Uluabat gölü ve çevresinde peyzaj karakter alanlarının belirlenerek sürdürülebilir alan kullanımstratejilerinin geliştirilmesi

Nüfus artışı, plansız kentleşme ve sanayi kaynaklı etkiler özellikle içerisinde bulunduğumuz yüzyılda, etkisini artan oranlarda hissettirmekte ve çevre üzerindeki baskısını arttırmaktadır. Bu baskılar peyzajların bozulmasına ve sulak alanlar gibi hassas ekosistemlere sahip alanlarda geri dönüşü mümkün olmayan kayıpların yaşanmasına neden olmaktadır. Bu kayıplar çevresel kaygıların ön plana çıkmasını ve bu doğrultuda uluslararası bir takım adımlar atılması gerekliliğini beraberinde getirmiştir. Peyzajların tanımlanması, korunması, yönetilmesi ve planlaması konularında uluslararası bir dil birliği geliştirilmesi amacıyla imzaya açılan Avrupa Peyzaj Sözleşmesi bu konuda atılan en önemli adımlardan biridir. APS gereğince; taraf ülkelerin tümü, peyzajlarını tanımlama, peyzaj karakter tiplerini belirleme, peyzajın değişim ve dönüşümünü izlemeyi taahhüt etmişlerdir. Bu çalışmada ülkemizin de taraf olduğu APS’den hareketle aynı zamanda uluslararası öneme sahip bir sulak alan olan Uluabat Gölü ve çevresinde planlama, yönetim, koruma ve sürdürülebilir alan kullanımına yönelik karar almaaşamalarında önemli bir yeri olan peyzaj karakter değerlendirme yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada peyzaj karakter değerlendirme yönteminin bir aşaması olan peyzaj karakter analizindeki, peyzaj karakter tip ve alanlarının belirlenmesi aşamasına odaklanılmıştır. Çalışma alanının belirlenmesinde Ramsar tampon bölge sınırları dikkate alınmıştır. CBS tekniklerinden yararlanılan ve arazi çalışmalarıyla desteklenen çalışma sonucunda 229 adet peyzaj karakter tipi ve 7 adet peyzaj karakter alanı belirlenmiştir. Belirlenen her bir peyzaj karakter alanına ilişkin baskı unsurları ortaya konularak, sürdürülebilir alan kullanımına ilişkin öneriler geliştirilmiştir.

Developing sustainable land use strategies by determining landscape character areas in Uluabat lake and its surroundings

The effects originating from population growth, unplanned urbanization and industry are increasinglybeing felt in the present century and enhancing their pressure on the environment. These pressurescause degradation of landscapes and irreversible losses in areas with sensitive ecosystems such aswetlands. These losses brought the environmental concerns to the forefront and the necessity to takesteps in the international level accordingly. The European Landscape Convention, which was signed forthe purpose of developing an international language association on the identification, conservation,management and planning of landscapes, is one of the most important steps taken in this regard. Inaccordance with ELC; all of the parties promised to identify their landscapes, to determine thelandscape character types, and to monitor the change and transformation of the landscape. In thisstudy, landscape character assessment method, which has an important role in decision makingprocesses regarding planning, management, conservation and sustainable land use at Uluabat Lake andits surroundings, which is also a wetland with international importance, was used based on ELC, towhich our country is one of the parties. The study focused on the determination of landscape type andcharacter areas in landscape character analysis, which is a stage of landscape character assessmentmethod. The Ramsar buffer zone limits were considered while determining the working area. As a resultof the study which was supported by GIS techniques and land investigations, 229 landscape charactertypes and 7 landscape character areas were identified. Suggestions for sustainable land use weredeveloped by putting forth pressure elements on each landscape character area identified.

