Özlem Kaya, Laura Sinziana Cuciuc Romanescu

Rumen ve Türk Halk Sanatında Renklere ve Simgeciliğe Analojik Bir Yaklaşım

Halk sanatı, klasik veya modern sanatla ilişkili olmamakla birlikte genellikle geleneksel veya yerli el sanatları üretimi içerisine dahil edilen kreasyonu ifade etmektedir. Halk sanatı eserlerinin genellikle kökeni belirsizdir, bu eserlerin üreticileri en dar anlamıyla estetik veya sanat alanındaki eğitim programlarından mezun değildir. Halk sanatı olgusunun kültürün değerli bir parçası olduğunun keşfedilmesi 19. yüzyılın sonunda sanat tarihi biliminin gelişmesi ile gerçekleşmiştir. Estetik ve tarihsel açıdan bakıldığında, bu keşif sanayileşme sürecinden geçen Avrupa toplumlarında bu olgunun gittikçe ortadan kalkmasıyla bağlantılı olarak meydana gelmiştir. 19. yüzyılın sonunda Orta ve Batı Avrupa’da ve daha sonra Doğu Avrupa’da da el sanatı geleneklerinin giderek kaybolması ile birlikte halk sanatı asıl temelini yitirmiştir. İlkelcilik teorilerinden dolayı halk sanatına bu dönemde yenilikçi eğilimin sanatçıları tarafından - ve bu sanatçılar sayesinde - özel bir ilgi gösterilmiştir. Bu dönemde çalışmalarda halk giysileri ve giysi motifleri sıkça görülmüştür. Özellikle çiçekleri temsil eden çeşitli resimler, renkler, semboller, çizgiler ve görüntüler oldukça sık kullanılmıştır. Tüm bu halka dair temellendirmelerin ne olduğu, önemi, derinliği, neden tekrarlandığı ve tekrarlanma şablonunun nasıl olduğu da bu giysilerde ve eserlerde gizlidir. Ulusal kültürün ve yerel folklorun korunması büyük önem arz etmektedir ve her şeyden önce mirası temsil eden bu simgelerin ve renklerin önemini anlamak gerekmektedir. Bu bağlamda bu çalışmanın amacı, Rumen ve Türk Halk Sanatındaki renk ve simgeleri analojik bir yaklaşımla ele almaktır. Çalışma ile Rumen ve Türk Halk Sanatındaki renkler ve simgeler giysi, dokuma, seramik gibi alanlardan örnekler verilerek simgelerin kullanımı ve renklerin anlamları aktarılmış, desenler ile desteklenmiş ve bu noktada iki ülke arasında bölgesel farklılıklar kadar benzerliklerin de olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

An Analogical Approach to Colors and Symbolism in Romanian and Turkish Folk Art

Folk art is defined as creation that does not belong to the classical or modern arts but is generally included in traditional ordomestic handcraft production. Works of folk art are generally of anonymous origin; their producers have not graduatedfrom aesthetic or artistic studies in the narrowest sense.The discovery of the phenomenon of folk art as a valuable part of culture is due to the development of the science ofart history at the end of the 19th century. From the aesthetic and historical point of view, it occurred in parallel with thegradual disappearance of this phenomenon in the European societies that were in the process of industrialization. At theend of the 19th century, with the gradual disappearance of handicraft traditions in Central and Western Europe and later inEastern Europe, folk art lost its original foundation. Due to theories of primitivism, popular art was given special attentionduring this period by - and thanks to -artists of the modernist trend.During this period, folk clothes and clothing motifs were seen frequently. In particular, various pictures, colors, symbols,lines and images representing flowers were used quite often. What the grounds for all these people are, their importance,their depth, why they are repeated and how they are repetitive patterns are hidden in these clothes and works.Preservation of the national culture and the local folklore is very important and we think, first and foremost, that weshould understand the significance of these symbols and colors that represent our heritage.The aim of this study is to analyze colors and symbols in Romanian and Turkish Folk Art with an analogical approach. Inthis study, examples of colors and symbols in Romanian and Turkish Folk Art were examined from areas such as clothing,weaving and ceramics and the use of symbols, the meanings of colors were conveyed and supported by patterns and itwas concluded that there were similarities as well as regional differences between the two countries.

