Tolga KAYACAN, Yaprak ÖZEL, Berna KAYACAN

Kente Kazandırılan Yeni Yaşam Alanları

Göçebe hayattan yerleşik hayata geçişte, ilk yerleşim yeri olarak ticaret veya tarım için en uygun koşulların olduğu bereketli, sukıyılarının tercih edildiği görülmektedir. Zaman içinde nüfus artmaya başlamış, yeni göçler ile bu artış desteklenmiştir. Şehirinbiçimlenmesindeki ana etkenler; sanayileşme, yeni kurulan sirkülasyon ağları, ticaretteki artış oluşturmuştur. Sanayileşme ile kurulanfabrikalar, hava ve kara sikülasyon ağları gibi şehri diğer şehirler ile iletişime geçiren kamusal alanlar şehir hayatını aksatmayacakşekilde konumlanmıştır. Bazı şehirler ise kurulan fabrikaların yanında oluşmuş ve biçimlenmiştir. Tarım ile uğraşan toplumlar ise tarımarazileri ve ulaşım ağlarına yakın yerleri yerleşim için benimsemiştir. Şehirler bu şartlara bağlı olarak giderek genişlemiş ve yayılmıştır.Ancak teknolojik gelişmeler, sanayileşme, seri üretim teknolojileri gibi değişiklikler, bunların yanı sıra fabrikaların oluşturduklarıkirlilik ve atıklar, yer altı kaynaklarının tükenmesi gibi değişimler geniş metrekareler kaplayan bu yapıları ve alanları kullanım dışıbırakmıştır. Bunların yanı sıra şehrin yayılması ile birlikte öncesinde şehrin dışında yerleşmiş olan bazı geniş metrekareli fonksiyonlarartık şehrin içinde kalmıştır. Aktif olarak işlevini devam ettiren bu fonksiyonlar (fabrikalar, ulaşım binaları gibi) ise ihtiyaca bağlı olarakyapılması gereken kendi iç büyümelerindeki gelişimi sağlayamamakta ve konumları nedeniyle de şehir sirkülasyonunda negatif bir etkiyaratmaktadır. İşlevini yitirmiş olanlar ise atıl ve terkedilmiş bir şekilde kendi kendini tüketmekte ve şehir içinde istenmeyen bir alanhaline gelerek, güvenlik açısından sorunlar oluşturmaktadır. Bu çalışmada, öncesinde şehrin dışında konumlanan ancak gelişmelerebağlı olarak şehrin içinde kalmış geniş metrekarelere sahip işlevini yitirmiş atıl kalmış alanların yeniden işlevlendirilmesi üzerineçalışılmıştır. Yeniden işlevlendirilerek kentin ve kentlinin hayatına katılan bu alanların önceki fonksiyonları ve yeni fonksiyonlarınınneler olduğu araştırılmıştır ve kentliye ve kente katkı sağlayabilmesi için yapılan çözümler ve yöntemler, yurtdışı örnekleri üzerindenincelenmiştir. Sonuç olarak şehir merkezinde yeralan ve geniş metrekareler kaplayan, işlevsiz, mevcut bir alanın atıl halindenkurtarılıpyeniden yaşama aktarılması aşamasındaki ana etkenin ne olması gerektiği ortaya konmuştur. Sonuç bölümünde İstanbul kentindekidönüşüm örnekleri irdelenmiştir.