PDF

___

Aksu G A (2014) Bütüncül (Holistik) Peyzaj Planlama Yaklaşımı, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, Yıl:13, Sayı:26, 21-34
Anonim (2007) Uluabat Gölü Sulak Alan Yönetim Planı, T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Sulak Alanlar Şube Müdürlüğü
Anonim (2011) T.C. Bursa Valiliği 2011 Yılı İl Çevre Durum Raporu s:128-136, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Bursa
Anonim (2013) Türkiye’nin Önemli Sulak Alanları- Ramsar Alanlarımız, Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Hassas Alanlar Dairesi Başkanlığı, Sulak Alanlar Şube Müdürlüğü, Ankara Anonim (2017)
http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2003/07/20030727.htm (22.08.2017)
Anonim (2018) http://www.turkiyesulakalanlari.com (21.02.2018)
Anonymous (2006) Ningaloo Coast Visual Landscape Study, Blowholes, Red Bluff, Gnaraloo Bay, Warroora and Coral Bay, Ningaloo Sustainable Development Office, 49 pp
Anonymous (2016) European Landscape Conventionand Reference Documents https://rm.coe.int/CoERMPublicCommonSearchServices/Display DCTMContent?documet Id=09000016802f80c6 (03.02.2016)
Anonymous (2018) www.nature.scot (20.02.2018)
Anonymous (2018a) http://www.ramsar.org (13.01.2018)
Atik M, Işıklı R C, Ortaçesme V, Yıldırım E (2015) Definition of Landscape Character Areas and Types in Side Region, AntalyaTurkey with Regard to Land Use Planning, Land UsePolicy 44 (2015) 90–100
Çetinkaya G, Uzun O (2014) Peyzaj Planlama, Birsen Yayın Dağıtım Ltd. Şti, İstanbul
Demir S, Demirel Ö (2016) Korunan Havzalarda Peyzaj Değişimi ve Peyzaj Karakter Analizi ile Peyzaj Planlama Yaklaşımı: Meryemana Vadisi Örneği, Trabzon, İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, Cilt 6, No. 13, s:155-174
Görmüş S (2012) Korunan Alanlarda Peyzaj Karakter Analizi: Kastamonu- Bartın Küre Dağları Milli Parkı Örneği. Doktora Tezi, A.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara
Görmüş S, Oğuz D (2013) Kırsal Yerleşim ve Korunan Alan Arasındaki Etkileşimin Değerlendirilmesinde Peyzaj Karakter Analizinin Rolü: Kapısuyu Havzası Örneği, Tarım Bilimleri Dergisi 19, s:310-322
Herlin I S (2016) Exploring the National Contextsand Cultural Ideas that Preceded the Landscape Character Assessment Method in England, Landscape Research, 41:2, 175-185, DOI: 10.1080/01426397.2015.1135317
Hızlı Ş, Ceran Y, Meriç B T (2013) T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Sulak Alanlar Kitabı, s: 81-96. Ankara
Jellema A, Stobbelaar D J, Groot J C J, Rossing W A H (2009) Landscape Character Assessment Using Region Growing Techniques in Geographical Information Systems, Journal of Environmental Management 90 (2009) Page:161–174
Kim K H, Pauleit S (2007) Landscape Character, Biodiversity and Land Use Planning: The Case of Kwangju City Region, South Korea, Land Use Policy 24 (2007) 264–274
Koç A (2017) Yukarı Aras Havzası Örneğinde Peyzaj Karakter Analizi. Doktora Tezi, A.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum
Kusumoarto A, Gunawan A, Machfud Hikmat A (2017) Landscape Character of Pongkor Mining Ecotourism Area, 2nd International Symposium for Sustainable Landscape Development, IOP Conf. Series: Earth and Environmental Science 91 (2017) 012028
Martin J (2006) Landscape Character Assessment (LCA) in Ireland: Baselina Audit and Evaluation. Heritage Council. ISBN 978-1- 906304-01-0, Dublin
Scott A (2002) Assessing Public Perception of Landscape: The LANDMAP Experience, Landscape Research, 27:3, 271-295, DOI: 10.1080/01426390220149520
Swanwick C (2002) Landscape Character Assessment.Guidance for England and Scotland, Cheltenham (UK); Edinburg: The Countryside Agency; Scottish National Heritage
Şahin Ş, Perçin H, Kurum E, Uzun O, Bilgili B C (2014) Bölge - Alt Bölge (İl) Ölçeğinde Peyzaj Karakter Analizi ve Değerlendirmesi Ulusal Teknik Kılavuzu. Müşteri Kurumların T.C. İçişleri Bakanlığı, T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı olduğu, T.C. Ankara Üniversitesinin Yürütücü Kuruluş olduğu ve TÜBİTAK KAMAG 1007 Programı 109G074 No’lu PEYZAJ-44 Projesi Çıktısı, 148 Sayfa, Ankara
Tırnakçı A, Özer S (2018) Determining Landscape Character Areas and Types in District Scale: The Sample of Artvin-Savsat-Turkey, Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg., 49 (1): 53-66
Tudor C (2014) An Approach to Landscape Character Assessment, Natural England
Turgut H, Tırnakçı A (2020) Korunan Alanlarda Peyzaj Karakter Analizi Hatila Vadisi Milli Parkı Örneği, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 51 (1): 8-20
Tülek B, Atik M, (2017) Çankırı, Ilgaz Bölgesi Devrez Alt Havzası Örneğinde Peyzaj Karakter Alanlarının Belirlenmesi, Meditarranean Agricultural Sciences 30(3): 197-204
Uzun O, İlke E F, Çetinkaya G, Erduran F, Açıksöz S (2012) Peyzaj Planlama: Konya İli, Bozkır- Seydişehir- Ahırlı- Yalıhüyük İlçeleri ve Suğla Gölü Mevkii Peyzaj Yönetimi, Koruma ve Planlama Projesi, T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Ankara
Uzun O (2018) Türkiye Peyzajlarının, Peyzaj Karakter Tip ve Alanlarının Tanımlanması, TÜCAUM 30. Yıl Uluslararası Coğrafya Sempozyumu 3-6 Ekim 2018, Ankara