Doğrudan Yabancı Yatırım, Kredi Notu ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği

Doğrudan yabancı yatırım kararı alınırken kredi derecelendirme kuruluşlarının sağladığı bilgiler yatırımcılara ışık tutmaktadır. Bu çalışmada Türkiye’de 1992-2019 zaman aralığında kredi notu, ekonomik büyüme ve doğrudan yabancı yatırımlar arasındaki ilişkiler araştırılmıştır. Araştırmada kullanılan kredi notu verileri Fitch, Moody’s ve Standart & Poor’s derecelendirme kuruluşlarından elde edilen bir indeks şeklindedir. Doğrudan yabancı yatırımların bağımlı değişken olarak ele alındığı modelde Johansen eşbütünleşme analizden elde edilen sonuçlarda değişkenler arasında uzun dönemli bir ilişki olduğu gözlemlenmektedir. Granger nedensellik analizi sonucunda doğrudan yabancı yatırımlar ve kredi derecelendirme notu arasında çift yönlü ilişki gözlenirken, büyüme ile doğrudan yabancı yatırımlar ve büyüme ile kredi derecelendirme notu arasında tek yönlü bir ilişki gözlemlenmiştir. Buna göre büyümede meydana gelen bir değişim hem kredi derecelendirme notunu hem de doğrudan yabancı yatırımları etkilemektedir. Ayrıca yapılan analizler kredi derecelendirme notunun Türkiye’de bir politika aracı olarak kullanılabileceğine işaret etmektedir.

The Relationship between Foreign Direct Investment, Credit Ratings and Economic Growth: The case of Turkey

While taking such an investment decision, the information provided by credit rating agencies sheds light on investors. In this paper, the relationship between, credit ratings, economic growth and foreign direct investment has examined in the 1992-2019 time period. The credit rating data used in the research is in the form of an index obtained from Fitch, Moody’s and Standard & Poor’s rating agencies. In the model where foreign direct investments are considered as the dependent variable, it is observed that there is a long-term relationship between the variables in the results obtained from the Johansen cointegration analysis. As a result of Granger causality analysis, a two-way relationship is observed between foreign direct investments and credit rating, while a one-way relationship is observed between growth and foreign direct investments and growth and credit rating. According to this, a change in growth affects both the credit rating and foreign direct investments. Also the analysis indicates credit ratings can be used as a policy tool in Turkey.

