192105

Eskişehir fabrikalar bölgesi: “Çiftkurt fabrikası için yeni işlev önerisi”

1923 yılında yeni bir devletin kuruluşunun ilan edilmesiyle beraber, Anadolu’nun kalkınması anlamında da köklü değişikliklerin yapılacağı bildirilmiştir. Özellikle planlı kalkınma hedeflenerek sınai üretime önem verilmiş ve her bölgenin verimli olduğu ürünler göz önünde bulundurularak fabrikalar açılmaya başlanmıştır. Bu planlama anlayışı bağlamında oluşturulan üretim alanlarından biri de Eskişehir’deki fabrikalar bölgesidir. Fabrikalar bölgesi, Eskişehir’in toprağının özelliğine dayanılarak kurulan tuğla ve kiremit fabrikalarından oluşmaktadır. Bu bölgede bulunan Çiftkurt Kiremit Fabrikası ise 1933 yılında açılmıştır. Döneminin özelliklerini yansıtmasının yanı sıra günümüzde bulunduğu konum itibari ile de önem arz etmektedir. Kenti Eskişehir Anadolu Üniversite’sine bağlayan ve çevresindeki yapılaşma nedeni ile ekonomik niteliği artan bir bölgede bulunan bu yapı; pencere ve kapı boşluklarının doldurulması gibi müdahaleler nedeni ile özgünlüğünden uzaklaşmış durumdadır. Müdahalelere ve kullanılmama durumuna rağmen uzun bir süre sağlamlığını koruyan yapının, bakımsızlık ve yoğun iklim şartları nedeni ile büyük bir bölümü yıkılmıştır. Halen yapıcı bir müdahalenin gerçekleştirilmemiş olması modern dönemin önemli bir yapısının kaybedileceğinin göstergesidir. Bu nedenle, çalışma kapsamında Eskişehir fabrikalar bölgesinin mevcut durumu incelenmiş olup, Çiftkurt Kiremit Fabrikası için yeni bir işlev önerisi sunulmuştur.

Eskişehir factory zone: “A new suggestion of function for Çiftkurt factory”

With the declaring of founding a new government in 1923, it has been reported that radical changes would be done. Especially, planned development has been aimed, so importance has been given to industrial production and factories has been built with taking into consideration of area’s efficient products, Eskişehir factory zone is one of the production areas that has been built within this planning policy and modernist approach. This factory area consists of brick and tile factories that has been built because of Eskişehir’s soil characterized. One of the factories, Çiftkurt tile factory, has been opened in 1933. This factory is important because of showing the characteristics of its period and location. This building is located in an area that connects the city to Eskişehir Anadolu University and this area is a critical zone because of increasing urbanization and so changing economic value. Because of the Interventions such as filling the door and window openings with brick, the originality of building has been lost. Although the interventions and nonuse, the factory had been standing for long time but, because of the intense climatic conditions a big part of the building has been demolished. Still not intervening to this building shows losing an important building of its period. Because of this, within this study, the current state of Eskişehir factory zone has been examined and a new function has been suggested for Çiftkurt tile factory.

Keywords:

Modern period Eskişehir factory zone, Çiftkurt tile factory,

PDF

___

İnankul, Ş., Türkiye’de Kentleşme-Sanayileşme Sürecinde Kent Merkezinin Gelişme Süreci -Örnekleme Eskişehir Kent Merkezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul, (1985).
İktisadi Araştırmalar Vakfı, Eskişehir İlinin Ekonomik Gelişmesi, Seminer, Eskişehir (1997).
Dünya Şehircilik Günü Daimi Komitesi, Kentleşme-Sanayileşme Etkileşimi, Bir Sanayi Kentinin Planlama ve Uygulama Sorunları Eskişehir Örneği Kolokyumu Eskişehir, 6, 7, 8 Kasım (1985).
Cahit, I. ve Şanlıer, K., Sosyo-Ekonomik Gelişmede Eskişehir Nereden Nereye?, Eskişehir Ticaret Odası, Yayın No:2, Eskişehir, (1988).
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, 50 Yılda Türk Sanayii, Ankara, 29 Ekim (1973).
Ertin, G., Eskişehir Kentinde Yerleşmenin Evrimi, Anadolu Üniversitesi Yayınları No:773, Eskişehir, (1994).
Çayır, C., Sanayi Mirasının Korunarak Yeniden İşlevlendirilmesi Eskişehir Fabrikalar Bölgesi Çiftkurt Kiremit ve Tuğla Fabrikası Örneği, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, (2011).
Keleş, R., Kentleşme Politikası, İmge Kitabevi, Ankara, (2000).
Eskişehir Sanayi Odası, Eskişehir’in Sosyo-Ekonomik Göstergeleri, Ekim (2003).
Özaslan, N. ve Aksoylu, S., Eskişehir Modern Mimari Mirasının Araştırılması ve Belgelenmesi, Proje No. 1110F159, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, (2014).
Eskişehir Sanayi Dünü, Bugünü, Yarını, Eskişehir Sanayi Odası Yayınları No:24, (1988).
Kıraç, A. B., Türkiye’deki Tarihi Sanayi Yapılarının Günümüz Koşullarına Göre Yeniden Değerlendirilmeleri Konusunda Bir Yöntem Araştırması, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul, (2001).
Altlık Harita:Google Earth, http://maps.google.com (04.02.2015).
Şensoy, G. kişisel arşiv.
Steyerl, H., Is a Museum a Factory? http://www.e-flux.com/journal/is-amuseum-a-factory/, (01.02.2016).
Brian, H., “Warhol in the Rising Sun: Art, Subcultures and Semiotic Production,” 16 Beaver ARTicles, 8 Ağustos 2004.
Şahin, F., Eskişehir İlinin Kültür Turizmi Potansiyeli: Mevcut Durum ve Öneriler, Uzmanlık Tezi, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Eskişehir Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürülüğü, Kasım 2012, Eskişehir.
http://www.arkitera.com/haber/20821/trajikomik-bir-yikim-hikayesi--kilicoglusinemasi, (02.02.2016).
Eskişehirli olmak, http://www.eskisehir.net/haber.asp?id=24240, (02.02.2016).
Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü Arşivi.
Santralistanbul Çağdaş Sanat Müzesi, http://v2.arkiv.com.tr/p6191-santralistanbul-cagdas-sanat-muzesi.html#g, (28.01.2016).
Keşfet, Santralistanbul, http://www.santralistanbul.org/pages/index/explore/tr/, (28.01.2016).
Welch, A., Industrial Museum in Chongqing: Architecture Contest in China, http://www.e-architect.co.uk/china/industrial-museum-chongqing, (02.02.2016).
The Great Wall Güzel Sanatlar Müzesi, http://www.arkitera.com/proje/5721/zibo-the-great-wall-guzel-sanatlar-muzesi, (02.02.2016).
Archstudio Reshapes Factory into Contemporary Art Museum in China, http://www.designboom.com/architecture/archstudio-great-wall-museum-fineart-china-10-12-2015/, (02.02.2016).