Tarihi Alanlarda Dikey Bahçe Kullanımı: Hasan Mevsuf Şehitliği Örneği Çanakkale

Kentsel ya da kırsal alanlarda bulunan tarihi alanlar günümüz medeniyetlerinin sahip olduğu yegâne hazinelerden birisidir. Tarihi alanlar, bulunduğu yerin kimliğini belirleyici özelliğe sahip olmasının yanı sıra sürdürülebilir olması ve doğal peyzaj yapısının korunması önemlidir. Bunun yanında tarihi alanların turizm kapasitesinin arttırılması için mevcut alana zarar vermeden farklı peyzaj uygulamalarının da yapılması önemlidir. Dikey bahçeler, bulundukları alanın biyoçeşitliliğine katkı sağlarken, estetik bir ortam yaratır ve turizm kullanımı açısından alanı cazibe merkezi haline getirir. Bu çalışmada, Çanakkale Dardanos mevkii, Çınarlı köyünde yer alan, Hasan Mevsuf Topçu Anıtı ve 18 Mart Hasan Mevsuf Şehitliği’ne dikey bahçe tasarımı yapılmış ve uygulanmasına yönelik detaylar hazırlanmıştır. Çalışma kapsamında tarihi alanlarda, gözlem ve fotoğraflara bağlı olarak, dikey bahçe uygulaması için uygun yerler belirlenmiştir. Belirlenen yerler için keçe kullanılan dikey bahçe sistemleri, uygulama yöntemi olarak tercih edilmiştir. Sistemlerde kullanılan bitkilerin seçim kriterleri, alanlarda gözlemlenen bilgilere göre belirlenmiştir. Bu kapsamda Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) yöntemi kullanılarak seçim kriterlerinin tutarlığı ve doğruluğu kanıtlanmıştır. Her iki tarihi alanda AutoCAD 2015 ve SketchUP 2018 programları kullanılarak tasarımlar yapılmıştır. Uygulama kapsamında planlanan dikey bahçelerin tarihi alanlar için estetik ve ekolojik katkı sağlayacağı öngörülmektedir. Aynı zamanda söz konusu uygulamaların beraberinde getireceği bakım, koruma ve kullanmaya yönelik çalışmalarla tarihi alanlar için sürdürülebilir yaklaşımlar planlanabilecektir

Anahtar Kelimeler:

AHP, Dikey bahçe tasarımı, Çanakkale, Hasan Mevsuf Anıtı, Tarihi alan tasarımı

Use of Vertical Gardens in Historical Areas: The Case of Hasan Mevsuf Martyrdom Canakkale

Historical areas in urban or rural areas are one of the unique treasures of today's civilizations. In addition to having the characteristic of determining the identity of the place where it is located, it is important that historical areas are sustainable and that the natural landscape structure is preserved. In addition, it is important to make different landscape applications without damaging the existing area to increase the tourism capacity of historical areas. Vertical gardens contribute to the biodiversity of the area where they are located while creating an aesthetic environment and making the area a centre of attraction for tourism use. In this study, a vertical garden design was made for Hasan Mevsuf Artillery Monument and 18 Mart Hasan Mevsuf Martyrdom in Çınarlı village in Çanakkale Dardanos location and details for its implementation were prepared. Within the scope of the study, suitable places for vertical gardening were determined in historical areas based on observations and photographs. Vertical garden systems using felt were preferred as the application method for the determined places. The selection criteria of the plants used in the systems were determined according to the information observed in the fields. In this context, the consistency and accuracy of the selection criteria have been proven by using the Analytical Hierarchy Process (AHP) method. In both historical areas, designs were made using AutoCAD 2015 and SketchUp 2018 programs. It is foreseen that the vertical gardens planned within the scope of the application will contribute aesthetically and ecologically to the historical areas. At the same time, sustainable approaches can be planned for historical areas with the works for the maintenance, protection and use that will be brought with these practices.

Keywords:

AHP, Canakkale, vertical garden design, Hasan Mevsuf Monument, historical area design,