PDF

___

Acaravcı, A. & Bostan, F. (2011). Makroekonomik değişkenlerin doğrudan yabancı yatırımlar üzerine etkileri: Türkiye ekonomisi için ampirik bir çalışma. Cag University Journal of Social Sciences, 8(2), 56-68.
Aimon, H. & Akbari, F. (2019). Analysis of the relationship between credit rating and foreign direct investment in Indonesia. Advances in Economics, Business and Management Research, 64, 207-217.
Azman-Saini, W.N.W., Baharumshah, A.Z. & Law, S.H. (2010). FDI and economic growth: new evidence on the role of financial markets. Economics Letters, 107(2), 211-213.
Barışık, S. & Kesikoğlu, F. (2006). Türkiye’de bütçe açıklarının temel makroekonomik değişkenler üzerine etkisi (1987-2003 var, etki-tepki analizi, varyans ayrıştırması). Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 61(4) , 59-82.
Bayar, Y. & Kılıç, C. (2014). Effects of soverign credit ratings on foreign direct ınvestment ınflows: evidence from Turkey. Journal of Applied Finance & Banking, 4(2), 91-109.
Bengoa, M. & Sanchez-Robles, B. (2003). Foreign direct ınvestment, economic freedom and growth: new evidence from Latin America. European Journal of Political Economy, 19, 529-545.
Bevan, A.A. & Estrin, S. (2004). The determinants of foreign direct investment into Europan Transition Economies. Journal of Comparative Economics, 32(4), 775-787.
Bozkurt, H. (2009). Türkiye’de doğrudan yatırımların belirleyicileri üzerine bir analiz: CCC-MGARCH modeli ile tahmin. ODTÜ Gelişme Dergisi, 36, 71-92.
Cai, P., Gan, Q. & Kim, S-J. (2018). Do soverign credit ratings matter for foreign direct investment?. Journal of International Financial Markets, Institutions & Money, 55, 50-64.
Chowdhury, A. & Mavrotas, G. (2006). FDI and growth: what causes what?. The World Economy, 29(1), 9-19.
Çolak, Y. (2017). Türkiye’nin makroekonomik değişkenleri ile kredi notları arasındaki nedensellik ilişkisi: Moody’s örneği. Uluslararası Ekonomi İşletme ve Politika Dergisi, 1(1), 61-74.
Ekinci, A. (2011). Doğrudan yabancı yatırımların   ekonomik büyüme ve istihdama etkisi: Türkiye uygulaması (1980‐2010). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(2), 71‐96.
Ekpo, A.H. (1995). Foreign direct investment in Nigeria: evidence from time series data. CBN Economic and Financial Review, 35(1),59–78.
Emir, M., Uysal, M. & Doğru, B. (2013). Ülkenin risklilik durumu ile ülkeye gelen doğrudan yabancı yatırım arasındaki ilişki: Türkiye örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(2), 79-91.
Enders, W. (1995). Applied Econometric Time Series. New York: John Wiley & Sons.
Erkan M. & Demircioğlu M.Y. (2011). Türkiye’ye verilen derecelendirme notlarının doğrudan yabancı yatırım girişine etkisinin yıllar itibariyle incelenmesi. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2(1), 209-239.
Gülmez A. & Gündoğan H (2014). Uluslararası politik iktisat çerçevesinde kredi derecelendirme kuruluşlarının Türkiye uygulaması. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(4), 65-90.
Gülmez A. Beşel F. & Yardımcıoğlu F. (2017). Does country credit rating affect current deficit account: the case of Turkey (1992-2014). Review of Innovation and Competitiveness, 3(2), 25-42.
Gülmez, A. (2015). Uluslararası Kredi Derecelendirme Kuruluşlarının Türkiye Uygulaması Derecelendirme kuruluşları ne kadar objektif?. https://docs.wixstatic.com/ugd/b39479_575fb213161145cdb9f8a1d4d2b83679.pdf.
İnançlı, S. & Albayrak Demi̇r, Ö. (2020). Kredi derecelendirme notlarının doğrudan yabancı sermaye yatırımları üzerindeki etkileri: ülke örnekleri. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9 (5), 4184-4203.
Johansen, S. (1995). Likelihood-based inference in cointegrated vector autoregressive models. Oxford University Press, New York.
Johansen, S. & Juselius, K (1990). Maximum likelihood estimation and ınference on cointegration with application to the demand for money. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52,169-206.
Johansen, S. (1988). Statistical analysis in cointegrated vectors. Journal of Economic Dynamics and Control, 12, 231-254
Karagöl, E. T. & Mıhçıokur, Ü. İ. (2012). Kredi Derecelendirme Kuruluşları: Alternatif Arayışlar. Seta Rapor, No: 7
Karagöz, K. (2007). Türkiye’de doğrudan yabancı yatırım girişlerini belirleyen faktörler: 1970-2005. Journal of Yaşar University, 2(8), 929-948.
Kanlı, K.N., & Aydoğmuş, O. (2017). Ülke risk faktörlerinin doğrudan yabancı yatırımlar üzerindeki belirleyici etkisi. Ege Akademik Bakış, 17(2), 179-189.
Kim, S.J. & Wu, E. (2008). Sovereign credit ratings, capital flows and financial sector development in emerging markets. Emerging Markets Review, 9, 17–39.
Kutlar, A. (2009). Uygulamalı Ekonometri. 3. Basım. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Kutlar, A. (2012). Ekonometriye Giriş. 2. Basım. Ankara: Nobel Yayın.
Kutlar, A. (2017a). Ekonometrik Zaman Serileri. 2. Baskı. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
Mugobo, V. & Mutize, M. (2016). The impact of sovereign credit rating downgrade to foreign direct investment in South Africa. Risk Governance & Control: Financial Markets & Institutions, 6(1), 14-19.
Panagiotidis, T., Pelloni, G. & Polasek, W. (2003). Macroeconomic effects of reallocation shocks: a generalised impulse response function analysis for three European countries. Journal of Economic Integration, 18 (4), 794-816.
Popa, S. (2012). The influence of the country risk rating on the foreign direct investment inflows in Romania. International Journal of Economic Sciences, 1(2), 93-116.
Seyidoğlu, H. (2013). Uluslararası İktisat Teori Politika ve Uygulama. 18. Baskı. İstanbul: Beta Yayıncılık.
Tarı, R. & Bozkurt, H. (2006). Türkiye’de istikrarsız büyümenin VAR modelleri ile analizi (1991.1-2004.3). Ekonometri ve İstatistik, 4, 12-28.
Vergili, G., Öztürk, M.B. & Balat, A. (2018). Türkiye’nin ülke kredi notları ile doğrudan yabancı yatırımları arasındaki uzun dönemli ilişki: Standard&Poor’s örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(25), 629-637.
Wahhab, A.M.A., Gatea, A.K. & Fattehallah M. A. A. M. A. AL. (2020). Sovereign credit rating and its impact on foreign investment and government debt: a case study of Iraq as a model. Palarch’s Journal Of Archaeology Of Egypt/Egyptology, 17(3), 2170-2184.
Walch, N. & Wörz, J. (2012). The impact of country risk ratings and of the status of EU integration on FDI inflows in CESEE countries. Focus on European Economic Integration, 3(8), 26.
Yenipazarlı, A., Bulut, E., & Kavak, G. (2017). Seçilmiş ülke ve ülke gruplarında kredi derecelerinin yatırımlar üzerindeki etkisi. Aydın İktisat Fakültesi Dergisi, 2(1): 80-104.
Yıldız Bozkurt, H. (2013). Zaman Serileri Analizi. Bursa: Ekin Yayınevi.