BABALIK ÖLÇEĞİ’NİN TÜRKÇEYE UYARLANMASI: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Bu çalışmada Dick (2004) tarafından geliştirilen orijinali 64 madde ve dokuz faktör olan Babalık Ölçeği’nin (Fatherhood Scale) 14-18 yaş aralığındaki Türk çocukları için geçerlik güvenirliği test edilmiştir. Bu çerçevede ölçeğin dil geçerliği, kapsam geçerliği, yapı geçerliği ve güvenirlik çalışmaları yapılmıştır. Ölçeğin geçerlik ve güvenirlik analizleri için gereksinim duyulan verileri elde etmek için, dil geçerliği gerçekleştirilen form, çevrimiçi araçlar ve sosyal medya aracılığıyla 14-18 yaş aralığındaki 409 çocuğa ebeveynlerinden izin alınarak uygulanmıştır. Verilerin analizinde, SPSS ve AMOS programları kullanılmış, KMO, Barlett Sphericity testleri, açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi, iç tutarlılık katsayısı (Cronbach Alfa) gibi test teknikleri kullanılmıştır. Ölçeğin 14- 18 yaş arası Türk çocukları için uyarlanan formu 52 madde ve 6 boyuttan oluşmuştur. Yapılan istatistiksel analizler sonucu ölçekteki maddelerin toplamı için Cronbach alpha iç tutarlılık katsayısı α=.967 olarak belirlenmiştir. Ölçeğin faktörlere ait güvenirlik katsayılarının ise .702 ile .972 arasında olduğu tespit edilmiştir.

A TURKISH ADAPTATON OF FATHERHOOD SCALE: THE RELIABILITY AND VALIDITY STUDY

In this study, the validity and reliability of the Fatherhood Scale, originally developed by Dick (2004) with 64 items and nine factors, were tested for Turkish children aged 14-18. In this context, language, content and structure validity and also reliability studies have been made. In order to obtain the data needed for the validity and reliability analysis of the scale, the language-validated form was administered to 409 children between the ages of 14-18 through online tools and social media, with the permission of their parents. In the analysis of the data, SPSS and AMOS programs were used, and test techniques such as KMO, Bartlett Sphericity tests, exploratory and confirmatory factor analysis, internal consistency coefficient (Cronbach Alpha) were used. The form of the scale, which was adapted for Turkish children between the ages of 14-18, consisted of 52 items and 6 factors. As a result of the statistical analysis made, it was determined that the Cronbach alpha internal consistency coefficient for the total of the items in the scale was .967 and between .702- .972 for the sub-dimensions of the scale.

PDF

___

ALPAR, R. (2012), Uygulamalı istatistik ve geçerlik-güvenirlik, Detay Yayıncılık, Ankara.

AYDOĞMUŞ, S. (2018), 48-72 aylık çocukların bilişsel stilleri ile baba katılımı arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul

BEATON, J. M., ve DOHERTY, W. J. (2007), “Fathers' Family of Origin Relationships and Attitudes about Father Involvement from Pregnancy through First Year Postpartum”, Fathering: A Journal of Theory, Research & Practice about Men as Fathers, 5(3),

BRIGHOUSE, H., ve SWIFT, A. (2014), Family values: the ethics of parentchild relationships. Princeton University Press.

BUREAU, J. F., Martin, J., YURKOWSKI, K., SCHMIEDEL, S., QUAN, J., MOSS, E., ... ve PALLANCA, D. (2017), “Correlates of child–father and child–mother attachment in the preschool years”, Attachment & human development, 19(2), 130-150.

BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. (2020), Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (27. baskı.), Ankara: Pegem Akademi.

CHASSEGUET SMIRGEL, J. (2018), Sexuality and mind: The role of the father and mother in the psyche. Routledge.

ÇOKLUK, Ö., ŞEKERCİOĞLU, G., ve BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. (2010), Multivariate statistics for the social sciences: SPSS and LISREL applications. Ankara: Pegem Akademi.

DEMIDENKO, N., MANION, I., & Lee, C. M. (2015), “Father–daughter attachment and communication in depressed and nondepressed adolescent girls”, Journal of Child and Family Studies, 24(6), 1727- 1734.

DICK, G. L. (2004), “The fatherhood scale”, Research on social work practice, 14(2), 80-92.

