Alamût Kalesi

Tarihi olayları anlatırken olayların geçtiği alanın coğrafi özelliklerini de dikkate almalıyız. Çünkü o tarihi olay, o coğrafyanın ürünü olup tarihi olaylar o coğrafyaya aittir. Coğrafi yapısı itibariyle fiziki zorlukların oluşturduğu Alamut Kalesi içinde oluşan Hasan Sabbah ekolüne de yansımıştır. Bu çalışmamızda Alamût Kalesine yer verilerek, kalenin coğrafî yapısı, nerede olduğu üzerinde durulmuş olup Alamût Kalesinin önemi ve neden bu kalenin Hasan Sabbah tarafından seçildiğine de değinildi. Şuana kadar Türkiyedeki çalışmalarda yer verilmeyen Alamût Kalesine ait kütüphanedeki bazı değerli eserlerden ve yazarlarından da bahsedilmiştir. Ayrıca tarihte İsmâililerin en önemli simalarından Hasan Sabbah’ın kaleye yerleşmesinden ve İsmâilî mezhebini yaymaya çalışmasından da bu makalede bahsedilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

: Alamût, Hasan Sabbah, Seyyidina, Deylem

Alamût Castle

Abstract: While describing historical events, we should also consider the geographical features of the area where the events took place because it is the product of the geography and historical events linked to that geography. It was also reflected in the Hasan Sabbah school formed in Alamut Castle, which had physical challenges due to its geographical location. Alamut Castle was included in our study, as well as its geographical structure, location, and the importance of Alamut Castle, and the reason this castle was chosen by Hasan Sabbah. Some valuable works and authors in the library of Alamut Castle, which have not been studied in Turkey until now, are also mentioned. This article also mentions that Hasan Sabbah, one of the most important figures of the Ismailis in history, settled in the castle and tried to promote the Ismaili sect.

Keywords:

: Alamut, Hasan Sabbah, Sayyadina, Daylam,

PDF

___

Abdürrefi’, Hakîkat. “Nehzethây-i Milli-yi İran (115) Teshîri el-Mevt ya pâyitaht-i Refi’i Hasan Sabbah”, Armağân, s. 2/45, Tahran, (Ordibeheşt 1999), s.71
Akikî, Müjgan. “Tarih der payigahhayi haberi”, Ruşd-i âmuzişi târih-i, (Tabistân 1999), S. 43, s.61
Âreste, Emir Cevân. “Kadı Nûman ve Mezhebi-yi û”, Feslnâme-i heft-i âsumân, S. 9, Tahran. (2009)
Yazıcı, Hüseyin. “İbn-i Kuteybe”, DİA, Ankara, C. XX, s. 145
Atıcı Arayancan, Ayşe. Dağın Efendisi Hasan Sabbah ve Alamût “Nizâri İsmâilîleri”, S. 38, Yeditepe, İstanbul (2016)
Aydoğmuşoğlu, Cihat. “Şah Abbas devrinde İran’da sosyal ve kültürel hayat” Türk dünyası incelemeleri dergisi, S. XI/2, Kış (2011), s.261)
Azerî, Alâuddin. Dânişnâme-i cihân-i İslamî, “Hasan b. Zeyd, Mulekkeb bi Dâi-yi Kebîr” C. XIII, (Çevrimiçi) Tahran (2014), rch.ac.ir
Bernard, Lewis. Târîh-i İsmâliyân, fedâiyani İsmâiliye, (Ter. Feridun Bedrei), Tahran, (1970), s. 66,
Cüveynî, Âta Mülk b. Muhammed. Târîh-i Cihangüşâ-yi Cüveynî, (Tas. Muhammed Kazvînî), Dünyâ-yi Kitâb, Tahran, (2004), C. III, s.193
Defterî, Ferhad. “Hasan Sabbâh” Dâiret’ul meârif-i bozorg-i İslâmî, Merkez-i Dâiretü’l Meârif-i Bozorg-i İslâmî,Tahran, 1989, C. XX, s. 612
Demirkol, Murat. “Nâsireddin Tûsî’nin Bilim ve Felsefedeki Yeri”, e-Şarkiyat ilmi araştırmalar dergisi, S.4, Kasım 2010, s. 39
Erbânî, İbrahim İslah. Gazneviyân ve Selçukiyân, Gurûh-i Pejûhişgerâni İran, Tahran, 1. Basım, 1996, s. 57
Erbânî, İbrahim İslah. Kitâb-i Gîlan, (Tash. Hûşenk Medenî), Gurûh-i Pejûhişgerâni İran, I. Basım, Tahran, 1996, s.1094
Sâbî, İbrahim b. Hilal b. Zehrûn el-Herrânî. et-Tâcî, fî ahbâr-i eimme-i Zeydiyye, Beyrut, 1987, s.24
Franzius, Enno. “Alamût Kalesi”, (Terc. Süleyman Tülücü), EKEV, Akademi Dergisi, II/2, 2000, s. 77-78
Hamedânî Reşidüddin Fazlüllah. Câmiü’t-Tevârîh/İsmâiliyan, (Tas. ve haş. Muhammed Rûşen), Mîrâs-i Mektûb, Tahran, 2008, s.121 Hezelî, Ebu’l Hasan Ali b. Hüseyin b. Ali b. Abdillah (Mes’udî). Murûcu’z zeheb, “Zikr-i hilâfet-i el-muti’ lillâh”, Kum, H.1409, Dâru’l Hicre, C. IV, s. 283-284
İbrî, İbnü’l. Târîh-u Muhtasari’d-Düvel, (Tah. Anton Salihanî el-Yesevî), Dâru’ş-Şark, Beyrut, 1992, s.365
İbn-i Esîr. İzzuddin Ebu’l Hasan Ali b. Ebi’l Kerem, El-Kâmil fi’t târîh, Beyrut, Dâr-u Sadr, Beyrut, 1965, 13 ciltlik, C. VIII, s. 191
İbn-i Haldun. Târîh-i İbn-i Haldûn, (Tahk. Halil Şehade), Beyrut, 1988, Darü’l fikr, II. Baskı, C. III, s. 658, C. IV, s.16
İbn-i İsfendiyâr. Bahâuddin Muhammed, Târîh-i Taberistân, (Müt. Ahmed Muhammed Nadî), (Yayınlayan. El-Meclisi’l â’lâ li’s-sekafe), Mısır. 2002, s. 247
Kâşânî, Abdullah. Zubdetü’t Tevârîh, (Haz. Muhammed Taki Danişpejûh), Tahran, 1988, s. 129
Kâzim-Pûr, Zehra- Hasan Eşrefî Rîzî. “Kitabhânehâ-yi İslâmi ve te’siri anhâ ber tevlîd-i ilm-i dînî” rasekhoon.net (Çevrimiçi, 12,10,2017)
Kazvînî, Hamudullah b. Ebi Bekr b. Ahmed. Nüzhetü’l-kulûb, makâlatü’s sâlise der sıfat-i buldân ve vilayât ve buk ‘a, Dünyây-i Kitâb, (Yayımlayan, Guy le Strangen), Dünyây-i Kitâb, Tahran, 1362, b. 1 s.61
Kazvînî, Hamudullah b. Ebi Bekr b. Ahmed Mustavfî. Târîh-î Gozîde, (Tahkik, Abdü’l Hüseyin Nevayî), Emîr Kebîr, Tahran, 1986, C. III, s.530
Cüveynî, ‘Atamülk Muhammed. Târîh-i Cihangüşâ-yi Cüveynî, Tashih, Muhammed Kazvînî, İntişârât-i Destân, Tahran, III. Baskı, 1984, C. II, s. 193