New Regained Living Spaces of the City

In the transition from nomadic life to settled life, it is seen that waterfronts are preferred as the first settlement for trade or agriculture.Over time, the population started to increase and increased with new migrations. The main factors in shaping the city; industrialization, newly established transportation routes, increased trade. Public spaces that connect the city with other cities, such as factories established by industrialization, air and land circulation routes, are positioned in a way that will not interfere with city life. Some cities are located next to the established factories.Communities engaged in agriculture have adopted areas close to agricultural land and transport networks for settlement. Depending on these conditions, cities have gradually developed and expanded. However, technological developments, industrialization, mass production technologies, pollution and wastes created by factories, changes such as depletion of underground resources have left the buildings and areas covering these large square meters unusable. In addition, with the expansion of the city, some large square-meter functions, which had previously settled outside the city, are now in the city. These functions, which continue to function actively (such as factories, transportation buildings), cannot achieve the development of their own internal growth depending on the need and have a negative impact on the city circulation due to their location. Functions that cannot continue to function are self-depleted and abandoned and become an undesirable area in the city, causing problems in terms of security. In this study, it was aimed to reuse the idle areas which were previously located outside the city but have large square meters in the city due to the developments. By re-functionalization, the previous and new functions of these areas participating in the life of the city and the citizen have been investigated, solutions made to contribute to the citizens and the city were examined through examples from other cities. As a result, the main factor in the transfer of these areas in the city center from idle state to life has been revealed. In the conclusion part, some of the transformations in Istanbul are examined.