PDF

___

Akçay Seyrek, C. (2019). Türkmen Dağı’nın Kütahya Türkmen Şefliği ve civarının kekik (Thymus vulgaris L.) bitkisinin yayılış durumu ve biyokütlesinin belirlenmesi üzerine çalışma. Yüksek Lisans Tezi, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı, Kütahya, Türkiye, s. 34.
Alpaslan, M.,Tekinay, A., Sağlam, M. (2003). Çanakkale Boğazı'na ait bazı meteorolojik parametreler ve bunların yöre balıkçılığı üzerine etkileri. Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 20(1), 185-192.
Ardıçoğlu, R. (2014). Kent içindeki tarihi alanların iyileştirilmesive kentle bütünleştirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye, s. 197.
Aydın Ö., Öznehir S., Akçalı E. (2009). Ankara için optimal hastane yeri seçiminin analitik hiyerarşi süreci ile modellenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İdari ve İktisadi Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2), 69-86.
Blanc P. (2008). The vertical garden: from nature to cities, W.W. Norton Company, ISBN-10 0393732592.
Chaipong, S. (2020). Indoor plant species survival under different environment in indoor vertical garden. International Journal of Geomate, 18(68), 15-20.
Charoenkit, S.,Yiemwattana, S. (2016). Living walls and their contribution to improved thermal comfort and carbon emission reduction: A review. Building and environment, 105, 82-94.
Charoenkit S., Yiemwattana S., Rachapradit N. (2020). Plant characteristics and the potential for living walls to reduce temperatures and sequester carbon. Energy and Buildings, 225, 110286.
Çelik, D., Yazgan, M. E. (2007). Kentsel peyzaj tasarımı kapsamında tarihi çevre korumaya yönelik yasa ve yönetmeliklerin irdelenmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 9(11), 1-10.
Davis M. J. M.,Ramirez F., Pérez M. E. (2016). Morethan just a gren façade: vertical gardens as active air conditioning units. Procedia Engineering, 145, 1250-1257.
Ekren, E. (2014). Euonymus japonica. In Peyzaj Bitkileri ve Özellikleri, Cinius Yayınları, s. 71.
Ekren, E. (2014). Pittosporum tobira. In Peyzaj Bitkileri ve Özellikleri, Cinius Yayınları, s.111.
Ekren, E. (2017). Advantages and risks of vertical gardens. Journal of Bartin Faculty of Forestry, 19 (1), 51-57.
Fowdar, H. S.,Hatt, B. E., Breen, P., Cook, P. L., Deletic, A. (2017). Designing living walls for grey water treatment. Water research, 110, 218-232.
Gençcan M.İ. (1993). Çanakkale Savaşlarından Altın Harfler.Bayrak Yayıncılık Matbaacılık, s: 24-25.
Gunawardena, K., Steemers, K. (2019). Living walls in indoor environments. Building and Environment, 148, 478-487.
Gür, N., Kahraman, Ö., (2020). İzmir kent merkezi kamusal alanlardaki dikey bahçe uygulamaları ve potansiyel alanlar. 9. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresi-Fen ve Mühendislik Bilimleri, 245-256, (12-13 Aralık 2020), Ankara.
Hindle, R. L. (2012). A vertical garden: origins of thevegetation-bearing architectonic structure and system (1938). Studies in the History of Gardens & Designed Landscapes, 32(2), 99-110.
Karakoç, M. (2019).Yapı cephelerinde dikey bahçe kullanımının kent ekolojisine etkilerinin incelenmesi, Florya trafo binası örneği. Yüksek Lisans Tezi, T.C. İstanbul Aydın Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, İstanbul, s. 96.
Kara, I., H., (2009). Çanakkale Savaşları’na fiilen katılan Türk ve Alman generaller. Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Ana Bilim Dalı, Kütahya, s. 263.
Kırıt, N., Sağlık, A. (2018). Kentsel peyzaj tasarımlarında dikey bahçe uygulamaları. Uluslararası Hakemli Tasarım ve Mimarlık Dergisi, 16, 161-179.
Kodaş, D, Eröz, S. (2012). Kırsal Turizm İle Kültürel Turizmin Bütünleşmesi. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2012 (1) , 169-174.
Li, K., Li, H., Zhao, Y., Bian, X., Meng, Z. (2010). Effects of NaCl stress on two blue fescue varieties (Festuca glauca). Frontiers of Agriculture in China, 4(1), 96-100.
Loh, S. (2008). Living walls a way to green the built environment. Environment Design Guide, 1-7.
Manso, M., Castro-Gomez, J. (2015). Green wall systems: A review of their characteristics. Renewable and Sustainable Energy Reviews. 41, 863-871.
Öztürk, E., Erduran Nemutlu, F. (2016). Tarihi Kültürel Peyzaj Tasarımı: Çanakkale Müstahkem Mevkii Örneği. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 4 (1), 61–67.
Phonpho, S., Saetiew, K. (2017). Selection of appropriate species of plants for indoor vertical garden. Journal of Agricultural Technology, 13(1), 119-129.
Riley, B. (2017). The state of the art of living walls: Lessons learned. Building and Environment, 114, 2019-232.
Saaty T. (1988). What is the analytic hierarchy process? Mathematical models for decision support. 109-121, Spinger, Berlin, Heidelberg.
Timur, Ö.B., Aytaş İ. , Özden F., Akyol E., Yazıcı B., Ataoğlu, F.D. (2018). Vertical Garden Design in Case of Ankara Sıhhiye Bridge and Closed Area. Journal of Bartın Faculty of Forestry, 20 (1), 53-62.
URl-1 (2021). Meteoroloji Genel Müdürlüğü, İllere ait mevsim normaller/İzmir (1991-2020). https://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?m=IZMIR (05.05.2021).
URL-2 (2021). Ophiopogon japonicus, Euonymus microphyllus ‘Aurea’, Thymus vulgaris, Pittosporum tobira ‘nana’, Festuca glauca. https://tuncbotanik.com/
URL-3 (2021). Ophiopogon japonicus (Osmanlı Çimi). https://www.aktasplant.com/urun-detay/ophiopogon-japonicus-osmanli-cimi4 (15.05.2021).
Uzun S., Kazan H. (2016). Comparing MCDM methods of AHP, TOPSIS and PROMETHEE: A study on the selection of ship main engine system. Journal of Transportation and Logistics, 1(1), 99-113.
Wallace, M. Y., Salman, A. (2020). Peyzaj tasarımlarında kullanılabilecek Ege Bölgesine uyumlu süs çimi türleri ve görsel özellikleri. Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 34, 291-302.