Kazvînî, Zekeriya b. Muhammed. Âsaru’l Bilâd ve Ahbâr’ul İ‘bâd, (Tercüme, Cihangir Mirza), Emîr Kebîr, Tahran 1995, s. 361
Kutlu, Sönmez. “Tarih Boyunca Türk Kavimlerinin Benimsediği İslam Mezhepleri ve Kırgızistandaki Dini Durum”, (Çevrimiçi) http://www.sonmezkutlu.net) 25.12.2016.
Maarif Grubu. “Hace Nasîreddin Tûsî ve Gencîne-i Resethâne-i Merağe”, Havza dergisi, Kum, 2010, s. 65
Mecidzâde, Yusuf. “Berresiy-i çend menbe-i târîh-i İsmâiliye ez didgâh-i bastanşinâsi”, Mecelle-i Bastanşinâsi, Tahran, H.Ş. 1989, s.29
Mekân, Hamid Melik. “Hâce Nasîreddin Tûsî ve İsmâiliyan” Heft Asumân, S.9 ve 10, Kum, 1380, s.102
Meraşî, Zehiruddîn. Târîh-i Taberistân, Abbâs Şâyân, Tahran, 1955, s. 222-223
Mezinânî, Ali. Kitaphâne ve kitapdarî, İntişârât-i Simet, Tahran, 2001, s.148
Minûyi, Mücteba. “Batiniyye İsmailiyye” ez-neşri danişgâh-i ilahiyyât-i İslâmi-yi Meşhed, S.3 yaz, Meşhed, 1973, s. 5 Muradî, Nurullah. “Merci’ Şinâsî,” İntişârât-i Ferhengi Muâsır, Tahran, 2007, s. 94
Necmî, Nasır. “Sergozeşt-i Hasan Sabbah ve Kale-i Alamût”, Erğevân, Tahran, 2011, s. 50-52
Neyyirî, Cevad Şikarî. “Kenkâş der bekayây-i resedhâne-i Merâğe nohostin bonyâd-i beynu’l mileli ilmî pejuhişî asr-i İlhânî”, Târîh ve ulûm-i ictimâî, Bahar, Tahran, 2007, s. 65
Nimet, Abdullah. Felâsifetu’ş-Şia, Muessesetu’l â’lemî li’l metbuat, Beyrut, 1987, s.541-546
Recebî Muhammed Hasan. “İran, Kitaphaneha”, Dâiret’ul Meârif’i kitapdâr-i ve ittilav’ resânî,(Haz. Abbas Hurri), C. I, s.408
Rezevî, Muhammed Taki Müderris. “Ahvâl ve âsâr-i üstâdü’l beşer Hace Nasîreddin Tûsî, İntişârât-ı Dânişgâhî, Tahran, 1956, s. 1-56 Salver, Kahraman Mirza. Ruznâme-i hâtırât-ı Aynu’s Saltanat, (Tahkik Mesud Salver, İrec Efşar), Esatîr, Tahran, 1996 C. I, 782, C. IV, s, 373
Stûde, Hüseyin Kuli. Coğrafyâ-yi Târîh-i Kazvîn, Berresihây-i Târîhî, S. 22, Tahran, 1970, s.114
Stûde, Menuçehr. “Kale-i Alamût-beldetül ikbâl”, Ferheng-i İran-zemîn, S.3, Tahran, 1956, s. 10-13
Siyaveş, Emir Ahmediyân. “Zelzele-i der Pehne-i El-Mevt” Costarhâ-yi Şehrsazî, Bahar, 2005, S. 8, s.52
Şirî, Ali Esger. “İlel-i Uful-i Kitabhanehâ-yi İslâmî,” Âyin-i Pejûhiş, 4. Yıl, Tahran, S. 22, s.8
Taberî, Muhammed b. Cerir. Târîh-i Taberî Târîhu’l Umem ve’l Mülûk, (Muhakkık, İbrahim Muhammed Ebu’l Fazl), Beyrut, S. IX, s. 406.438.476.508
Tan, Muzaffer. “Tarihsel Süreçte İsmaililik ve yaşadığı Farklılaşmalar”, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17.2,(2012), s.111-145
Tehrânî, Mustafa Dilşad. “Çeşme-i hurşîd, âşinay-i ba nehc’ul belâğa”, Hâne-i Endişe-i Cevan, Tahran, 1999, s.133-134 Vladimirovna, Stroeva Ludmila. Târîh-i İsmâiliyân der İran, (Ter. Pervin Münzevî), b. 3, Tahran, 2004, s.65-65
Yaşaroğlu, Hasan. “Taberistan Zeydîleri”, Gümüşhane 2012, Copyright© Gümüşhane Üniversitesi Dergisi, s. 179
Zehebî, Şemsud’din Muhammed b. Ahmed. Târihu’l İslâm, (Tah. Ömer Abdüsselam Tedmûrî), Dârü’l kitâbu’l arabî, Beyrut, 1993, C. XXXIII, s.145
Zencânî, Muhammed Kerîmî Asl. “Destûrü’l Müneccimîn ve ulûm-i mütedâvil nezd-i Nizzariyân-i Îran der ahd-i Hasan Sabbâh”, Peyk-i Noor, Kış eki, Tahran, 2006, s.39
Zencânî, Muhammed Müderris. Mecme’ut Tevârih-i Sultaniyye, İntişârât-i Emîr-i Kebîr, Tahran, 1986, s.191-227
Zerkelî, Hayruddin. A’lâm’ul kâmus terâcim li eş-huri’r-ricâl ve’n nisâ mine’l Arab ve’l müsta‘rebîn ve’l müstaşrikîn, VIII. Basım, 1989, Beyrût, Dârü’l i‘lm, C. II, s. 193