PDF

___

Aker, Sabiha. Çini Tasarımı. Ankara: Detay Yayıncılık, 2010. Anonymous. Sanat Dünyamız 15 (1979): 18-21.
Baker, L. Patricia and Hülya Tezcan. Silks for the Sultans Topkapı Sarayı. İstanbul: Ertuğ & Kocabıyık Yayınları, 1998.
Barry, Marie Porterfield. Çinili Arşiv. Accessed 20 January 2020 http://cinili.com/archive/ Behrens, Roy R. “The Swastika: Symbol Beyond Redemption (review).” Leonardo 34-3 (2001): 280.
Boz, Levent. “Transilvanya Bölgesi, Lutherci Mediaş Azize Margaret Kilisesindeki Anadolu Halıları.” M.A. Thesis, Hacettepe University, 2013.
Brunvand, Jan. “The Study of Romanian Folklore.” Journal of the Folklore Institute 9 2/3 (1972): 133-161. Accessed 18 December 2020. https://doi.org/10.2307/3814162
Claessens, Martine. “Romania’s Secret Language.” Accessed 19 December 2020. https:// martineclaessens.com/
Comas, David, H. Schmid, S. Braeuer, C. Flaiz, A. Busquets, F. Calafell, J. Bertranpetit, H-G. Scheil, W. Huckenbeck, L. Efremovska and H. Schmidt, “Alu Insertion Bertranpetit, Polymorphisms in the Balkans and the Origins of the Aromuns.” Annals of Human Genetics 68-2 (2004): 120-127.
Coussens, Regina. “Folk Culture as Symbol in Contemporary Romania”. Research Report 24: Economy, Society and Culture in Contemporary Romania 35 (1984): 129-138.
Deniz, Bekir. “Anadolu – Türk Dokumalarında Ejder Motifi”. Türk Soylu Halklarının Halı Kilim ve Cicim Sanatı Uluslararası Bilgi Şöleni Bildirileri. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayını, 1996, 107-108.
Deniz, Bekir. Türk Dünyasında Halı ve Düz Dokuma Yaygılar. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, 2000.
Doble, Liliana, O. Stan, Marius D. Suteu, Adina Albu, G. Bohm, A. Tsatsarou-Michalaki and Eleni Gialinou. “Romanian Traditional Motif - Element of Modernity in Clothing.” IOP Conference Series: Materials Science and Engineering 254 (2017): 1-5.
Gabain, Annemarie Von. “Renklerin Sembolik Anlamları.” Translated by Semih Tezcan, Türkoloji Dergisi 3 (1968): 107-113.
Geisler, E. Michael. Introduction: What Are the National Symbols and What Do They Do to Us? National Symbols, Fractured Identities. Hanover and London: Middlebury College Press, 2005.
Geertz, Clifford. The Interpretation of Culture. New York: Basic Books, 1973.
Ghinoiu, Ion. Mica Enciclopedie De Tradiții Romanești. București: Agora Editura, 2008. Gültepe, Necati. Türk Mitolojisi. İstanbul: Resse Yayınevi, 2014.
Ionescu, Stefano. Antique Ottoman Rugs in Transylvania. Roma, 2007.
Karcı, Arzu. “Türk Çini Motiflerinin Çağdaş Resme Uyarlanması.” M.A. Thesis, Hacettepe University, 2018.
Kuru, Ayşin. “Geleneksel Motiflerin Kimliklerini Kaybetmeden Yeni Tasarımlara Dönüşmeleri.” Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, 2006.
Lizardo, Omar. “Cultural Symbols and Cultural Power.” Qualitative Sociology 39/2 (2016): 195-198.
Mocenco, Alexandra, Sabina Olaru, Georgeta Popescu and Carmen Ghituleasa. “Romanian Folklore Motifs in Fashion Design.” Annals of the University of Oradea Fascicle of Textiles, Leatherwork XV (2014): 63-68.
Ögel, Bahaeddin. Türk Mitolojisi. I. Cilt. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2003.
Ögel, Bahaeddin. Türk Mitolojisi. II. Cilt. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2006.
Ölmez, Filiz Nurhan. “Dokumalarda Yılan Motifi.” Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Hakemli Dergisi Art-E 06 (2010): 2-21.
Pop, Ion-Aurel. Identitatea Românească. Romania: Contemporanul Publishing House, 2006. Sanat Dergisi 7: Topkapı Sarayı Müzesi (Nisan 1982) Sazak, Gözde. Türk Sembolleri Hun Dönemi Türk Motif ve Sembollerinin Sanata ve Hayata Yansıması. İstanbul: İlgi Kültür Sanat Yayınları, 2014.
Stoltenberg, Hannah. “Sacred Movement: Connecting with the Divine Kathak as Axis Mundi.” Journal of Dharma Studies 1 (2019): 303-312.
Zlatev, Zlatin, Liliana Indrie, Julieta Ilieva and Teodora Ivanova. “Analysis on Colors of Folk Costume and Their Application in Contemporary Textile Design.” Annals of The University of Oradea Fascicle of Textiles, Leatherwork XX (2019): 125-130.
“Textile Fragments from Romanian Folklore”. Accessed 11 January 2020 https://aleximreh.wordpress.com/2017/12/21/swastika-in-old-europe/ “Geometric Motifs from Romanian Folklore”. Accessed 09 December 2019.
https://unaltfeldejurnal.files.wordpress.com/2012/06/scan10017.jpg “The Snake Motif in Romanian Ceramic”. Accessed 25 December 2019. https://www.artizanescu.ro/farfurie-romaneasca-traditionala---sarpele-casei-diam-17-5---18- cm/3772.htm#
The Line Motif in Romanian Ceramic. Accessed 25 January 2020. https://limbaromana.org/revista/motive-geometrice/
The Circle Motif in Romanian Ceramic. Accessed 20 November 2019. https://www.invietraditia.ro/editorial/ceramica-autentica-romaneasca/