ERDOĞAN, A. (2004), “Çocuğun psikososyal gelişiminde babanin rolü [The role of the father in psychosocial development of the child]”, Yeni Symposium: psikiyatri, nöroloji ve davraniş bilimleri dergisi, 42(4), 147– 153.

ERGİN, A., ve ÖZDİLEK, R. (2014), “Değişen Babalık Rolü ve Erkek Sağlığına Etkileri”, Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 11(1), 3-8

ERKORKMAZ, Ü., ETİKAN, İ., DEMİR, O., ÖZDAMAR, K., ve SANİSOĞLU, S. Y. (2013), “Doğrulayıcı faktör analizi ve uyum indeksleri”, Turkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences, 33(1), 210- 223.

FAGAN, J. (2020), “Broadening the scope of father-child attachment research to include the family context”, Attachment ve Human Development, 22(1), 139-142.

FLOURI, E. (2005), Fathering and child outcomes. John Wiley ve Sons.

FUERTES, M., FARIA, A., BEEGHLY, M., ve LOPES-DOS-SANTOS, P. (2016), The effects of parental sensitivity and involvement in caregiving on mother–infant and father–infant attachment in a Portuguese sample. Journal of Family Psychology, 30(1), 147.

GİZİR, Z. ve BARAN, G. (2003), “Anaokuluna devam eden dört-beş yaş çocuklarında sosyal davranışların gelişimi ile benlik saygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi”, Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(25), 118-133.

GÖZÜBÜYÜK, A., ve ÖZBEY, S. (2020), “Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Motivasyon Düzeyleri ile Baba-Çocuk İlişkisi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 23-37.

GROSSMANN, K., ve GROSSMANN, K. E. (2020), “Essentials when studying child-father attachment: A fundamental view on safe haven and secure base phenomena”, Attachment & Human Development, 22(1), 9-14.

HARRIS, S. M. (2002), “Father absence in the African American community: Towards a new paradigm”, Race, Gender & Class, 111-133.

JESSEE, V., ve ADAMSONS, K. (2018), “Father involvement and father–child relationship quality: An intergenerational perspective”, Parenting, 18(1), 28-44.

KEIZER, R., VAN LISSA, C. J., TIEMEIER, H., ve LUCASSEN, N. (2020), “The Influence of Fathers and Mothers Equally Sharing Childcare Responsibilities on Children’s Cognitive Development from Early Childhood to School Age: An Overlooked Mechanism in the Intergenerational Transmission of (Dis) Advantages?”, European Sociological Review, 36(1), 1-15.

KOCAYÖRÜK, E. (2012), “Ergen gelişiminde aile işlevleri ve baba katılımı”, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi (Yapım Aşamasında), 4(33), 37-45.

KUZUCU, Y. (2011), “Değişen babalık rolü ve çocuk gelişimine etkisi [The changing role of fathers and its impact on child development]”, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(35), 79-89.

LAMB, M. E. (2010), “How do fathers influence children’s development? Let me count the ways”, The role of the father in child development, 1-26.

LAXMAN, D. J., MCBRIDE, B. A., JEANS, L. M., DYER, W. J., SANTOS, R. M., KERN, J. L., ... ve WEGLARZ-WARD, J. M. (2015), “Father involvement and maternal depressive symptoms in families of children with disabilities or delays”, Maternal and Child Health Journal, 19(5), 1078-1086.

OLSAVSKY, A. L., YAN, J., SCHOPPE‐SULLIVAN, S. J., ve KAMP DUSH, C. M. (2020), “New fathers’ perceptions of dyadic adjustment: The roles of maternal gatekeeping and coparenting closeness”, Family process, 59(2), 571-585.

OPONDO, C., REDSHAW, M., SAVAGE-MCGLYNN, E., ve QUİGLEY, M. A. (2016), “Father involvement in early child-rearing and behavioural outcomes in their pre-adolescent children: evidence from the ALSPAC UK birth cohort”, BMJ open, 6(11),

ÖZDEMİR, A. F. (2018), Okul öncesi eğitim alan 66-72 aylık çocukların baba katılımı ile erken dönem matematik becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.

ÖZGÜNDÜZ, Ö. (2016), Baba katılımı eğitim programının baba katılımına ve okul öncesi çocukların sosyal becerilerine etkisinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi) Aile danışmanlığı ve eğitimi Anabilim dalı, Selçuk Üniversitesi, Konya

ÖZYÜREK, A. ve ŞAHİN, F. T. (2017), Anne-baba olmak ve anne-babaların çocuk yetiştirme tutumları. Pegem Atıf İndeksi, 41-57.

