekil bakımından manzum, mensur, mensur-manzum karışık yazılmıştır. Dinî, ahlakî, öğretici, edebî ve sosyal özellikleriyle İslamiyet’in dünya ve hayat görüşünü ifade eden Kırk Hadis’lerin nasıl ortaya çıktığı konusunda başlıca neden Peygamberimizin farklı zamanlarda söylediği hadislere dayanmaktadır. Kırk Hadis yazan âlimlerden birisi de İdris-i Bitlisî’dir. Bitlisî’nin eseri Arapça ve Farsça karışık bir mukaddime, dört bölüme ayrılan kırk hadisten oluşmaktadır. İdrîs-i Bitlisî, Kırk Hadis’ini İran edebiyatında asırlarca etkisini yitirmeyen Mollâ Câmî’nin Erbaîn Hadîs’inden etkilenerek yazmıştır. Bu çalışmada İstanbul elyazması kütüphanelerinde bulunan Bitlisî’ye ait Farsça manzum Kırk Hadis eseri hakkında bilgi verilecek ve bu eserin İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi’nde bulunan nüshasının Farsça’sıyla birlikte Türkçe tercümesi ilk defa ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler:

İdris-i Bitlisî, Kırk Hadîs, Farsça

PDF

___

Akkuş, M. (2007). Klasik Türk Şiirinin Anlam Dünyası; Edebi Türler ve Tarzlar, Erzurum: Fenomen Yayıncılık.
Başaran, O. (2016). İdrîs-i Bitlisî’nin Heşt Behişt’inin Hâtimesi, Atatürk Ü, SBE, DT, Erzurum.
Bayraktar, M. (2006). Kutlu Müderris İdris-i Bitlisî, İstanbul. Biyografi Net.
Canım, R. (2016). Divan Edebiyatında Türler, İstanbul: Grafiker Yayınları.
Değirmençay, V. (2013). Farsça Şiir Söyleyen Osmanlı Şairleri, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları.
İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, Demirbaş no: FY823.
Kandemir, M. Y. (2002). “Kırk Hadîs”, DİA, İstanbul, 25/ 567-70.
Kara, İ. (1981). “Hadîs-i Erba’în”, TDEA, İstanbul: Dergâh Yayları, İstanbul.
Karahan, A. (2002). “Kırk Hadîs”, DİA, İstanbul, 25/ 470-73.
Kırlangıç, H. (2001). İdrîs-i Bitlisî Selim Şahnâme, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Özcan, A. (2000). “İdrîs-i Bitlisî”, DİA, İstanbul, 21/ 485-88.
Pala, İ. (2002). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, İstanbul: L.M Yayınları.
Serdar, M. T. (2008). Mevlânâ Hakîmüddin İdris-i Bitlisî, İstanbul: Ötüken Yayınları.