Reyhan KARAYEL, Arslan UZUN, Hatice BOZOĞLU

Nohut (Cicer arietinum L.)’un Verim ve Kalitesine Ahır Gübre Dozlarının Etkisi

Öz Kimyasalların bilinçsiz kullanımı doğal dengeyi bozmakta, çevre ve insan sağlığında ciddi tehditler yaratmaktadır. Doğal kaynakları kirletmeden verimi ve kaliteyi yükselterek sağlıklı gıda elde etmek için organik gübrelerin kullanımı önerilmektedir. Bu çalışmada, nohutun verim ve kalitesine ahır gübresinin etkisi araştırılmıştır. Bu amaçla 5 doz ahır (0, 750, 1500, 2250 ve 3000 kg/da) ve bir doz kimyasal (4 kg/da N) gübre olmak üzere 6 doz gübre uygulaması yapılmıştır. Denemeler tesadüf blokları deneme deseninde 3 tekrarlamalı olarak 2015 ve 2016 yıllarında yürütülmüştür. Materyal olarak Sezenbey nohut çeşidi kullanılmıştır. Yıllar üzerinden birleştirilerek yapılan varyans analizi sonuçlarına göre, biyolojik verim, bitkide bakla sayısı, tane verimi, tanedeki protein oranı, tanedeki Fe ve Cu içeriğinin gübre dozlarından istatistiki olarak etkilendiği tespit edilmiştir. Bakla sayısının 30.23-45.9 adet/bitki, tane veriminin 12.26-19.25 g/bitki, tanede ham protein oranının % 16.6-24.3 arasında değiştiği belirlenmiştir. Protein oranı ve bitkide bakla sayısında tüm gübre uygulamalarının kontrolden farklı olduğu, tane veriminde ise kimyasal gübre uygulamasının en yüksek değeri verdiği tespit edilmiştir. Tane verimi ve tanedeki protein oranı, ahır gübresi dozları dikkate alınarak regrasyon analizine tabi tutulmuş ve gübre dozlarının tane verimine ikinci dereceden, protein oranının ise birinci dereceden önemli (P

Anahtar Kelimeler:

Ahır gübresi, nohut, kalite ve verim özellikleri

PDF

___

KAYNAKLAR [1] Sönmez, İ., Kaplan, M., & Sönmez, S. (2008). Kimyasal gübrelerin çevre kirliliği üzerine etkileri ve çözüm önerileri. Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Derim Dergisi, 25 (2), 24-34.

[2] Yetgin, M. A. (2010). Organik Gübreler ve Önemi. Samsun Tarım İl Müdürlüğü Yayını, 20.

[3] Karaman, M.R. (2012). Bitki Besleme (1. Baskı). Dumat Ofset, Matbaacılık San. Tic. Ltd. Şti., Ankara, 1067.

[4] Elinç, F. 2007. Gübreler ve Gübreleme. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Samsun, 327.

[5] Herbert, S. J. (1998). Farmyard manure crop dairy, livestock news. University of Massachusetts Amherst. USA, 311.

[6] Kahraman, A. (2017). Effect of humic acid applications on the yield components in chickpea. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 34 (1), 218-222.

[7] Anonim (1999). Determination of starch, polarimetric method, Official Journal of the European Communities, 1999/79/EC.L 209/25-27.

[8] Juliano, A.O. (1971). A simplified assay for milled rice amylose. Cereal. Science Today, 16, 334-340.

[9] Kacar, B. (1984). Bitki Besleme Uygulama Klavuzu. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Ankara.

[10] Gülümser, A., Bozoğlu, H., & Pekşen, E. (2013). Araştırma Deneme Metotları. OMÜ Ziraat Fakültesi Ders Kitabı No:48, 3. Baskı, 264.

[11] Genç, S., & Soysal, M.İ (2018). Parametrik ve parametrik olmayan çoklu karşılaştırma testleri. Black Sea Journal of Engineering and Science, 1 (1), 18-27.

[12] Özçelik, H., & Bozoğlu, H. (2004). Nohut çeşitlerinin tane verimi ve bazı özellikleri arasındaki ilişkiler ve kalıtım derecelerinin belirlenmesi. OMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 19 (3), 8-13.

[13] Uzun, A., Özçelik, H., & Yılmaz S. (2012). Seçilmiş bazı nohut (Cicer arietinum L. ) hatlarının agronomik ve kalite özellikleri bakımından değerlendirilmesi. Akademik Ziraat Dergisi, 1 (1), 29-36.

[14] Altınbaş, M., & Sepetoğlu, P. (2003). Kışlık ekilen nohut hatlarında verim ve bazı tarımsal özellikler için performans ve adaptasyon ilişkisi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 40 (1), 49-56.

[15] Erdin, F., & Kulaz, H. (2014). Van–Gevaş ekolojik koşulların da bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin ikinci ürün olarak yetiştirilmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 1, 910-914.

[16] Demirbas, A., Durukan, H., Karakoy, T., Pamiralan, H., Gok, M., & Coskan, A. (2018). Yield and nutrient uptake improvement of chickpea (Cicer arietinum L.) by dressing fertilization and nitrogen doses. Sceindo, 1 (1), 51–57.

[17] Topalak, C., & Ceyhan, E., (2015). Nohutta farklı ekim zamanlarının tane verimi ve bazı tarımsal özellikler üzerine etkileri. Selçuk Tarım Bilimleri Dergisi, 2 (2), 128-135.

[18] Kandemir, N., & Kavaklı, İ.H. (2001). Proteinler ve Protein Mühendisliği. Editörler: Özcan, S., Gürel, E., Babaoğlu, M., Bitki Biyoteknolojisi Cilt:2, S. Ü. Vakfıakfı Yayınları, Konya, 364-400.

[19] Kahraman, A., Önder, M., Ceyhan, E., & Ulukuş, F. (2016). Nohut genotiplerinde cluster analizi ve önemli kalite parametreleri arasındaki ilişkiler. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25 (1), 196-200.

[20] Saldamlı, İ., & Sağlam, F. (1998). Vitaminler ve mineraller. Gıda Kimyası, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara, 337-398. [21] Demirci, M. (2003). Gıda Kimyası (2. baskı). Rebel Yayıncılık, İstanbul.

[22] Mut, Z., & Gülümser, A. (2005). Bakteri aşılaması ile birlikte çinko ve molibden uygulamasının Damla-89 nohut çeşidinin bazı kalite özellikleri üzerine etkileri. OMÜ Zir. Fak. Dergisi, 20 (2), 1-10.