PLANALP, E. M. ve BRAUNGART-RİEKER, J. M. (2016), “Determinants of father involvement with young children: Evidence from the early childhood longitudinal study–birth cohort”, Journal of Family Psychology, 30(1), 135.

POYRAZ, M. (2007), Babaların babalık rolünü algılamalarıyla kendi ebeveynlerinin tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

PRUETT, M. K., COWAN, P. A., COWAN, C. P., GİLLETTE, P., ve PRUETT, K. D. (2019), “Supporting father involvement: An intervention with community and child welfare–referred couples”, Family Relations, 68(1), 51-67.

RILEY, R. W., PETERSON, T. K., MORENO, M. G. ve GOODE, W. W. (2000), “Strengthening participation of fathers in children’s learning and devolepment”, Fathers Mather Involving Fathers in Children’s Learning,A Kit for Educators and Other Professionals, 442-580.

ROSENBERG, J. (2006), The importance of fathers in the healthy development of children. US Department Health and Human Services, Administration for Children and Families, Administration on Children, Youth and Families, Children's Bureau, Office of Child Abuse and Neglect.

SCHERMELLEH-ENGEL, K., MOOSBRUGGER, H. ve MÜLLER, H. (2003), “Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures”, Methods of psychological research online, 8(2), 23-74.

SCHMITZ, R. M. (2016), “Constructing men as fathers: A content analysis of formulations of fatherhood in parenting magazines”, The Journal of Men’s studies, 24(1), 3-23.

SEÇER, Z., ÇELİKÖZ, N. ve SONGÜL, Y. (2007), Bazı kişisel özelliklerine göre okulöncesi eğitim kurumlarına devam eden çocukların babalarının babalığa yönelik tutumları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (18), 425-438.

SÜMER, N., GÜNDOĞDU AKTÜRK, E. ve HELVACI, E. (2010), “Anne-baba tutum ve davranışlarının psikolojik etkileri: Türkiye’de yapılan çalışmalara toplu bakış”, Türk Psikoloji Yazıları, 13(25), 42-59.

TAŞKIN, N. (2011), “Çocukların gelişiminde katkıları unutulanlar: Babalar”, Eğitime Bakış Dergisi, Yıl, 7, 43-47.

TAŞKIN, N. ve ERKAN, S. (2009), “The influence of father education programs on the levels of father involvement wıth chıldren: An experımental study”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(37), 136- 148.

TAVSANCİL, E. (2006), "Measuring attitudes and data analysis with SPSS. Ankara: Nobel Publishing and Distribution.

TEZEL, Şahin, F. ve ÖZBEY, S. (2007), “Aile eğitim programlarına baba katılımının önemi”, Toplum ve Sosyal Hizmet, 18(1), 39-48.

TURAN, E. (2018), Okul öncesi eğitim alan 60-84 aylık çocukların okul olgunluğu düzeyleri ile babaların katılım düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi) Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.

UZUN, H. ve BARAN, G. (2017), “The study of the effects of father training program on the father child relations”, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 6(3), 1798-1817.

UZUN, H. ve BARAN, G. (2019), “Babaların okul öncesi dönemdeki çocuklarıyla ilişkisinin bazı değişkenlere göre incelenmesi”, Mersin University Journal of the Faculty of Education, 15(1), 47-60.

UZUN, H., ve BARAN, G. (2015), “Çocuk Ebeveyn İlişki Ölçeği’nin okul öncesi dönemde çocuğu olan babalar için geçerlik ve güvenirlik çalışması”, Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 30-40.

ÜNÜVAR, P. (2008), Babaların 3-6 yaş grubu çocuklarıyla geçirdikleri zamanın niteliğini belirleme ve geliştirme (Yayınlanmamış doktora tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.

YAVUZER, H. (2019), Ana-baba ve çocuk. (29.Baskı), İstanbul, Remzi Kitabevi.

YILDIZ, G. T. (2014), Anne baba eğitimi. Ankara: Pegem.

YİĞİT, H. (2010), Ergenlerin benlik saygılarının yaşam doyumu ve bazı özlük nitelikleri açısından incelenmesi (Yayınlanmamış doktora tezi) Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.