PDF

___

Adedeji, O.H., 2011. Human Settlement and Development Lecture Notes, UNAAB, Abeokuta, Nijerya.
Akkar, M., 1997. “Kent Planlamasında Kamu Arazileri”, Özelleştirme ve Kamu Arazileri içinde, ed. Serdar Karaduman, Gülten Kubin, Ankara: TMMOB Şehir Plancıları Odası Yayınları.
Altuntaş, N., 1997. “Siyasal Katılımda Bir Değişim Modeli: Gecekondularda Araçsal Katılımdan Özerk Katılıma Dönüşüm”, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Baykara, T., 2002. “Sosyal yapı ve Şehir Hayatı”, Yeni Türkiye Dergisi, Mayıs-Haziran 2002
Demir, E., 2018. “Sanayi Devrimi ve Kent”, Kent Sosyolojisi Ders Notları, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Dinçer, Y., 1999. “Kent, Kentleşme ve Kent Planlaması, Sivil Toplum İçin Kent, Siyaset ve Demokrasi Seminerleri”, Demokrasi Kitaplığı-WALD Yayınları, İstanbul.
Enlil, Z., 2011. Kent ve Planlama Tarihi Ders Notları, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
Graner, A., 2017. “Why should we deal with abandoned urban spaces?”, https://www.urbanet.info/abandoned-urban-spaces/
Güney, Z., 2007. “Kamusal Alan Nedir? Kamusal Mekan Nedir?” www.arkitera.com
Johnson, S., 2017. “Millennium Park is new top Midwest visitor destination, high-tech count finds”, www.chicagotribune.com
Lewis, M.J., 2006. Gazete yazısı, The New York Times
Nefs, M., 2006. “Unused urban space: conservation or transformation? Polemics about the future of urban wastelands and abandoned buildings”. City & Time 2 (1): 4. [online] URL: http://www.ct.ceci-br.org
Nemeth, J., Langhorst, J., 2014. “Rethinking urban transformation: Temporary uses for vacant land”, Cities, vol.40, 143-150.
Özcan, U., Erol, İ.,2018, “Sürdürülebilir Yerel Planlamada Coğrafi Bilgi Sistemi”, International Journal Of Social And Humanities Sciences (ISSN: 2602-3288), Sayı:2, s:85
Özcan, U., Dağdeviren, Z.S.,(2019), "The Revitalization Of Urban Ruined Regions By Sustainable Design Thought Bronx / NY Sample", İçinde: Kaya, Latif Gürkan (Ed.), 2019, Research & Reviews in Architecture, Planning and Design - Summer, 2019 (ISBN: 978-605-7852-92-2), Gece Kitaplığı Yayınevi, İstanbul.
Özcan, U., Caştur, Ş.N.,(2019), " Spor Kompleksi Yapılarının Kültür Yapılarına Dönüşümü/ Avrupa Örneği", İçinde: Atik, Atilla, Kaya, Latif Gürkan ve Abbasova, Sehla (Ed.), 2019, Mimarlık, Planlama ve Tasarım Alanında Araştırma ve Değerlendirmeler - Mart 2019 (ISBN: 978-605-7631-54-1), Gece Kitaplığı Yayınevi, İstanbul.
Öztürk, T., Ürük, Z. F, Özel, Y., Uzgören, G., “Mekansal Elverişlilik ve Fiziksel Çevre Kalitesi Bağlamında Mekânsal Kalite Analizi”, 2. Ulusal İç Mimari Tasarım Sempozyumu 2018, 06-07 Aralık 2018, Trabzon
Schwarz, T., 2010.” Temporary services for shrinking cities”, Cleveland urban design collective, Kent State University, USA.
Sharoff, R., 2006. “How a Park Changed a Chicago Neighborhood”, The New York Times.
Sjoberg, G., 2002. “Sanayi Öncesi Kenti”, Ayten Alkan, Bülent Duru (Der. ve Çev.), s. 37-54, 20. Yüzyıl Kenti, İmge Yayınevi, Ankara.
Şen, B., 2012. “Metropol Kent Merkezlerinde Çöküntüleşme Eğilimleri: İstanbul Eminönü – Süleymaniye Bölgesi Örneği”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Vol. 17, Sayı 2, s. 293-323.
Tekeli, İ., 1980. “Türkiye’de Kent Planlamasının Tarihsel Kökleri, Türkiye’de İmar Planlaması”, Mimarlık Fakültesi Yayınları, ODTÜ, Ankara.
Uzgören, G., Öztürk, T., Ürük, Z. F, Özel, Y., “Kamusal Alanda Kentsel İç Mekanları Placemaking Süreci Üzerinden Okumak: “Project for Public Spaces” Derneğinin Çalışmalarının İncelenmesi”, 2. Ulusal İç Mimari Tasarım Sempozyumu 2018, 06-07 Aralık 2018, Trabzon
Ürük, Z. F, İslamoğlu, K.A.K (2019). Yüksek Binalarda Enerji ve Sertifikasyon Sistemleri İlişkisi., Kaya, L.G., Abbasova S. (Ed.), Mimarlık, Planlama ve Tasarım Alanında Araştırma ve Değerlendirmeler., (ss.59-68). Gece Akademi, Ankara Print ISBN 978- 605-7631-54-1
Ürük, Z. F, İslamoğlu, K.A.K. “Sürdürülebilir Konutlar ve Sertifikasyon Sistemleri”, 2. Uluslararası Mühendislik ve Mimarlık Kongresi ENAR 2018, 14-16 Kasım 2018, Alanya, Türkiye
Ürük, Z. F, İslamoğlu, K.A.K. “Relation of Sustainable Energy and Certification Systems In High-Rise”, 2. Uluslararası Multidisipliner Çalışmalar ve Yenilikçi Teknolojiler Sempozyumu, 19-20-21 Ekim 2018,Kızılcahamam Ankara, Türkiye
Ürük, Z. F, İslamoğlu, K.A.K, Erol, İ. “Raylı Sistem İstasyonlarının Sürdürülebilirlik Kapsamında Mekânsal Dönüşümü”, 1. Uluslararası Mimarlık Sempozyumu 2018, 04-06 Ekim 2018, Dicle Üniversitesi, Diyarbakır, Türkiye
Ürük, Z. F, İslamoğlu, K.A.K. “Breeam, Leed Ve DGNB Yeşil Bina Sertifikasyon Sistemlerinin Standart Bir Konutta Karşılaştırılması”, European Journal of Science and Technology, sayı:15, Mart 2019, ss. 143-154, ISSN NO: 2148-2683, DOI : 10.31590/ejosat.512291
Url-1: https://courses.lumenlearning.com/boundless-sociology/chapter/urbanization-and-the-development-of-cities/
Url-2: http://www.forbes.com
Url-3: https://www.arkitektuel.com/parc-de-la-vilette/
Url-4: http://www.worldcitiescultureforum.com/data/of-public-green-space-parks-and-gardens
Url-5: https://www.gercekgundem.com/istanbul/64816/istanbulda-hangi-ilce-ne-kadar-yesil