İSLAM EKONOMİSİNDE İŞÇİ-İŞVEREN İLİŞKİLERİ

Emek üretim faktörlerinden birisi olarak sayılır. Sanayi Devrimi’ni takip eden dönemde ise tek gelir kaynağı emek olan kesim Batı toplumlarında “İşçi sınıfı” adı altında sermayeyi elinde tutan Kapitalist sınıfından ayrı bir kesim olarak ortaya çıkmıştır.Sınıfa dayalı bir yapılanma özelliği taşımayan İslam toplumlarında ise, doğrudan böyle bir sınıfı ifade eden bir kavram yerine, emekle bağlantılı daha farklı ve daha genel kavramlar kendini göstermiştir. Bu farklılık, sadece işçi sınıfıyla sınırlı kalmamış, yine XIX. Yüzyıl işçi sefaletinden kaynaklanan ve bir hak arayışının neticesi ortaya çıkan “grev” ve “lokavt” gibi kavram ve düzenlemeler için de söz konusu olmuştur.Bu çalışmada İslam Ekonomisinde emek kavramından hareketle, emeğin kaynağı olan işçi ve işçiyi çalıştıran işveren öncelikle kavramsal bir çerçevede ele alınacaktır. Ardından İslamî perspektiften emeğe olan yaklaşımla birlikte, işçi ve işverenin konumu, iki kesimin birbirine karşı sorumlulukları ortaya konulacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Emek, İstihdam, İşçi/Ecîr, İşveren/Müste’cîr, Ücret

WORKER-EMPLOYER RELATIONSHIP IN ISLAMIC ECONOMY

Keywords:

-,

PDF

___

Abdurrasûl, Ali (1968), el-Mebâdiu’l-İktisâdiyye fi’l-İslâm, Kahire
El-Adevî, Ahmed b. Muhammed el-Malikî (h.1281), Şerhu Akrabi’l-Mesâlik li Mezhebi İmam Mâlik, C. I, Kâhire: Dâru’l-Maârif
Ahmed Cevdet Paşa (1300), Mecelle-i Ahkâm-ı Adliye, İstanbul: Matbaa-i Osmaniye
El-Bağdadî, Ebu Muhammed b. Ğanim b. Muhammed (1987), Kitabu Mecmaid-Damânât fi Mezhebi’l-İmami’l-Azam Ebi Hanife, Bey’rut: Alemü’l-Kütüb
Başgil, Ali Fuad (1946), “Türkiye’de İş Hukuku Elemanları”, Hukukun Ana Mesele ve Müesseseleri/Siyasi ve Sivil Hukuk Üzerinde Etüdler, İstanbul: İsmail Akgün Matbaası
Buhâri, Ebu Abdillah Muhammed b. İsmail (1992), Sahîhu’l-Buhârî, İstanbul: Çağrı Yayınları
Döndüren, Hamdi (1986), “İslam’da İşçi ve İşveren Münasebetleri”, İslam’da Emek ve İşçi-İşveren Münasebetleri, İstanbul: Ensar Neşriyat
Ebû Dâvûd (1992), Süleyman b. Eş’as es-Sicistânî el-Ezdî, Es-Sünen, İstanbul: Çağrı Yayınları
Ebû Zehrâ, Muhammed (1969), İslam’da Sosyal Dayanışma, (Çev. Ethem Ruhi Fığlalı – Osman Eskicioğlu), İstanbul: Yağmur Yayınları
Erdem, Suat (2007), İslam Hukukunda İstihdam İlişkisi ve İstihdam Edenlerin Sorumluluğu (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Esen, Adem (1995), Sosyal Siyaset Açısından İslam’da Ücret Kavramı, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları
Eskicioğlu, Osman (1999), İslam ve Ekonomi, İzmir
İbn Hanbel, Ahmed b. Muhammed (1992), El-Müsned, İstanbul: Çağrı Yayınları
İbn Mâce, Ebû Abdillah Muhammed b. Yezîd (1992), Es-Sünen, İstanbul: Çağrı Yayınları
Karaman, Hayrettin (1981), İslam’da İşçi-İşveren Münasebetleri, İstanbul: Marifet Yayınları
Köse, Saffet (2016), “İslam Hukuku Açısından Emek,” İslam İktisadı ve Emek, İstanbul: İGİAD Yayınları
Muhammed el-Mübarek (1978), İslâm’da İktisat Nizâmı, Çev. Hüsamettin Cemal, İstanbul: Çığır Yayınları
Müslim, Ebu’l-Huseyn Müslim b. El-Haccac el-Kuşeyri en-Nisabûrî (1992), El-Câmiu’s-Sahîh, İstanbul: Çağrı Yayınları
Es-Serahsi, Muhammed b. Ahmed. Ebi Sehl Şemsuddin (1993), Kitabu’l-Mebsût, Beyrut: Daru’l-Ma’rife
Es-Serahsî, Muhammed b. Ahmed. Ebi Sehl Şemsuddin (1993), Kitâbü’l-Kesb (İmam Muhammed Şeybanî) Şerhi, Çev. Mustafa Baktır, İstanbul: Seha Neşriyat
Suyutî, Celâlüddîn (1971), el-Câmiü’s-Sağîr (Feyzu’l-Kadîr’le birlikte), Beyrut
Tabakoğlu, Ahmet (1987), İslâm ve Ekonomik Hayat, İstanbul: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları
Tabakoğlu, Ahmet (2005), İslam İktisadı – Toplu Makaleler II, İstanbul: Kitabevi Yayınları
Pekin, Tevfik (1986), Makro Ekonomi, İzmir: İstiklal Matbaası
Unay, Cafer (1993), Makroekonomi, Bursa: Uludağ Üniversitesi Basımevi
Ülgener, Sabri Faik (1991), Milli Gelir İstihdam ve İktisadi Büyüme, Der Yayınları, İstanbul
Ünal, Halit (1986), “Kur’an ve Hadis’de ‘İş’ ve ‘Ecr’ Kelimelerinin Kullanılışı”, İslam’da Emek ve İşçi-İşveren Münasebetleri, İstanbul: Ensar Neşriyat
Yeniçeri, Celal (1980), İslam İktisadının Esasları, İstanbul: Şamil Yayınevi
Yıldırım, Kemal‒Karaman, Doğan‒Taşdemir (2010), Murat, Makro Ekonomi, Ed. Kemal Yıldırım, Ankara: Seçkin Yayıncılık
Zaim, Sabahaddin (1971), Çalışma Ekonomisi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayınları
Zaim, Sabahaddin (1992), İslâm-İnsan, Ekonomi, İstanbul: Yeni Asya Yayınları