SADR-İ KONEVÎ VE ANADOLU SELÇUKLU EMİRLERİNE MERSİYESİ

1071 Malazgirt zaferiyle Anadolu’ya giren Selçuklular kısa zamanda bütün Anadolu’yu fethetmiş; her yerde sosyal müesseseleri faaliyete geçirmiş ve huzurlu bir ortam tesis etmişlerdir. Bu hizmetler ve huzurlu ortam neticesinde Orta Asya, İran, Azerbaycan ve diğer bölgelerden pekçok âlim, sûfî, şair ve yazar Anadolu’ya gelmiş, sosyal hayata canlılık katmış, çeşitli faaliyetlerde bulunup eserler de kaleme almışlardır. Bu huzurlu ortam Moğollarla yapılan Kösedağ savaşına kadar devam etmiştir. Moğol zulüm ve sömürüsünün arttığı, devlet otoritesinin zayıfladığı bu dönemde vezir Süleyman Pervâne ustaca siyasetiyle ülkeyi uzun süre refah içinde idare etmiş; âlimleri korumuş, medrese ve zaviyelerde huzurlu bir ortam sağlamıştır. Saray tercümanı, şair ve yazar Sadr-i Konevî, bu hizmetleri yapan ve huzurlu ortamı sağlıyan Selçuklu vezirlerinden Süleyman Pervâne ve diğer devlet adamlarının savaşlarda hayatlarını kaybetmeleri üzerine bir mersiye yazmış ve bu şiirinde Anadolu Selçuklularının durumunu tasvir etmiştir. Burada söz konusu mersiye Farsça metniyle birlikte yazılarak Türkçeye çevrildi; şiirde geçen tarihî şahsiyetler hakkında bilgi de verildi.

Anahtar Kelimeler:

Sadr-i Konevî, Ebûbekir Zekî, Anadolu Selçuklu Emirleri, Muîneddin Süleyman Pervâne, Farsça Mersiye.

PDF

___

Değirmençay, Veyis, Farsça Şiir Söyleyen Osmanlı Şairleri, Erzurum 2013.
----,“Sultan Veled’in Anadolu Selçuklu Devlet Adamları ve Diğer İleri Gelenleri Methi”, Atatürk Üniversitesi Edebiyat FakültesiSosyal Bilimler Dergisi, Erzurum, Haziran 2014, S. 52, s. 31-36.
----,“Sultan Veled’in Sâhib Ataoğullarına Methiyeleri”, İstanbul ÜniversitesiEdebiyat FakültesiŞarkiyat Mecmuası, İstanbul 2014, S. 25, s. 70-82.
Eflâkî, Ahmed, Menâkıbu’l-‘ârifîn I-II (nşr. Tahsin Yazıcı), Ankara 1980.
----, Âriflerin Menkıbeleri I-II (çev. Tahsin Yazıcı), İstanbul 1987.
Erdoğan Merçil, “Sâhib Ata”, DİA, XXXV, İstanbul 2008, 515-516.
Erdoğan Merçil, “Sâhib Ataoğulları”, DİA, XXXV, İstanbul 2008, 518.
Kerîm-i Aksarâyî, Mahmud b. Muhammed, Müsâmeretü’l-ahbâr ve Mü-sâyeretü’l-ahyâr (tsh. Osman Turan), Ankara 1943 (1944).
M. C. Şehabeddin Tekindağ, “Şemsüddin Mehmed Bey Devrinde Karaman-lılar”, XIII. Yüzyıl Anadolu Tarihine Aid Araştırmalar, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, Mart 1964, C. 14, S. 19, s. 81-98.
Mevlânâ Celâleddin, Mektuplar (çev. Abdülbâki Gölpınarlı), İstanbul 1999.
Muharrem Kesik, “Muînüddin Süleyman Pervâne”, DİA, XXXI, İstanbul 2006, s. 91-93.
Özönder, Hasan, “Konya’da İki Sadr: Sadr-ı Konevî ve Sadreddin Konevî”, Merhaba Akademik Sayfalar, Konya 2008, C. 8, S. 30, s. 483-484.
Riyâhî, Muhammed Emîn, Zeban ve Edeb-i Fârsî der Kalemrov-i Osmânî, Tahran 1369 hş.
Sârem, “Şerefuddin Mes‘ûd”, Dânişnâme-i Edeb-i Fârsî (ed. Hasan Enûşe), Tahran 1383 hş., VI, 511.
Uzluk, M.F. Nafiz, Mevlânânın Mektubları, İstanbul 1937.